Υπόθεση Xελωνοσπηλιά

Του Φάνη Ζουρόπουλου*

 

ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 1829 ΣΤΗΝ ΒΟΣΤΙΤΣΑ [ΑΙΓΙΟ] έγινε μια πολλή ενδιαφέρουσα δίκη. Η δίκη έγινε στο Πρωτόκλητο Δικαστήριο, που είχε ιδρυθεί από τον Καποδίστρια , με το ΙΒ Ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης του Άργους για να κατευνάσει τις αντιδράσεις κοτζαμπάσηδων και λαϊκών εναντίον του. Τα δικαστήρια αυτά ήταν έκτακτα τριμελή, δίκαζαν χωρίς δικαίωμα έφεσης και οι δικαστές επιλέγονταν από τους αντίδικους και την κυβέρνηση...

Την συγκεκριμένη δίκη προκάλεσε αγωγή που κατέθεσε ένας Γιαννακόπουλος, υπηρέτης και γραμματικός του τοκογλύφου Νικολή Ταμπακόπουλου, ο οποίος στις 18 Μαρτίου του 1821, είχε δεχτεί επίθεση στην θέση Χελωνοσπηλιά από τον καπο του Κερπινιώτη κοτζαμπάση Ασημάκη Ζαΐμη και παλιό κλέφτη Γιάννη Χονδρογιάννη εν γνώση και του επίσης κοτζαμπάση Ασημάκη Φωτήλα. Στόχος ήταν να ληστευτούν ο τοκογλύφος Ταμπακόπουλος που μαζί με τον Τούρκο Σειντ - αγα, έναν στρατιώτη Τούρκο και κάμποσα μουλάρια, γύριζαν στην Τρίπολη από τα Καλάβρυτα, όπου ο Ζαΐμης και ο Φωτήλας του είχαν υπογράψει εγγυήσεις ότι θα δώσουν τα χρήματα από τους φόρους που εισέπρατταν και αφού κρατούσαν το ποσοστό τους, τα έδιναν στο Πασά στην Τρίπολη... Αυτή την δουλειά έκανε ο Ταμπακόπουλος, που όταν οι κοτζαμπάσηδες δεν είχαν μαζέψει τα λεφτά τους έδινε και δάνεια για να τα δώσει στους Τούρκους, με υψηλό μάλιστα τόκο... Το κτύπημα όμως του Χονδρογιάννη και της ομάδας του, δεν πέτυχε γιατί κάποιος ρουφιάνος από τα Καλάβρυτα ειδοποίησε τον Ταμπακόπουλο που άλλαξε δρόμο και μαζί με τον Σειντ - αγα κατόρθωσαν να γυρίσουν σώοι στην Τρίπολη. Έτσι οι Χοντρογιανναίοι έπιασαν μόνο τον Γιαννακόπουλο τον Τούρκο στρατιώτη και τον έλληνα συνοδό και αφού τους κακοποίησαν, τους λήστεψαν και τους άφησαν να φύγουν... Εν τω μεταξύ ο Ταμπακόπουλος με τον Σειντ - αγα, μετέφεραν τα νέα στο Σαραι και ο καιμακης Μεχμετ Σαληχ επικηρύσσει τους Χονρογιανναίους ως ληστές!...

 

 Όταν λοιπόν ο Καποδίστριας ίδρυσε τα έκτακτα δικαστήρια ο Γιαννακόπουλος έκανε αγωγή, η οποία εκδικάστηκε στο Αίγιο. Το δικαστήριο αποτελούσαν οι Ιωάννης Φεϊζόπουλος Βαστιτσιάνος αγωνιστής από την πλευρά Χονδρογιάννη, από την πλευρά Γιαννακόπουλου διορίστηκε ο νομομαθής Χριστόδουλος Καλιοντζης [δικηγόρος και των Λονταίων] και από την πλευρά της κυβέρνησης και πρόεδρος, ο παλιός συναγωνιστής του Υψηλάντη Νικόλαος Φλογαΐτης. Στην δίκη του Αίγιου ο Χονδρογιάννης καταδικάστηκε με τις ψόφους του προέδρου Φλογαΐτη και του εκπροσώπου του Γιαννακόπουλου .Ο κατηγορούμενος δεν αρνήθηκε ότι διέπραξε την ληστεία με διαταγή των Ζαΐμη - Φωτήλα προκειμένου να αφαιρέσει από τον τοκογλύφο Ταμπακόπουλο, τα γραμμάτια και τις εγγυήσεις, για τα χρήματα που του χρωστούσε ο κoτζαμπάσης, πράγμα που δεν το κατόρθωσε γιατί αυτός διέφυγε και έτσι λήστεψε μόνο τον Γιαννακόπουλου από τον οποίο πηρε 13.000 γρόσια και τα φορτωμένα μουλάρια....

Είπε όμως ότι η πράξη του είχε και ''επαναστατικό χαρακτήρα'' γιατί ήδη η επανάσταση είχε ξεκινήσει.... Τώρα για το κατά πόσο τηρήθηκαν οι διαδικασίες και με βάση ποιο δίκαιο βγήκα η απόφαση, είναι μια άλλη ιστορία..... Η ψήφος του προέδρου ήταν οριακή και ή καταδίκαζε ή  αθώωνε! Ο Γιαννακόπουλος είχε μάλιστα πάρει πίσω τα κλοπιμαία και είχε αποζημιωθεί πλήρως.... Μετά την καταδικαστική απόφαση τα παιδιά του Χονδρογιάννη ''βγήκαν στο κλαρί'' και έγιναν κανονικοί ληστές, με αποτέλεσμα να επικηρυχτούν. [Είναι αυτή η ομάδα που κράτησε ομήρους τους Μεσσηνεζαίους στο αρχοντικό του Λέοντα Μεσσηνέζη στο Αίγιο ζητώντας λύτρα....] Η κυβέρνηση για να τους κάνει να παραδοθούν συνέλαβε τον πάτερα τους και τον φυλάκισε στο Μπούρτζι, όπου και πέθανε. Τελικά τα Χονδρογιαννόπουλα συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν, εκεί που πέθανε και ο πατέρας τους, στο Μπούρτζι!.... Οι δυο τελευταίοι που έμειναν ο Ηλίας και ο Αναστάσης σκοτώθηκαν από απόσπασμα το 1847....

 

ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΧΕΛΩΝΟΣΠΗΛΙΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: Η πρώτη που στηρίζεται σε μαρτυρίες των συμπολεμιστών του Ταμπακόπουλου [ο οποίος μετά την κήρυξη της επανάστασης έγινε υπέρμαχος....], Φωτάκου, Γενναίου Κολοκοτρώνη, Σπιλιάδη, αλλά και σε ντοκουμέντα της δικής, θέλει τον Ασημάκη Ζαΐμη να διατάζει τον Χοντρογιάννη να κτυπήσει τον Ταμπακόπουλο καθαρά για ληστρικούς λόγους, κυρίως για να του πάρει τις εγγυητικές που του είχε πριν λίγο υπογράψει στα Καλάβρυτα, βάζοντας στην άκρη τα ''επαναστατικά - ενεργητικά'' χαρακτηριστικά. Μάλιστα παρών στην εντολή ήταν και ο Φωτήλας ο οποίος είπε: ''κτύπα τον και αν γίνει και επανάσταση ακόμα καλύτερα...''.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΧΗ στηριγμένη κυρίως στον Φιλήμονα και τον Σπυρίδωνα Τρικούπη θέλει τον Ζαΐμη να διατάζει τον Χονδρογιάννη να επιτεθεί μόνο στον Σεϊντ -Αγα, δίνοντας το σύνθημα της εξέγερσης. Η παρουσία του Ταμπακόπουλου στο πλευρό του Σεϊντ - Αγα ήταν συμπτωματική και το ''γδύσιμο'' του Γιαννακόπουλου δεν αλλοιώνει τον εθνεγερτικό χαρακτήρα του κτυπήματος... Το δικαστήριο βέβαια δήχθηκε την πρώτη εκδοχή και για αυτό καταδίκασε τον Χονδρογιάννη. Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΥΤΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ . ΟΙ κοτζαμπάσηδες είχαν νταραβέρια με τους Τούρκους, τους τοκογλύφους και τους κλέφτες. Ήσαν όμως και μέλη της Φιλικής εταιρείας και βοηθούσαν την έναρξη της επανάστασης. Απλά ήθελαν σιγουριά για να εκδηλωθούν.... Όταν την απόκτησαν ξεσηκώθηκαν... Με τα προσωπικά τους, τις αντιζηλίες τους και τα συμφέροντα τους. Ήξεραν ότι αν πετύχει η επανάσταση αυτοί θα ήσαν πάλι στα πράγματα. Οι λαϊκοί αγωνιστές, αυτοί που ''έβαλαν πλάτη'', ήξεραν ότι αν αποτύχουν πάλι στο βουνό θα έβγαιναν..... Στην αυτονομία τους και στην ανεξαρτησία τους!...... Ποιον δικαίωσε η επανάσταση, 200 χρόνια μετά είναι εύκολο να το συμπεράνετε!

 

* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι Επ. εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.

 

Διαβάστε επίσης