Ο Μίλοβαν Τζίλας υπήρξε μία εμβληματική μορφή του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Μαυροβούνιος στην καταγωγή, ήταν το «δεξί χέρι» του Κροάτη Γιόζιπ Μπρος Τίτο, ισχυρό μέλος του πανίσχυρου Πολιτικού Γραφείου του Κ.Κ. Γιουγκοσλαβίας, έως την βίαιη αποκαθήλωσή του αρχές της δεκαετίας του 1950.
Με θεωρητική γνώση και βαθειά εμπειρία, ο Τζίλας αναδείχθηκε σε έναν από τους επαρκέστερους κριτικούς της κομμουνιστικής θεολογίας και μυθολογίας. Στάση που τού κόστισε φυλακίσεις, εξορίες και πολλές ταλαιπωρίες. Στα 1957, με το βιβλίο του «Η Νέα Τάξη», πρόσφερε αδιάψευστες αποδείξεις για τον πραγματικό χαρακτήρα των καθεστώτων του στρατοκρατικού κομμουνισμού και της σταλινικής μισαλλοδοξίας.
Με την γραπτή μαρτυρία του τεκμηριωμένη στην εκ των έσω γνώση των πραγμάτων, ο Τζίλας προστέθηκε σε μία ομάδα ανθρώπων (Έμα Γκόλντμαν, Αντρέ Ζιντ, Άρθουρ Κέσλερ, Άρτουρ Λόντον) που προειδοποίησαν εγκαίρως για την φύση ενός καθεστώτος –την οποία «οι χρήσιμοι ηλίθιοι» στην Δύση έκαναν ότι δεν βλέπουν. Όπως επέλεξαν να μην δουν και την έκθεση Χρουστσόφ στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ.
Στην Ελλάδα, γενιές Ελλήνων ανατράφηκαν με την πεποίθηση της ηθικής ανωτερότητας της Αριστεράς και με την βεβαιότητα ότι τον αξιακό της κώδικα καταυγάζει η ευαισθησία, η έγνοια για τον άλλον, τον διωκόμενο, τον αδικούμενο, τον περιθωριοποιημένο, τον αποσυνάγωγο.
Οι συνθήκες που οικοδόμησε η πολιτική ευήθεια των νικητών του Εμφυλίου έδωσαν περιεχόμενο στην ημέτερη μυθολογημένη ηθική ανωτερότητα της Αριστεράς, σε βαθμό που ακόμη και η παραμικρή αμφιβολία και επιφύλαξη να λοιδορείται ως χυδαία αντικομμουνιστική προπαγάνδα. Όλες οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν. Όλα τα αποδεδειγμένα, πλέον, από μαρτυρίες εκ των έσω, όλες οι παρελαύνουσες σπαταλημένες ζωές στην υπηρεσία μιας αυταπάτης περιφρονήθηκαν, όταν δεν θεωρήθηκαν υποβολιμαίες κατασκευές.
Όσα συμβαίνουν τον τελευταίο χρόνο στην πατρίδα μας καθιστούν επίκαιρα όλα τα ερωτηματικά και τις επιφυλάξεις των προηγούμενων ετών, αλλά εξακολουθούν να λείπουν οι συγκροτημένες απαντήσεις.
Η φυσική έκλειψη των ηρωικών μορφών από το εγχώριο κομμουνιστικό-αριστερό κίνημα ανέδειξε στο προσκήνιο την μετριότητα, με «την μορφή του ειλικρινούς, καλόκαρδου μη διανοούμενου ανθρώπου του λαού», για να ξαναθυμηθούμε τον Τζίλας.
Είναι μία συνθήκη, μία κατάσταση που δύσκολα αντιμετωπίζεται, ακόμη και όταν είναι σαφές ότι η «εξισωτική» πολιτική των κυβερνώντων είναι το απόλυτο συνώνυμο της βίαιης φτωχοποίησης και όσων άντεξαν στοιχειωδώς στην κρίση. Ακόμη και τώρα, που είναι ολοφάνερο ότι οι κυβερνώντες βρίσκονται σε μια κατάσταση υπολανθάνοντος εμφυλίου πολέμου με τους πολίτες. Εάν ποτέ συνείχαν την ελληνική Αριστερά τα στοιχεία που τής αποδόθηκαν, αυτά πνίγηκαν πριν λίγες ημέρες στα βάθη του Θερμαϊκού και όποιος θέλει ας το καταλάβει.