Τον Κώστα Ζαφείρη τον συνάντησα στο παρελθόν στα φοιτητικά αμφιθέατρα και τους κοινωνικούς αγώνες. Αμφότεροι ονειρευτήκαμε ένα κόσμο δικαιότερο με ίσες ευκαιρίες, δημοκρατία και ελευθερία για όλους.
Κάποτε χαθήκαμε για να ξαναβρεθούμε μέσα από τα βιβλία μας, χτίζοντας μια ζεστή επικοινωνία που συντηρεί τις μνήμες και ανανεώνεται με τις ειδήσεις της. Ο Κώστας ποτέ δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για τα κοινά. Δίνει το παρών άλλοτε σαν πρωταγωνιστής, άλλοτε σαν εθελοντής μα πάνω από όλα σαν ενεργός πολίτης. Ζει μόνιμα στην Χίο. Νομίζω είναι από τους λίγους που θα μπορούσε να μας μεταφέρει το κλίμα και την αλήθεια ενός τόπου που βιώνει την προσφυγιά τόσο σαν ιστορική μνήμη όσο και σαν σύγχρονη πραγματικότητα….
Κώστας Ζαφείρης
Ένας συγγραφέας στον προσφυγικό καταυλισμό της Χίου, τι είδες και τι ένιωσες;
Είναι δεκάδες οι εικόνες και τα συναισθήματα. Φτάνει να πω ότι όσα ζει ολόκληρη η χώρα το τελευταίο διάστημα εμείς στα νησιά, και στη Χίο, τα ζούμε εδώ και χρόνια. Θα μείνω μονάχα σε τούτο. Όσο τα βόρεια σύνορα ήταν ανοιχτά, παρά τους κινδύνους και τις ταλαιπωρίες, οι άνθρωποι που έφταναν εδώ είχαν στο βάθος ελπίδα. Έβλεπαν το πέρασμα τους από τα νησιά σαν ένα ακόμα μικρό βήμα που τους οδηγούσε στον προορισμό που είχαν επιλέξει. Μετά το σφράγισμα των συνόρων και την αναίσχυντη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας χιλιάδες άνθρωποι βιώνουν τον εγκλεισμό και τον εγκλωβισμό μαζί με το φόβο της απέλασης. Και νιώθουν απόγνωση κι απελπισία. Κι αυτά είναι συναισθήματα πολύ δύσκολο να τα αντιμετωπίσεις.
Γίνεται να γράφει κανείς ανάμεσα σε λέμβους κατεστραμμένες και σώματα ξεβρασμένα στα βράχια;
Στο ερώτημα σου μπορώ να πατήσω εντελώς προσωπικά. Δεν υπάρχει γενική απάντηση. Προσωπικά λοιπόν προτιμώ στο μέτρο του δυνατού να εκφράζομαι με πράξεις . Ακόμα και με τις ελάχιστες πράξεις συμπαράστασης και υποστήριξης αυτών των κυνηγημένων ανθρώπων. Όλα αυτά, πλούσια και περίπλοκα, ίσως εκφραστούν γραπτά, ίσως και όχι. Πάντως πρέπει να τ’ αφήσουμε να κατασταλάξουν.
Πώς ένιωσαν οι Χιώτες τους πρόσφυγες;
Η λεγόμενη προσφυγική κρίση είναι, κατά τη γνώμη μου, ένας καθρέφτης για να κοιτάξει η κοινωνία μας το πρόσωπό της. Και το πρόσωπο αυτό δεν μπορεί να είναι παρά αντιφατικό, όπως κι η ίδια η κοινωνία. Έτσι από τη μια πλευρά, έχουμε ένα πολύμηνο, αυθόρμητο και οργανωμένο, συγκλονιστικό κύμα υποστήριξης και αλληλεγγύης στους κατατρεγμένους που φτάνουν στο νησί μας. Κι αντίστοιχα, στο άλλο άκρο, εχθρότητα και φόβο, που εκφράστηκαν με πράξεις που μας ντροπιάζουν. Έχοντας διαλέξει πλευρά, χωρίς υπεκφυγές κι εθελοτυφλία, προτιμώ να βλέπω την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη που έδειξαν εκατοντάδες συμπατριώτες μου.
Πόσο μακριά είμαστε από την άνοιξη που ονειρεύεσαι για το σύνολο;
Άνοιξη σημαίνει μετάβαση, αλλαγή, αναγέννηση. Σημαίνει ακόμα αστάθεια, σκαμπανεβάσματα, απότομες μεταβολές. Δεν ξέρω πόσα από αυτά μπορούμε να τα δούμε συλλογικά. Τα τελευταία χρόνια οι απογοητεύσεις μας δεν είναι και λίγες. Σημασία έχει να κρατήσουμε το ρήμα που περιέχει το ερώτημά σου. Να μπορέσουμε να ονειρευόμαστε.
Το επόμενο βιβλίο σου τι θέμα θα έχει;
Προς το παρόν, στη σκέψη μου είναι ακόμα η ολοκλήρωση της πορείας του προηγούμενου βιβλίου μου της «Κόντρα Γέφυρας» που ξεκίνησε το ταξίδι του το καλοκαίρι του 2015. Αλλά επειδή αυτά τα ταξίδια δεν σταματούν ποτέ, σχέδια υπάρχουν πολλά. Ελπίζω κάποια στιγμή σύντομα να μπορούμε να τα κουβεντιάσουμε. Αλλά ας μην ξεχνούμε ότι όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, οι θεοί γελούν. Να είμαστε καλά λοιπόν από όλες τις απόψεις.
Υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι που να υπηρετούν και να επιμένουν στην ποιότητα;
Ναι υπάρχουν. Ίσως δεν πολυφαίνονται μέσα στο κύμα της ευκολίας και του κέρδους αλλά υπάρχουν. Δίνουν έναν δύσκολο αγώνα, πολλές φορές αγώνα επιβίωσης, μέσα σε συνθήκες που γίνονται όλο και πιο δύσκολες. Έχουν να αναμετρηθούν με καταστάσεις που ευνοούν τη ρηχότητα και την έκπτωση αξιών και ποιότητας. Σημασία έχει όχι μόνο να τους γνωρίζουμε εμείς αλλά να τους μάθουν κι άλλοι. Άλλωστε είναι μια σχέση αμφίπλευρη. Τους στηρίζουμε και μας στηρίζουν.
