Ο διοικητής της Τράπεζας του Καναδά έχει μπει στο «μικροσκόπιο». Επί εβδομάδες, δημοσιεύματα του Τύπου είχαν συνδέσει τον Μαρκ Κάρνεϊ με μια πιθανή υποψηφιότητα για το Φιλελεύθερο Κόμμα της χώρας, το οποίο αναζητούσε νέο ηγέτη, ο οποίος θα μπορούσε να διαχειριστεί το «τσουνάμι» που πυροδοτούν οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες υποτίθεται ότι μένουν μακριά από την πολιτική, αλλά ο Κάρνεϊ δεν είχε σβήσει τις εικασίες. Μια μέρα στα τέλη του 2012, όταν ένας άλλος δημοσιογράφος τον ρώτησε αν σκεφτόταν να γίνει πολιτικός, εκείνος απάντησε. «Γιατί να μην γίνω κλόουν τσίρκου;» είπε. Δώδεκα χρόνια αργότερα, ο Κάρνεϊ μπήκε τελικά στο τσίρκο της πολιτικής του Καναδά. Ο 59χρονος πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs κέρδισε χθες (09.03.2025) την ηγεσία των Φιλελευθέρων με συντριπτική πλειοψηφία και πρόκειται να αντικαταστήσει τον Τζάστιν Τριντό στην πρωθυπουργία. Εξασφάλισε τη νίκη πείθοντας πολλούς Φιλελεύθερους, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους του υπουργικού συμβουλίου του Τριντό, ότι είναι ο καλύτερος για να οδηγήσει τη χώρα στη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών – τις απειλές του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να προκαλέσει οικονομική ζημιά στον Καναδά μέσω της μαζικής επιβολής δασμών και ενός εμπορικού πολέμου.
Ο Κάρνεϊ συνέτριψε τους αντιπάλους του και το κομματικό κατεστημένο τάχθηκε πίσω του, δίνοντας στην εκστρατεία του ώθηση από την αρχή. Σε λίγες ημέρες θα γίνει ο 24ος πρωθυπουργός του Καναδά – η υλοποίηση μιας μακρόχρονης φιλοδοξίας και άλλη μια περίπτωση κατά την οποία κολοσσιαία παγκόσμια γεγονότα του παρείχαν ένα εφαλτήριο για την εξουσία.
«Τα πάντα στη ζωή μου με προετοίμασαν γι’ αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Κάρνεϊ στη νικητήρια ομιλία του, λίγα λεπτά αφότου οι αξιωματούχοι του Φιλελεύθερου Κόμματος ανακοίνωσαν το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ο Κάρνεϊ εξασφάλισε το 86% των ψήφων, ενώ το υπόλοιπο 14% μοιράστηκαν τρεις υποψήφιοι.
Βγαίνοντας στο προσκήνιο
Ο Κάρνεϊ έγινε διοικητής της Τράπεζας του Καναδά την 1η Φεβρουαρίου 2008. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, η επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers χρεοκόπησε, η Merrill Lynch ακροβατούσε στο χείλος της κατάρρευσης και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα βρισκόταν σε πλήρη κρίση. Ο Κάρνεϊ μείωσε τα επιτόκια σχεδόν στο μηδέν και, ως επικεφαλής μιας κεντρικής τράπεζας της G7, συμμετείχε στη διαμόρφωση μιας σειράς συντονισμένων μέτρων από τις κεντρικές τράπεζες για να βοηθήσουν να κρατηθεί η παγκόσμια οικονομία όρθια.
Ο Καναδάς, με το συγκεντρωτικό χρηματοπιστωτικό του σύστημα και την πιο απρόθυμη για κινδύνους προσέγγιση στην τραπεζική εποπτεία, ξεπέρασε την κρίση χωρίς να χρειαστεί να διασώσει τις μεγάλες τράπεζές του. Το παγκόσμιο προφίλ του Κάρνεϊ αυξήθηκε και το 2011 ανέλαβε πρόεδρος του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ενός οργάνου που συστάθηκε από τους G20 μετά την καταστροφή του 2008.
Μετά τις απογοητευτικές εκλογές του 2011, στις οποίες οι Φιλελεύθεροι τερμάτισαν στην τρίτη θέση για πρώτη φορά στην ιστορία του Καναδά, ορισμένα μέλη του κόμματος πίεσαν σκληρά για να προσλάβουν τον Κάρνεϊ. Θεωρήθηκε ως ο μόνος αξιόπιστος ανταγωνιστής υποψήφιος ενός νεαρού γόνου με διάσημο όνομα που ετοιμαζόταν να διεκδικήσει την ηγεσία: Τζάστιν Τριντό. Ο Κάρνεϊ στάθμισε την απόφαση, αλλά τελικά αρνήθηκε.
Ο ίδιος λέει ότι δεν ήταν μόνο οι Φιλελεύθεροι που προσπαθούσαν να τον αποσπάσουν από την κεντρική τράπεζα. Ο Στίβεν Χάρπερ, τότε πρωθυπουργός μιας συντηρητικής κυβέρνησης, του προσέφερε το ρόλο του υπουργού Οικονομικών, είπε ο Κάρνεϊ. Ο Χάρπερ δεν το επιβεβαίωσε αυτό, ενώ πρόσφατα δημοσίευσε μια επιστολή που κατηγορούσε τον Κάρνεϊ ότι εξωραΐζει τον ρόλο του στην αντίδραση στην οικονομική κρίση του 2008.
Αντ’ αυτού, ο Κάρνεϊ αναχώρησε για την Τράπεζα της Αγγλίας – έγινε ο πρώτος μη Βρετανός που ανέλαβε ποτέ τη διεύθυνση της και απέκτησε τη μοναδική διάκριση να έχει διευθύνει δύο κεντρικές τράπεζες της G-7. Αφού βοήθησε στην καθοδήγηση της βρετανικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της αναταραχής του Brexit, ο Κάρνεϊ ολοκλήρωσε τη θητεία του το 2020 και συσσώρευσε μια σειρά από εταιρικούς και μη κερδοσκοπικούς ρόλους, μεταξύ των οποίων η ανάληψη της προεδρίας της Brookfield Asset Management και του Bloomberg.
Ο Τριντό, ο οποίος κέρδισε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις αλλά είδε τη δημοτικότητά του να καταρρέει μετά την εκτίναξη του πληθωρισμού πάνω από το 8% το 2022, έκανε πολλαπλές προσπάθειες να στρατολογήσει τον Κάρνεϊ στην κυβέρνησή του. Αυτό του γύρισε μπούμερανγκ τον Δεκέμβριο, όταν ο πρωθυπουργός επιχείρησε έναν ελιγμό που θα εγκαθιστούσε τον Κάρνεϊ ως υπουργό Οικονομικών και θα μετακινούσε την Κρίστια Φρίλαντ σε ρόλο διαχείρισης των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Αντ’ αυτού, η Φρίλαντ παραιτήθηκε -πληγώνοντας τον Τριντό με μια επιστολή παραίτησης που κατέπληξε ολόκληρο το έθνος. Ο Τριντό άντεξε μόνο τρεις εβδομάδες ακόμη προτού ανακοινώσει ότι θα αποχωρήσει.
Η Φρίλαντ είχε το υψηλότερο προφίλ από όλους τους αντιπάλους του Κάρνεϊ στην κούρσα διαδοχής των Φιλελευθέρων, αλλά δυσκολεύτηκε να κερδίσει έδαφος. Τελικά, έλαβε μόνο το 8% των ψήφων. Ήταν ένας διαγωνισμός χαμηλών τόνων – ακόμη και τα τηλεοπτικά ντιμπέιτ περιείχαν λίγες στιγμές πραγματικής μάχης μεταξύ των υποψηφίων.
Τώρα που η Κάρνεϊ κέρδισε, περιμένει μια πολύ πιο δύσκολη δοκιμασία. Πώς θα μεταφραστεί μια καριέρα στα χρηματοοικονομικά και την κεντρική τραπεζική στον αγώνα δρόμου της καναδικής πολιτικής κατά τη διάρκεια μιας εθνικής προεκλογικής εκστρατείας;
«Όταν εξετάζεις ανθρώπους που έχουν μετακινηθεί από τον κόσμο των οικονομικών στην πολιτική και πώς τα κατάφεραν, μερικές φορές βγαίνουν άκαμπτοι και ξύλινοι και υπερβολικά τεχνοκράτες», δήλωσε ο Σοκτ Ριντ, ο οποίος ήταν ανώτερος σύμβουλος του φιλελεύθερου πρωθυπουργού Πωλ Μάρτιν όταν ο Κάρνεϊ εισήχθη στο υπουργείο Οικονομικών του Καναδά το 2004.
Είναι δύσκολο να δούμε τον Κάρνεϊ να ηλεκτρίζει το πλήθος κατά τη διάρκεια μιας πολιτικής συγκέντρωσης, δήλωσε ο Ριντ. Ακόμα και σε έναν αγώνα ηγεσίας των Φιλελευθέρων που ήταν μια ευγενική υπόθεση, ο Κάρνεϊ «σκόνταφτε» περιστασιακά, επιτρέποντας στους δημοσιογράφους να τον πλησιάσουν με ερωτήσεις για τα εταιρικά του συμφέροντα.
Αλλά το πιο σημαντικό ερώτημα αυτή τη στιγμή, αναφέρει ο Ριντ, είναι τι είδους πρωθυπουργό θέλουν οι Καναδοί, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει την προοπτική ενός επώδυνου εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ – για να μην αναφέρουμε τα απειλητικά λόγια που προέρχονται από την Ουάσινγκτον και απειλούν την κυριαρχία του Καναδά. Ο Κάρνεϊ μπορεί να είναι νεοφώτιστος στην κομματική πολιτική, αλλά δεν είναι καθόλου νέος στην αντιμετώπιση ενός οικονομικού τυφώνα. Και η οικονομία και η καναδική ανεξαρτησία είναι τα πράγματα για τα οποία οι ψηφοφόροι ανησυχούν περισσότερο.
«Αν ο συγχρονισμός είναι το παν στην πολιτική, ίσως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να είσαι διοικητής κεντρικής τράπεζας και να προσφέρεσαι ως πρωθυπουργός», είπε ο Ριντ και μετά έβαλε τα γέλια. «Ακούγεται σαν μια τρελή πρόταση».
Σύντομα θα διεξαχθούν εκλογές και ο Κάρνεϊ θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν από τους πιο σκληρούς «καβγατζήδες» που έχει τεθεί επικεφαλής καναδικού πολιτικού κόμματος – τον Πιερ Πουλιέβρ, τον ηγέτη του Συντηρητικού Κόμματος.
newsit