Αυτή είναι η εικόνα που επικρατούσε λίγο μετά τις 11 το βράδυ της Δευτέρας έξω από το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στα Σπάτα. Χιλιάδες οι πιστοί που έφταναν στο Μοναστήρι, ενώ μεγάλη ήταν η συγκίνηση για τους πεζοπόρους που κουρασμένοι από τα πολλά χιλιόμετρα, αλλά γεμάτοι πίστη περίμεναν υπομονετικά να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου.
Το πρωί της Τρίτης 10 Μαΐου ανήμερα της γιορτής, αναμένεται να κορυφωθεί και η επισκεψιμότητα στο Μοναστήρι. Η Τροχαία έχει λάβει μέτρα για τους πεζοπόρους καθ όλη τη διάρκεια της νύχτας.
Με αφορμή την εύρεση θαυματουργής εικόνας, που η παράδοση την τοποθετεί στα χρόνια της εικονομαχίας, χτίστηκε εκκλησάκι για τους προσκυνητές στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα, το 1875, άλλο μεγαλύτερο στη θέση του. Σύμφωνα με την παράδοση Αχαιών και Ηλείων, οδοιπόροι κατευθύνονται προς το προσκύνημα του Αγίου την ημέρα της εορτής της παρόδου του λειψάνου.
Κατά την παράδοση και διάφορες ιστορικές πηγές το 1087 το ιερό λείψανο είχε μετακομιστεί από τα Μύρα της Λυκίας (σημερινή Τουρκία) στο Μπάρι της Ιταλίας όπου εναποτέθηκαν στις 20 Μαΐου. Η νοτιοδυτική Ελλάδα γιορτάζει το πέρασμα του λειψάνου στις 10 Μαΐου. Εορτάζει και την Κυριακή της Πεντηκοστής.
Η Μονή εορτάζει τρεις φορές το χρόνο. Στις 6 Δεκεμβρίου ημέρα μνήμης του αγίου. Την 10ην Μαΐου ιδιαίτερα και πιο πανηγυρικά, ημέρα μετακομιδής του ιερού Λειψάνου του Αγίου Νικολάου από τα Μύρα της Λυκίας προς το Μπάρι της Ιταλίας. Και κατά την εορτή της Αγίας Πεντηκοστής.
Τα μαρτυρούμενα θαύματα του Αγίου - σύμφωνα με την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας - είναι πάμπολα γι’ αυτό και κατά τας πανηγύρεις του η Μονή κατακλύζεται από πλήθος προσκυνητών από την Ηλεία και την Αχαϊα κυρίως αλλά και από πολλά μέρη της Ελλάδος.
Η Ιερά Μονή βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων σε μια μαγευτική τοποθεσία, ανάμεσα στις καταπράσινες κορυφές Αϊ-Λιά, Ρουπακιά και Γαριζά, στις χαμηλές πλαγιές της Μόβρης.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε στα τέλη του 18 αιώνα. Σήμερα έχει μεταβληθεί σε μια μοναστική κοινότητα με πολλαπλή φιλανθρωπική δράση, όπου λειτουργεί και ορφανοτροφείο.
Η Μονή αποτελεί κέντρο λατρείας για Αχαιούς και Ηλείους.
