του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
Αν ο Χένρι Κίσινγκερ ήταν ακόμα ζωντανός, θα ήταν εύλογο να αναρωτηθούμε αν ο «μάγος της εξωτερικής πολιτικής» βρισκόταν πίσω από τη μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων από τον Ψυχρό Πόλεμο, ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ.
Μήνες διπλωματικών προσπαθειών από διάφορες πλευρές, με τη μεσολάβηση της Τουρκίας που καθιερώθηκε ως προνομιούχος συνομιλητής, κατέληξαν σε μια μαζική επιχείρηση που ανταγωνίζεται κάθε φαντασία κατασκοπείας.
Η «Μεγάλη Ανταλλαγή» 26 κρατουμένων για κατασκοπεία και στυγερά εγκλήματα, στις δυτικές και τις ρωσικές φυλακές, δείχνει όμως κάποια σημάδια αλλαγής στο σημερινό γεωπολιτικό σενάριο αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Μήπως αλλάζουν μάλιστα οι προτεραιότητες τόσο της Ουάσιγκτον όσο και του Ρώσου πρόεδρου Πούτιν;
Σημαίνει την εκ νέου νομιμοποίηση στο διπλωματικό τραπέζι μιας Ρωσίας που όχι μόνο δεν έχει ηττηθεί, αλλά φαίνεται να κατοχυρώνει τις εδαφικές κατακτήσεις της μετά από δυόμιση χρόνια πολέμου; Σε κάθε περίπτωση είναι θετική κάθε μορφή προθυμίας για συζήτηση, που κρατά ανοιχτούς τους διπλωματικούς διαύλους σε περιόδους πολέμου και κρίσης, όπως έχουμε σήμερα.
Το «βαθύ κράτος»
Αν προσπαθήσουμε να φτάσουμε στην καρδιά της Μεγάλης Ανταλλαγής κρατουμένων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, θα πρέπει να δούμε το ρόλο που έπαιξε στη Μεγάλη Ανταλλαγή και το λεγόμενο «βαθύ κράτος» στην Αμερική. Το ίδιο σύστημα που παρενέβη απομακρύνοντας τον Τζο Μπάιντεν από την κούρσα των εκλογών και χρησιμοποιεί την Κάμαλα Χάρις ως ασπίδα κατά του Ντόναλντ Τραμπ. Το σύστημα που αποφάσισε να παίξει αμέσως το πιο βαρύ γεωπολιτικό χαρτί ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου: την εγκατάλειψη -έστω και προσωρινά-της ουκρανικής υπόθεσης μέσω της πραγματικής επανέναρξης του διαλόγου με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Αλλά και μια κίνηση στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής με την άσκηση πίεσης στο Ισραήλ να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα το συντομότερο δυνατό.
Δυο πόλεμοι που έχουν οδηγήσει σε γεωπολιτικές περιπέτειες την Αμερική-πέρα από την γιγάντωση εσωτερικά του πληθωρισμού- που απειλούν τους Δημοκρατικούς και φέρνουν τον Τραμπ προ των πυλών του Λευκού Οίκου . Το «σύστημα» στην Ουάσιγκτον κατανοεί πλέον ότι στην Ουκρανία και τη Γάζα, οι ΗΠΑ του Μπάιντεν κατέγραψαν μόνο βαριές και ποικίλες απώλειες.
Το Ουκρανικό μετατράπηκε σε έναν «παγκόσμιο πόλεμο», αυτό που πριν από 10 χρόνια με τον Μπαράκ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο είχε χαρακτηριστεί ως περιφερειακή κρίση. Αφήνοντας ουσιαστικά τη Ρωσία να καταλάβει την Κριμαία, με τίμημα ορισμένες ήπιες κυρώσεις που ανατέθηκαν στην Ευρώπη.
Μήνυμα μέσω της Ανταλλαγής
Τώρα είναι σαφές ότι οι Αμερικανοί ιθύνοντες έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν τον Ζελένσκι. Στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής επίσης, ο Λευκός Οίκος μετρά μεγάλες απώλειες αφήνοντας τον Νετανιάχου να εκδικηθεί με δυσανάλογο τρόπο την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Κάτι που έχει αποξενώσει άλλωστε το μεγαλύτερο μέρος των νέων Αμερικανών ψηφοφόρων από τους Δημοκρατικούς.
Ο Νετανιάχου δεν είναι βέβαια «αναλώσιμος» σαν το Ζελένσκι, αλλά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ διαπραγματεύτηκαν μια ανταλλαγή κρατουμένων με έναν εχθρό όπως το Κρεμλίνο, που μέχρι τώρα ήταν «απόλυτο κακό», στέλνει και ένα σήμα στο Ισραήλ. Οσο και αν η εθνικιστική, μεσσιανική και μιλιταριστική ακροδεξιά που ελέγχει την κυβέρνηση στο Ισραήλ δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης: αντίθετα, επιμένει στην κλιμάκωση κατά του Ιράν.
Σε αυτό το πλαίσιο ήταν λοιπόν επιτακτική ανάγκη μια αλλαγή ρυθμού «εδώ και τώρα» για τους Δημοκρατικούς στο γεωπολιτικό πεδίο, 100 μέρες πριν από την ψηφοφορία για τον Λευκό Οίκο.
Η ανταλλαγή στέλνει ένα σαφές μήνυμα : Όχι άλλοι πόλεμοι, όχι άλλοι θάνατοι και καταστροφές. Αρκετά με τον εξτρεμισμό. Ήρθε η ώρα να αρχίσουμε να «ανταλλάσσουμε» ξανά: ομήρους, αλλά και σχέδια ειρήνης και ανοικοδόμησης.
Αν ζούσε σήμερα ο «Πατέρας της Νίκης» Ουίνστον Τσόρτσιλ πώς θα συμπεριφερόταν άραγε στον Πούτιν; «Με παρόμοιο τρόπο που αντιμετώπισε τον Στάλιν»,
λέει η Φρανσίσκα Άουγκσταϊν,κόρη του εκδότη του «Spiegel», Ρούντολφ Άουγκσταϊν, συγγραφέας του βιβλίου, «Ουίνστον Τσόρτσιλ-Βιογραφία».
«Θα τον έβλεπε ως εχθρό, αλλά και ως κυβερνήτη μιας σημαντικής, μεγάλης αυτοκρατορίας που δεν μπορεί απλά να αγνοηθεί…Ο Τσόρτσιλ μεγάλωσε στην εποχή των ανταγωνισμών μεγάλων δυνάμεων. Για τη γενιά του Τσόρτσιλ ήταν αυτονόητο ότι δεν έπρεπε κανείς να ταπεινώνει άσκοπα μια μεγάλη αυτοκρατορία και ότι πρέπει να σεβαστεί ότι τέτοια κράτη έχουν συμφέροντα ασφάλειας ή ορισμένα εθνικά συμφέροντα που είναι σημαντικά για αυτά» …