Μια ιστορική συμφωνία για τους φυσικούς πόρους υπέγραψαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με την Ουκρανία, μετά από καθυστέρηση δύο μηνών και παρατεταμένες διαπραγματεύσεις. Παράλληλα συμφώνησαν στη δημιουργία ενός κοινού ταμείου επενδύσεων για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Όπως ανακοίνωσε το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, η συμφωνία αφορά κυρίως σπάνια μέταλλα και ορυκτά, τα οποία θεωρούνται στρατηγικής σημασίας. Για την Ουκρανία, η εξέλιξη αυτή είναι κρίσιμη, καθώς ενδέχεται να συνδέεται με τη διασφάλιση μελλοντικής στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είχε ήδη από τον Φεβρουάριο εκφράσει την πρόθεσή του να αποκτήσει πρόσβαση στις ουκρανικές σπάνιες γαίες, αναφέροντάς τα ως «αντάλλαγμα» για τα δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας που έχει ήδη παράσχει η Ουάσιγκτον στο Κίεβο.
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις είχαν παγώσει μετά από μια έντονη συνάντηση στον Λευκό Οίκο μεταξύ του Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, γεγονός που δυσχέρανε σημαντικά την επίτευξη συμφωνίας.
Ο πρόεδρος Τραμπ είχε αρχικά απαιτήσει πρόσβαση στα ουκρανικά κοιτάσματα ως αποζημίωση για τη στρατιωτική βοήθεια δισεκατομμυρίων δολαρίων που δόθηκε από την κυβέρνηση Μπάιντεν μετά τη ρωσική εισβολή το 2022. Αν και η Ουκρανία δίστασε στην αρχή, αποδέχθηκε τελικά τη συμφωνία, με αντάλλαγμα μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ τόνισε πως η συμφωνία αποδεικνύει τη δέσμευση και των δύο χωρών για «διαρκή ειρήνη και ευημερία» στην Ουκρανία. Ο ίδιος σημείωσε πως «κανένα κράτος ή άτομο που συνέβαλε στον ρωσικό πολεμικό μηχανισμό δεν θα επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Ο Τραμπ πρόσθεσε πως «η αμερικανική παρουσία στο έδαφος θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για επιβλαβείς παράγοντες», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο προειδοποίησε πως οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποσυρθούν πλήρως από την προσπάθεια διαμεσολάβησης αν δεν υπάρξουν απτά βήματα για ειρηνική λύση.
Η συμφωνία που υπέγραψαν χθες Τετάρτη η Ουάσινγκτον και το Κίεβο θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, ανακοίνωσε η ουκρανή υπουργός Οικονομίας Γιούλια Σβιριντένκο, η οποία βρίσκεται σε επίσημη επίσκεψη στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ.
«Το έγγραφο στην τρέχουσα εκδοχή του είναι εγγύηση επιτυχίας για τις δυο χώρες μας, την Ουκρανία και τις ΗΠΑ», διαβεβαίωσε η υπουργός σε μακροσκελές κείμενο που δημοσιοποίησε μέσω Facebook, υπογραμμίζοντας πως η Ουκρανία θα διατηρήσει «πλήρως» τόσο την «ιδιοκτησία» όσο και τον «έλεγχο» των φυσικών πόρων της.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Σύμφωνα με τον Ουκρανό πρωθυπουργό Ντένις Σμύγκαλ, η συμφωνία διασφαλίζει:
Δημιουργία Ταμείου Ανοικοδόμησης, με ίση εκπροσώπηση (50-50) ΗΠΑ και Ουκρανίας.
Καμία αποπληρωμή χρέους για την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια από το 2022.
Επανεπένδυση όλων των κερδών του ταμείου αποκλειστικά στην Ουκρανία.
Διατήρηση της πλήρους εθνικής κυριαρχίας στους φυσικούς πόρους και την υποδομή της χώρας.
Η Ουκρανία διαθέτει περίπου 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων ορυκτών και σημαντικές ποσότητες γραφίτη, μαγγανίου, τιτανίου και λιθίου. Ωστόσο, πολλές περιοχές παραμένουν υπό ρωσικό έλεγχο, καθιστώντας την εξόρυξη δύσκολη.
Η συμφωνία έρχεται σε μια ιδιαίτερα τεταμένη συγκυρία, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει τερματισμό της πολεμικής σύγκρουσης μέσω εδαφικών συμβιβασμών – πρόταση που απορρίπτεται ρητά από τον πρόεδρο Ζελένσκι, ειδικά όσον αφορά την Κριμαία.
Τι ορυκτά έχει η Ουκρανία;
Το Κίεβο εκτιμά ότι περίπου το 5% των «κρίσιμων oρυκτών» του κόσμου βρίσκονται στην Ουκρανία.
Αυτό περιλαμβάνει περίπου 19 εκατομμύρια τόνους αποθεμάτων γραφίτη, τα οποία, σύμφωνα με την κρατική υπηρεσία Γεωλογικής Επισκόπησης της Ουκρανίας, καθιστούν τη χώρα «μία από τις πέντε κορυφαίες χώρες» για την προμήθεια του ορυκτού. Ο γραφίτης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
Η Ουκρανία διαθέτει επίσης σημαντικά κοιτάσματα τιτανίου και λιθίου. Λέει ότι διαθέτει σημαντικές ποσότητες μετάλλων σπάνιων γαιών στον κόσμο – μια ομάδα 17 στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών και άλλων προϊόντων ζωτικής σημασίας στον σύγχρονο κόσμο – αλλά οι ισχυρισμοί αυτοί αμφισβητούνται.
Επίσης, ορισμένα από τα ορυκτά κοιτάσματα της χώρας έχουν κατασχεθεί από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την υπουργό Οικονομικών της Ουκρανίας Yulia Svyrydenko, πόροι αξίας 350 δισ. δολαρίων (277 δισ. λιρών) παραμένουν σήμερα στα κατεχόμενα εδάφη.
Πηγές: AFP, Skynews