Με τον Αντώνη Παπαβασιλείου επικοινωνούμε. Αρχικά με τα λογοτεχνικά του βιβλία και έντυπα που επιμελείται («τύρβη»). Στην συνέχεια και με τα δημοσιογραφικά του κείμενα που τα χαρακτηρίζει η συγγραφική δεινότητα. Στα «Χρονικά της Δυτικής Μακεδονίας», που τυπώνει σε εβδομαδιαία βάση, υπογράφει ως «Έμφρων», μια σειρά από πεζά, θα έλεγα, ποιήματα της μνήμης και της καταγραφής του κόσμου, που έχει βαθιές ρίζες εκεί. Ζει και εργάζεται στα Γρεβενά και εγώ στην Κυπαρισσία του νότου. Είναι μεγάλη απόσταση και παρόλο που το φως ιδιορρυθμεί πάνω στα πέταλα των ανθέων, θα είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι δεν περιγράφει ουσιαστικά «ένα» τοπίο. Στην παρακάτω συνομιλία ταίριαξε ο χρόνος. Έτσι τόπος και χρόνος έδωσαν το ακόλουθο αποτέλεσμα:
Η γραφή ως μύηση σε χώρους μυστικούς, ή πεζή αυτοαναφορικότητα;
Μπορεί και τα δυο (και μάλιστα, βασανιστικώς, ταυτόχρονα). Γιατί όχι ένα παιχνίδι, ένα μεράκι. Ξεδίνοντας κάπως, κι αν μπορείς, σαν να πίνει αργόσυρτα καφέ με κάρδαμο, που λέει καλός μου φίλος. Καλή πάντως κι άξια, όταν γίνεται αφορμή σχέσης.
Συναντήσεις με γηγενείς ή ξένους συγγραφείς μέσα από τα κείμενά σου . Πόσο δόκιμο και ωφέλιμο είναι για την συγγραφική σου πορεία;
Τα κείμενα, κιτάπια, συγγραφείς, εξωτικά πουλιά και σημαδιακοί: μ΄ αυτά μαγειρεύουμε τη μέρα μας. Παίρνουμε, τσιμπάμε απορίες, δοκιμάζουμε γεύσεις. Το πιο σημαντικό; Βλέπεις πως όλα έχουν ειπωθεί και πολύ καλύτερα. Κι άλλοι πονέσαν το ίδιο μεσονύχτι ακούγοντας τα ακατανόητα της φύσης. Σε φέρνει στα ίσια σου, σε μπαλαντζάρει. Κλάδεμα υπέροχο.
Ο ανθρωπισμός χαρακτηρίζει αρκετά από τα λογοτεχνικά σου ερεθίσματα, πως τον ορίζεις;
Δεν είμαι καλός στους ορισμούς. Μου βγαίνει έτσι, πιθανόν. Χθες το βράδυ τελείωσα μια ανθολογία διηγημάτων του JamesHerriot (“EveryLivingThing”). Ιστορίες ενός κτηνίατρου στο προπολεμικό Yorkshire. Κλείνεις τον τόμο κι απλά χαμογελάς. Ανανεώνεις την πίστη σου στην ανθρωπιά, σε μια στέρεα καλοσύνη.
Πως πλησιάζεις την επικαιρότητα μέσα από την ελευθερία της λογοτεχνικής φαντασίας;
Προσπαθώ να την αποφεύγω, αλλά αυτή επιμένει.
Βλέπεις, καταγράφεις (χωρίς φίλτρο).Συμπονείς.
Δεν αφήνεσαι στο χείμαρρο της. Υπάρχουν αλλού πιο ζηλευτά λημέρια.
Επιμένεις στην μελωδία του πολυτονικού, γιατί;
Θα θυμάσαι τους στίχους του Μόντη; Πως να γίνει πιστευτό το «σ’ αγαπώ» κτλ. Δεν είναι θέμα
«ιδεολογίας» αλλά ομορφιάς. Κάνεις υπακοή στην μελωδία του και σε πάει παραπέρα.
Πολλές φορές μεταφέρεις αυτούσια τα λόγια των ηρώων σου , πρόκειται για βιωματικές καταγραφές;
Ναι. Ακούσματα από τους παλιούς μας. Γονείς, παππούδες. Γεώργησαν μια απίστευτη λογοτεχνία ζώντας αθόρυβα. Δεν ζήτησαν τίποτα, έφαγαν πολύ χώμα. Άφταστοι.
Πόσο είναι εφικτό αλλά και επιθυμητό στις μέρες μας, να ανοίγει κανείς με την πέννα του, χώρους στην ομορφιά και τη χαρά , τη στιγμή που αυτό δεν αποτελεί συνταγή για ευπώλητες προοπτικές;
Εάν θες δόξα και χρήμα βρίσκεσαι σε λάθος μαστορική.
Θες, εννοείται, να σε διαβάσουν. Να μοιραστούν μαζί σου, λάθη, αγωνίες, στιγμές. Αλλά θα κάνεις αυτό που σου υπαγορεύει το ζεύκι σου. Δικιά σου η σκούνα και την πας που θες.
Εργάζεσαι και ζεις στην επαρχία(Γρεβενά), συνειδητή η επιλογή ;
Γεννήθηκα εδώ. Έζησα χρόνια πολλά στην Αθήνα. Και πάλι εδώ. Η ζωή έχει τα δικά της τερτίπια. Μ’ αρέσει το πρωί μέσα από την πόλη να βλέπω την Πίνδο, χωρίς να αγνοώ τις κοφτερές πλευρές. Ε, και τα ορεινά έχουν τα τερπνά τους.
«Τα Χρονικά της Δυτικής Μακεδονίας» (εβδομαδιαία εφημερίδα), συστεγάζουν μεράκια και γεγονότα. Πως μπορεί η σύγχρονη δημοσιογραφία να υπηρετεί τα παραπάνω;
Δύσκολα. Θέλει μια ασκητική για να μην γίνει φυλλάδα που πουλιέται δραχμάς επτά σε κάθε καθεστώς και κυρίως αυτό του «είμαι η 4η εξουσία» ή παράγων και γνωρίζων άπαντα τα σχετικά. Χρειάζεται ένα καλό μπόλιασμα με τρέλα δημιουργίας κι απροσδόκητης χαράς. Τα πεσίματα, βέβαια, πολλά.
Τελευταίο βιβλίο σου τα «Λόγια ριζωμένα», από τις εκδόσεις Manifesto, μια αφαιρετική γραφή που φωτεινά καταγράφει την πορεία μιας «σαστισμένης πατρίδας» . Ποιο το μέλλον της γενικά αλλά και της τέχνης του λόγου ιδιαίτερα, σε μια χώρα που η κρίση την οδηγεί σε μια υποχρεωτική φιλοκαλική αναγέννηση αν θέλει να έχει αύριο;
Είχαμε δασκάλους. Ανθρώπους που μας μύησαν στο θαύμα. Πως να κοιτάμε και να μην αγνοούμε τα έργα του Θεού. Το βιβλίο το αγκάλιασαν πολλοί, και με λόγια όμορφα στις παρουσιάσεις, και με γραφές που σου δίνουν ανάσα. Πάμε εκεί στην αρχή πάλι: η γραφή να γίνει αφορμή σχέσης. Φιλίας. Να μοιραστείς ένα ποτήρι κρασί και να πεις ένα δόξα σοι. Τι άλλο να ζητήσεις;
Το άλλο που λες, η δοκιμασία φέρνει χάρες. Σαν το λιοτρίβι, ε; Συνθλίβει αλλά βγαίνει χρυσός ιαματικός. Ο τόπος θα χρειαστεί να φιλήσει ξανά την Αρετούσα που έχασε. Θα βρει δρόμο, φτάνει να έχει μάτια ανοιχτά και χαρά στην ματιά του.
Δημήτρης Μαγριπλής
