Ναι, υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η διατροφή μπορεί να παίξει ρόλο στη θεραπεία της κατάθλιψης.
Αν και δεν αποτελεί αυτόνομη θεραπεία, οι διαιτητικές αλλαγές μπορούν να συμπληρώσουν άλλες μορφές θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Ακολουθούν ορισμένα βασικά σημεία που υποστηρίζονται από την έρευνα:
Ελλείψεις θρεπτικών συστατικών και κατάθλιψη
Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει σύνδεση μεταξύ των ελλείψεων θρεπτικών συστατικών και της κατάθλιψης. Οι ελλείψεις σε βιταμίνες όπως η Β12, το φυλλικό οξύ και η D, καθώς και σε μέταλλα όπως το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος, έχουν συσχετιστεί με καταθλιπτικά συμπτώματα.
Μεσογειακή διατροφή
Έρευνες έχουν δείξει ότι η τήρηση της μεσογειακής διατροφής, η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς, σπόρους και ελαιόλαδο, μπορεί να έχει προστατευτική επίδραση κατά της κατάθλιψης. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Molecular Psychiatry το 2018 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν μεσογειακή διατροφή είχαν 33% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης σε σύγκριση με εκείνους που δεν ακολουθούσαν μια τέτοια διατροφή.
Άξονας έντερο-εγκέφαλος
Η αναδυόμενη έρευνα σχετικά με τον άξονα έντερο-εγκέφαλος υποδηλώνει ότι η υγεία του εντέρου μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία. Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, πρεβιοτικά και προβιοτικά (που βρίσκονται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ και το ξινολάχανο) μπορούν να προωθήσουν ένα υγιές μικροβίωμα του εντέρου, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να επηρεάσει θετικά τη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία.
“Αντιφλεγμονώδεις” δίαιτες
Η χρόνια φλεγμονή έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη. Οι δίαιτες που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αντιφλεγμονώδη τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, λιπαρά ψάρια και ελαιόλαδο, και χαμηλή περιεκτικότητα σε φλεγμονώδη τρόφιμα, όπως τα επεξεργασμένα κρέατα και οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και στη βελτίωση της διάθεσης.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια (όπως ο σολομός και το σκουμπρί), στους λιναρόσπορους και στα καρύδια, έχει αποδειχθεί ότι έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση ωμέγα-3 μπορεί να συμβάλει στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ιδίως σε άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.
ΟΧΙ στα επεξεργασμένα τρόφιμα
Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα, εξευγενισμένα σάκχαρα και ανθυγιεινά λίπη συνδέονται με υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής και οξειδωτικού στρες, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη κατάθλιψης. Αντίθετα, οι δίαιτες που δίνουν έμφαση στα τρόφιμα ολικής αλέσεως μπορούν να παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν την υγεία του εγκεφάλου.
Μελέτες και ανασκοπήσεις
Αν και η βιβλιογραφία γίνεται όλο και πιο εκτενής παρατίθενται ορισμένες βασικές μελέτες.
Μια πολύ πρόσφατη μελέτη του Harvard στο JAMA Network Open το 2023 βρήκε ότι εκείνοι που έτρωγαν τα περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα είχαν 50% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη.
Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση του 2019 στο Psychosomatic Medicine υπογράμμισε τη θετική επίδραση των διατροφικών παρεμβάσεων στην κατάθλιψη, ιδιαίτερα δίνοντας έμφαση σε ολόκληρες δίαιτες και όχι σε μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά.
Η δοκιμή SMILES (Supporting the Modification of lifestyle In Lowered Emotional States) ήταν μια ελεγχόμενη δοκιμή που κατέδειξε σημαντική βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων μετά από παρέμβαση σε μεσογειακού τύπου δίαιτα.
Συμπέρασμα
Θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η διατροφή από μόνη της μπορεί να θεραπεύσει την κατάθλιψη, ειδικά τις πιο σοβαρές κλινικές περιπτώσεις. Όμως θα ήταν σωστό να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη σωστή διατροφή ως ένα σημαντικό συστατικό ενός ολοκληρωμένου σχεδίου θεραπείας σε συνεργασία με εξειδικευμένους ειδικούς.
Χαράλαμπος Κυρίτσης