Η μυρωδιά της αλμύρας, ενός λαχταριστού σοκολατένιου κέικ, του αρώματος που σου θυμίζει τη μαμά σου, όλες αυτές οι μυρωδιές έχουν την ικανότητα να σε ταξιδέψουν στον χρόνο καθώς σου ξυπνάνε ένα σωρό αναμνήσεις. Η όσφρηση είναι μια αποτελεσματική μηχανή του χρόνου που έχει την ικανότητα να ξεκλειδώσει αναμνήσεις που μπορεί να μην ήξερες καν ότι ζουν στο κεφάλι σου.
Ωστόσο όπως η ακοή, ή η όραση, με τα χρόνια, ή εξαιτίας άλλων παραγόντων όπως η COVD-19, το κάπνισμα, η ατμοσφαρική ρύπανση, η λειτουργία της μπορεί να μειωθεί. Η απώλεια της όσφρησης φυσικά ενέχει κινδύνους, καθώς πολλά άτομα μπορεί να μην έχουν την ικανότητα να μυρίσουν ένα χαλασμένο φαγητό, επηρεάζει την απόλαυση που παίρνει κάποιος από τα γεύματα του, αλλά δεν μπορεί να αναγνωρίσει και πότε αναπνέει μολυσμένο αέρα, ή καπνό.
Γιατί η όσφρηση είναι τόσο σημαντική;
Η απώλεια της όσφρησης μας επηρεάζει και σε έναν ακόμη τομέα που πιθανόν να μην γνωρίζαμε ακόμη, εκείνον της ψυχικής υγείας, καθώς η μειωμένη αίσθηση της όσφρησης σχετίζεται με την επιδείνωση της μνήμης, της αντίληψης και της συνολικής ευεξίας αλλά και με την άνοια και την κατάθλιψη, όπως μας επιδεικνύουν και οι έρευνες. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι καθώς ο εγκέφαλός μας χρειάζεται πολλά οσφρητικά ερεθίσματα για να διατηρήσει την υγεία του.
Οι επιστήμονες έχουν από καιρό αναγνωρίσει ότι η μειωμένη ικανότητα ανίχνευσης και αναγνώρισης οσμών μπορεί να αποτελεί πρώιμο σύμπτωμα καταστάσεων όπως η κατάθλιψη, η άνοια και η νόσος του Πάρκινσον.
Πώς μπορείς να την προστατέψεις
Ευτυχώς, η μειωμένη αίσθηση της όσφρησης μπορεί να είναι αναστρέψιμη, ίσως με κάτι τόσο απλό όσο το να αφιερώσεις λίγο χρόνο στο ράφι με τα μπαχαρικά σου. Σε μια μελέτη του 2022, ηλικιωμένοι με κατάθλιψη εκπαίδευσαν τη μύτη τους για αρκετούς μήνες και είδαν τα συμπτώματά τους να μειώνονται, ειδικά εκείνοι που είχαν προηγούμενα προβλήματα όσφρησης.
Μια μικρότερη μελέτη του 2021 σε ασθενείς με άνοια διαπίστωσε ότι η εξάσκηση της όσφρησης όχι μόνο βελτίωσε την κατάθλιψη, αλλά τους βοήθησε επίσης να θυμούνται γρηγορότερα λέξεις, ενώ μερικές ακόμη μελέτες έχουν υποδείξει ότι η εκπαίδευση στην όσφρηση θα μπορούσε να αυξήσει το πάχος του ιππόκαμπου, που είναι το κέντρο μνήμης του εγκεφάλου.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ένας λόγος που συμβαίνει αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην όσφρηση συνδέονται μοναδικά με τμήματα που εμπλέκονται στη νόηση, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός.
Αν λοιπόν θέλεις να την προστατέψεις, τότε αρκεί να την εξασκείς συχνα αφιερώνοντας χρόνο…μυρίζοντας!