Μια εικόνα από τα παλιά, πρόβαλε ξανά στις τηλεοράσεις μας. Μια αίσθηση κανονικότητας, που μας μετέφερε όχι στην προ Covid περίοδο, αλλά πιο παλιά, στην προ Μνημονίων περίοδο. Σχεδόν είχαμε ξεχάσει πώς είναι να βλέπεις μια διαφήμιση από τράπεζα, που θέλει να σε πείσει να πάρεις στεγαστικό δάνειο. Ασχετο εάν στην πράξη λίγοι το δικαιούνται με τα σημερινά κριτήρια. Εγινε τουλάχιστον η αρχή. Μια εναλλακτική έναντι του συνεχώς αυξανόμενου κόστους πλέον των ενοικίων.
Εδώ και λίγες μέρες οι διαφημίσεις έχουν επιστρέψει. Αυτή τη φορά δεν υπόσχονται «λαγούς με πετραχήλια», όπως παλιά, όταν δινόταν ένα στεγαστικό και μαζί έπαιρνες λεφτά, όχι μόνο για την αγορά του σπιτιού, αλλά και για την επίπλωσή του, ακόμα και για ένα ταξιδάκι. Ετσι για να χαλαρώσεις… Μετά προφανώς ήρθαν τα ζόρια. Τα στεγαστικά, που σήμερα διαφημίζονται, περιορίζονται σε επιπλέον δωρεάν πρόσβαση σε προγράμματα υγείας για όλη την οικογένεια, αλλά και σε πιστωτικές κάρτες.
Προφανώς έχουμε ξεμάθει. Η αποστροφή προς τον δανεισμό έχει λάβει διαστάσεις. Σχεδόν σε κάθε οικογένεια, υπάρχει ένα «δράμα» με ένα μη εξυπηρετούμενο δάνειο. Ωστόσο μην ξεχνάμε ότι σε πολλές περιπτώσεις μια δόση δανείου, για όσους έχουν τα κριτήρια, υπολείπεται ξανά έπειτα από πολλά χρόνια ενός ενοικίου. Αρα η τάση τείνει ξανά υπέρ του δανεισμού. Φτάνει αυτή τη φορά να συνοδεύεται και από ρεαλιστικές προσδοκίες αποπληρωμής των νέων δανείων.
Η αλήθεια είναι ότι με αυτά και με αυτά, σχεδόν είχαμε ξεχάσει τι πάει να πει δάνειο. Μόνο για ρυθμίσεις, επιμηκύνσεις, περίοδο χάριτος και δυνατότητες πληρωμών μόνο τόκων, άκουγες την τελευταία δεκαετία. Αυτά σε ό,τι αφορούσε αυτούς που την πάλευαν ακόμα και προσπαθούσαν να συνεχίσουν την εξυπηρέτηση του δανεισμού τους. Υπήρχαν και πολλοί άλλοι που η συζήτηση δυσκόλευε ακόμα περισσότερο, καθώς μιλούσαν για τακτικές αντιμετώπισης του πιστωτή τους, αναγκαστικές εκτελέσεις, αγωνία για τους πλειστηριασμούς. Αυτά για τους δανειολήπτες. Γιατί για όσους είχαν ακόμα κάποιες καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, ανησυχούσαν σε κάθε καμπή του ελληνικού δράματος, αν οι οικονομίες τους θα παρέμεναν άρτιες ή θα απειλούνταν με κούρεμα.
Τα χρόνια πέρασαν, η οικονομία άρχισε να επουλώνει τις πληγές των Μνημονίων, οι τράπεζες είχαν ωστόσο επίμονα αφεθεί στη σειρά τελευταίες για να ανακάμψουν. Πριν από λίγες μέρες η Τράπεζα της Ελλάδος αποκάλυψε μια τεράστια πρόοδο σε ό,τι αφορά την εξυγίανσή τους. Μέσα σε έναν χρόνο, στο πρώτο εξάμηνο του 2021, τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν κατά 52%. Ηταν στα 60 δισ. το καλοκαίρι του 2020 και μειώθηκαν κάτω από τα 30 δισ. φέτος. Προφανώς δεν έγινε κάποιο θαύμα. Ούτε τα δάνεια εξαφανίστηκαν. Ούτε αποπληρώθηκαν από τους δανειολήπτες. Εγινε το απλό: βγήκαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών. Εάν επιβεβαιωθεί η τάση που δείχνει ότι τα κόκκινα δάνεια θα έχουν υποχωρήσει σε μονοψήφια ποσοστά σε έναν χρόνο από τώρα, τότε οι δυνατότητες χρηματοδότησης όχι μόνο των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων θα είναι μεγαλύτερες.
Προφανώς δεν λύθηκαν όλα τα προβλήματα. Το ακριβώς αντίθετο. Οι χορηγήσεις άλλωστε συνεχίζουν τρία και πλέον χρόνια μετά τα Μνημόνια να υπολείπονται των αποπληρωμών παλαιότερων δανείων. Συνεχίζουν δηλαδή να κινούνται σε αρνητικό έδαφος. Επίσης τα χρέη που βάραιναν τα νοικοκυριά συνεχίζουν να τα βαραίνουν. Απλά αυτά έχουν μεταφερθεί στις εταιρείες διαχείρισης. Είναι ξεκάθαρο ότι θαύματα δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη και αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει μια διαφήμιση, ακόμα και αν προέρχεται από ένα ελκυστικότερο παρελθόν…
