Περνάμε μετά από καιρό στην φάση κινητοποιήσεων. Δύο μεγάλες κατηγορίες πολιτών. Δύο μεγάλες κατηγορίες προβλημάτων. Δύο ακόμα μεγαλύτερες κατηγορίες της κοινωνίας στις οποίες βασίζεται η χώρα για την πορεία και μετεξέλιξή της.
Και όμως, διαχρονικά οι κυβερνήσεις έχουν αφήσει τόσο την παιδεία, όσο και τον πρωτογενή τομέα να λειτουργεί στον αυτόματο. Ως να έχουν εναποθέσει στις απρόσωπες άλλα εύκολα κατευθυνόμενες αγορές, το φορτίο να λύσουν τη συγκέντρωση των προβλημάτων της κοινωνίας. Οι αγορές όμως κινούνται από ανθρώπους και οι άνθρωποι διαμορφώνουν πολιτικές. Εφήμερες πολιτικές στην παρούσα φάση. Χωρίς βάθος και σκέψη.
Αυτές οι πολιτικές όμως σήμερα οδηγούν προς δυναμική μετάλλαξη τόσο την παιδεία, όσο και τον πρωτογενή τομέα. Μετάλλαξη μακριά από τις ανάγκες και τα θέλω του κοινωνικού συνόλου. Μετάλλαξη με βάση τις «θεωρητικές» προσεγγίσεις μίας στοχοπροσηλωμένης ομάδας που θεωρεί πώς η συγκέντρωση στον αγροτικό τομέα ή η μορφοποίηση μίας νέας κατηγορίας πανεπιστημίων στην παιδεία -χωρίς επίλυση των υφισταμένων προβλημάτων – θα αποτελέσει την εύκολη λύση για την παράκαμψη του δύσκολου δρόμου αναζήτησης βιώσιμων μακροπρόθεσμων λύσεων με θετικό οικονομικό πρόσημο.
Στον αγροτικό τομέα η πανευρωπαϊκή «εξέγερση» αναδεικνύει ένα πρόβλημα με συνολικές επιπτώσεις. Δυστυχώς, η λύση δεν αναζητείται μέσα από προσαρμογές και εξειδικευμένα εγχώρια παραγωγικά μοντέλα, αλλά μέσα από μία στρεβλή Ευρωπαϊκή πολιτική η υλοποίηση της οποίας μόνον προβλήματα προκαλεί εξαιτίας της ραγδαίας πλέον μετάλλαξης των διεθνών ισορροπιών και της αδυναμίας άμεσης αντίδρασης. Το νομοθετικό πλαίσιο για την ίδρυση κατ΄επίφαση μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, δυστυχώς απευθύνεται μόνον στην κοινωνική ομάδα εκείνων που έχουν την δυνατότητα να «παρακάμπτουν» το δύσκολο από κάθε έκφανση δημόσιο πανεπιστήμιο, εντασσόμενοι σε ένα «μη κρατικό πανεπιστήμιο». Μίας νέας υβριδικής μορφής - σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα – πανεπιστήμιο, εφεύρημα των funds και πιθανότατα των εκπροσώπων των ιδιωτικών κολλεγίων.
Έχοντας φοιτήσει σε δύο από τα γνωστότερα κανονικά «μη κερδοσκοπικά» πανεπιστήμια των ΗΠΑ, χωρίς προκατάληψη ή άλλη πολιτική προσέγγιση χωρίς καμία βαθιά ανάλυση θα επισημάνω πως η προώθηση αυτής της «υβριδικότητας» με ανούσια και πολύ ρηχά - έως ουτοπικά -επιχειρήματα από την κυβέρνηση, δεν διαμορφώνει πεδίο υγιούς βάσης για την επερχόμενη σοβαρή συζήτηση κατά την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Τα τελευταία χρόνια – ειδικά μετά τον κορονοϊό – η επιφανειακή αντιμετώπιση των προβλημάτων ήταν εύκολη υπόθεση. Τα πάντα άλλωστε, δικαιολογούντο με μία εύκολη και επιτηδευμένη εκ των περιστάσεων αφέλεια. Την δεχθήκαμε και εμείς με αντίστοιχη ευκολία. Κατά συνέπεια, ήταν εύκολο για κάθε κυβέρνηση να δείξει «στατιστικό» έργο. Μία πορεία των αριθμών που συνεχίζεται σήμερα. Άλλωστε, όταν ξεκινάει η κινητικότητα της οικονομίας από το μηδέν είναι εύκολο η μετάβαση από το μηδέν στον ένα να χαρακτηρισθεί ως 100% επιτυχία. Το άριστα δέκα βέβαια «καραδοκεί» μόνον στις τάξεις του δημοτικού, καθώς οι «άριστοι» είτε έχουν φύγει από την χώρα, είτε αγωνίζονται για την επιβίωση, αφήνοντας τους μικρότερους να κινητοποιούνται. Άλλωστε έχει εμφανισθεί η νέα γενιά των …αντιδράσεων.
Έχουν περάσει δεκάδες χρόνια από τότε που αισθάνθηκα ότι μία «μικροκατάληψη» είχε νόημα. Μαθητής της 3ης Δημοτικού στο Πειραματικό Αθηνών αποκλείσαμε την τάξη μας όταν «μας πήραν» την αγαπημένη μας δασκάλα και την αντικατέστησαν με άλλη. Η κινητοποίηση πέτυχε. Είχε νόημα για εμάς του μικρούς που έτσι αντιληφθήκαμε την έννοια της αντίδρασης. Χωρίς όμως να θίξουμε άλλα παιδιά, ούτε βέβαια την λειτουργία της τάξης. Αυτά τα είχαμε ξεκαθαρίσει στο μυαλό μας αν και «τριτάκια». Πέρασαν λοιπόν τα χρόνια και βρίσκομαι στο σημείο να σχολιάζω τις αντιδράσει για ένα μόρφωμα που η κυβέρνηση αποκαλεί «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση». Μία προσέγγιση που προσωπικά θα αντιλαμβανόμουν αν η διαδικασία αυτή ξεκινούσε από την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Αντ αυτής της προοπτικής, η συζήτηση ήδη άρχισε να διευρύνεται προς νέα τραπεζικά προϊόντα «φοιτητικών δανείων» για όσους θα επιλέξουν αυτά τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια. Δεν τρέφω αυταπάτες για τα περιορισμένα όρια πίεσης της κυβέρνησης προς τις τράπεζες, παρά τις επικοινωνιακές εξαγγελίες. Θα περίμενα όμως – ως ρομαντικός - η πίεση αν ασκηθεί ώστε τουλάχιστον να επιλεγούν άλλου τύπου «υβριδικές» προσεγγίσεις πίεσης όπως για παράδειγμα μία «οικειοθελής» επιδότηση από την υπερβολική κερδοφορία των τραπεζών για την κάλυψη του στεγαστικού κόστους των φοιτητών των δημοσίων πανεπιστημίων. Ή ακόμα και την χρηματοδότηση – μέσω ονοματοδοσίας έστω – φοιτητικών εστιών.
Προς τι η σπουδή διαμόρφωση ενός στρεβλού πανεπιστημιακού περιβάλλοντος; Προς τι η προσπάθεια συγκάλυψης του γεγονότος ότι με τον νόμο αυτό απλά προωθούνται εξυπηρετήσεις/επενδύσεις που προφανώς επιθυμούν αποδόσεις; Προς τι η έμμεση απαξίωση ενός βασικού αναπτυξιακού πυλώνα όπως είναι η ανώτατη παιδεία. Με το πρόσχημα ότι με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγουμε την …φυγή των νέων προς τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Κατά την ίδια λογική που ο πρωτογενής κλάδος θα σωθεί μέσα από προσωρινές λύσεις. Χωρίς…μπλόκα στην πραγματική αναπτυξιακή δυναμική.
Αποτελεί οξύμωρο ότι οι δύο τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας στους οποίους πρέπει να βασισθεί η χώρα για την ιστορική της συνέχεια, αντιμετωπίζονται ως «πάρεργο» παρά την όποια προσπάθεια συγκάλυψης μίας κρυμμένης φιλοσοφίας πολιτικής αντιμετώπισης που επί της ουσίας σταδιακά θα αδρανοποιήσει αυτή την κρίσιμη μάζα των πολιτών.
Κάθε νέος είναι λογικό και υγιές ως πολιτικό τρόπο έκφρασης να σκέπτεται την διαμαρτυρία. Την αντίδραση. Να σκέπτεται ποιο επιδραστικά ως προς τις ενέργειές του. Άλλοι ποιο επιθετικά και ακραία. Άλλοι λιγότερο. Άλλοι καθόλου. Βλέπεται η εφηβεία παίζει τον ρόλο της. Χωρίς να θέλω να σχολιάσω όσους από χαρακτήρα παραμένουν ουδέτεροι ή απολύτων συστημικοί, θεωρώ πως μεγαλώνοντας οι κοινωνίες προοδεύουν μέσα από τις ζυμώσεις των αντιδράσεων. Όλων. Τόσο εκείνων που διαμαρτύρονται στους δρόμους, όσο και εκείνων που επιλέγουν να διαμαρτύρονται μόνον με την ψήφο τους. Άλλωστε δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι πολλοί πολιτικοί που σήμερα διαμορφώνουν κυβερνητική πολιτική στα νιάτα «πέρασαν» από εντελώς αντίθετα πολιτικό μετερίζι Συντεταγμένες αντιδράσεις σε μη συντεταγμένες πολιτικές επιλογές.
Καταλήψεις και μπλόκα που κατά το παρελθόν έδινα τροφή για εύκολη κριτική περί επιπτώσεων στην οικονομία και την κοινωνική ισορροπία. Σήμερα οι ενέργειες αυτές που – εκτός κάποιων ακραίων περιπτώσεων- αυτές γίνονται συντεταγμένα, η πλειοψηφία της κοινωνίας αντιλαμβάνεται πλέον πως τη σήμερον εποχή το «μπλόκο» και η «κατάληψη» από μία νέα γενιά φοιτητών και παραγωγών, γίνονται ακριβώς για να περιχαρακώσουν την υποχρέωση των κυβερνήσεων να αναζητήσουν με ειλικρίνεια καλύτερες μέρες για την οικονομία και μεγαλύτερη ισορροπία για την κοινωνία.
