Γράφει ο Παξινός Θεόδωρος, Επιστημονικός Υπεύθυνος - Ψυχολόγος, Κέντρου Ημέρας Ψυχικά Πασχόντων Ενηλίκων ΣΟΨΥ Πάτρας:
Τα δεδομένα που ακολουθούν αποτυπώνουν τις εκδηλώσεις αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών όπως αυτές αξιολογήθηκαν βάσει των αιτημάτων για παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας που απευθύνθηκαν στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ψυχικά Πασχόντων του Συλλόγου για την Ψυχική Υγεία, Σ.Ο.Ψ.Υ Πάτρας. Επιπρόσθετα σημειώνονται και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν με απώτερο στόχο τη διαχείριση και αντιμετώπιση τους (ψυχιατρική αξιολόγηση και παρακολούθηση, χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, παρεμβάσεις ψυχοθεραπευτικής υποστήριξης και συμβουλευτικής).
Ως αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές προσδιορίζονται η παρουσία ενεργού αυτοκτονικού ιδεασμού και οι συμπεριφορές αυτοτραυματισμού.
Για το έτος 2023, 546 άτομα αιτήθηκαν και έλαβαν υπηρεσίες ψυχικής υγείας από το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ψυχικά Πασχόντων. Στο σύνολο των αιτημάτων, σε ποσοστό της τάξεως του 7% (0,067) παρουσίασε στοιχεία και εκδηλώσεις που συνιστούν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Οι εν λόγω εκδηλώσεις παρουσιάστηκαν σε ποσοστό 68% σε γυναικείο πληθυσμό ενώ το 32% αφορούσε άντρες. Ως κυρίαρχη ηλικιακή ομάδα εκδήλωσης παρουσιάζεται η ηλικιακή ομάδα των 19-40 ετών, με ποσοστό 58%. Ενώ το προφίλ των ατόμων προσδιορίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό ως άγαμοι, έχοντας ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και συνήθως διαθέτουν κάποιο υποστηρικτικό περιβάλλον (οικογένεια, φίλους κλπ).
Πιο συγκεκριμένα, το 13% ανέφερε ενεργό αυτοκτονικό ιδεασμό με την παρουσία συγκεκριμένου πλάνου, συμπεριφορές αυτοτραυματισμού εκδήλωσε το 26%, ύπαρξη ιστορικού αυτοκαταστροφικών εκδηλώσεων αναφέρθηκε σε ποσοστό 39% και 39% παρουσίαζε αυξημένη επικινδυνότητα και αρκετούς προδιαθεσικούς παράγοντες για την εκδήλωση αυτοκτονικής συμπεριφοράς.
Επιπρόσθετα, το 77% ανέφερε ιστορικό εκδήλωσης προβλημάτων ψυχικής υγείας και στο παρελθόν (επί του πληθυσμού γυναικείου φύλου 57%, επί του πληθυσμού των αντρών 75%) για τα οποία είχαν απευθυνθεί σε ειδικούς ψυχικής υγείας, ζητήματα χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών: ναρκωτικές ουσίες ανάφερε το 19% και χρήση αλκοόλ 26%, κοινωνικοοικονομικά προβλήματα αντιμετώπιζε το 55% (ανεργία στους άντρες 40%, γυναίκες ανεργία 60%), σε ποσοστό 23% ήταν ανασφάλιστοι.
Σε διαγνωστικό επίπεδο, οι κυρίαρχες διαταραχές που πλαισιώνουν τα ανωτέρω δεδομένα ήταν: α) διαταραχή της κατάθλιψης (13%), β) αγχώδεις διαταραχές (13%), γ) μικτή αγχώδης και καταθλιπτική διαταραχή (10%), δ) υποτροπιάζουσα καταθλιπτική διαταραχή (10%). Σε μικρότερα ποσοστά διαγνώστηκαν διαταραχές που έχουν να κάνουν με ζητήματα προσωπικότητας.
Σημειώνεται ότι, σε ποσοστό 61% των ανωτέρω περιστατικών προτάθηκε η λήψη φαρμακευτικής αγωγής και η έναρξη συνεδριών ψυχοθεραπείας.
Συνοψίζοντας, τα ανωτέρω δεδομένα αυτοκαταστροφικών και αυτοκτονικών συμπεριφορών, σε συνδυασμό με τα δεδομένα για τα έτη 2021-22 (βλ. Αυτοκαταστροφικές και Αυτοκτονικές
Συμπεριφορές: Ανάλυση και Παρουσίαση δεδομένων βάσει των αιτημάτων για λήψη υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στο Σύλλογο για την Ψυχική Υγεία, Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας, έτη 2021-2022. - ΣΟΨΥ Πατρών (sopsipatron.gr)) αποτυπώνουν μια σταθερή παρουσία με στοιχεία αυξητικής τάσης στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ζητήματα ψυχικής υγείας και αιτούνται να λάβουν αντίστοιχες υπηρεσίες. Οι συγκεκριμένες συμπεριφορές έχουν μεγαλύτερη εμφάνιση στο γυναικείο φύλο, στις νεαρές και μεσαίες ηλιακές ομάδες. Οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες έχουν ενεργή επιδραστική παρουσία (οικονομικές δυσκολίες, ανεργία κλπ) όπως επίσης και η ύπαρξη υποστηρικτικού περιβάλλοντος. Αναφορικά στο τελευταίο, ενδεχομένως η ύπαρξη του να λειτουργεί ως αποτρεπτική δικλείδα στο πέρασμα από τον ιδεασμό στην πράξη, από την ευχή θανάτου στην απόπειρα.