Τα έξι αρχηγικά στελέχη της σπείρας που ξεπουλούσαν θησαυρούς της πολιτισμικής μας κληρονομιάς σε τέσσερις ευρωπαϊκούς οίκους δημοπρασιών και σε ιδιώτες αγοραστές είχαν φροντίσει να βάλουν στο «κόλπο» και μέλη της οικογένειάς τους.
Στις ταυτόχρονες αστυνομικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν στις 30 Σεπτεμβρίου και ολοκληρώθηκαν την 3η Οκτωβρίου συνελήφθησαν όλοι οι «εγκέφαλοι» της εγκληματικής ομάδας: ένας 69χρονος με την 51χρονη Γερμανίδα σύζυγό του, ένας 54χρονος πατέρας με τον 27χρονο γιο του, ένας 53χρονος και ένας 38χρονος. Παράλληλα, συνελήφθησαν άλλα 20 άτομα, ενώ 16 ταυτοποιήθηκαν ως μέλη της σπείρας και αναζητούνται.
Μεταξύ αυτών βρίσκονται και οι υπεύθυνοι των εμπλεκόμενων οίκων δημοπρασιών με έδρα τη Ζυρίχη, το Μόναχο, τη Βιέννη και το Λονδίνο, καθώς και ένας Βούλγαρος ιδιώτης που είχε προβεί στις μεγαλύτερες αγορές αρχαίων αντικειμένων από τη συγκεκριμένη οργάνωση.
Οπως αποκαλύπτει σήμερα το «Εθνος της Κυριακής», «παππούς» της σπείρας, όπως τον αποκαλούσαν διάφορα μέλη της οργάνωσης, θεωρείται ο 69χρονος συλληφθείς, ο οποίος εκτός από τη γυναίκα του είχε μυήσει στην απάτη και τον 26χρονο γιο του. Το συγκεκριμένο άτομο, μάλιστα, εκτιμάται ότι «επαγγελλόταν» αρχαιοκάπηλος εδώ και 40 χρόνια. Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώριζαν, στον κόσμο συστηνόταν ως αντικέρ, ενώ μαζί με τη γυναίκα του φέρονται να δήλωναν ότι είναι ζωγράφοι. Με βάση ασφαλείς πληροφορίες στο «κόλπο» φέρεται να τον έβαλε ο πεθερός του, γνωστός στον κύκλο των Γερμανών αρχαιοκαπήλων με το παρατσούκλι «Τούρκος». Το 1985 οι τουρκικές Αρχές είχαν εκδώσει ένταλμα σύλληψης σε βάρος του με την κατηγορία ότι από παράνομες ανασκαφές στην Τουρκία είχε πάρει 1.900 αρχαία νομίσματα του 5ου αιώνα π.Χ., ενώ το ίδιο πρόσωπο φέρεται να ήταν ο σύνδεσμος του 69χρονου στη Γερμανία.
Μπορεί ο πεθερός του 69χρονου να μην είχε διωχθεί από την Ελληνική Αστυνομία, ωστόσο ο γαμπρός του ήταν γνώριμος στις ελληνικές Αρχές. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, στις 29 Μαρτίου του 1977 συνελήφθη για πρώτη φορά κατηγορούμενος για αρχαιοκαπηλία και φυλακίστηκε.
Στον Κορυδαλλό
Το 1981 απασχόλησε και πάλι τη Δικαιοσύνη, κατηγορούμενος για κλοπή, ενώ το 1991 οδηγήθηκε στον Κορυδαλλό έπειτα από ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε σε βάρος του από τον δέκατο ανακριτή Αθηνών για αρχαιοκαπηλία.
Ο «παππούς», ένας από τους αρχηγούς της σπείρας, με την 51χρονη Γερμανίδα σύζυγο και τον 26χρονο γιο του, τους οποίους είχε μυήσει στην απάτη.
Ο 69χρονος, κατά τις πληροφορίες, αφέθηκε ελεύθερος καταβάλλοντας το ποσό των 7 εκατομμυρίων δραχμών ως εγγυοδοσία και με τους περιοριστικούς όρους εμφάνισης στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής του κάθε 1η και 16η του μήνα. Το 1996 ο 69χρονος βρέθηκε εκ νέου ενώπιος ενωπίω με τις δικαστικές Αρχές. Αυτή τη φορά από τη θέση του μάρτυρα στη δίκη του πρώην υπαρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., Μιχάλη Νηστικάκη, που είχε κατηγορηθεί για αρχαιοκαπηλία.
Η συγκεκριμένη υπόθεση είχε απασχολήσει σύσσωμο τον Τύπο της εποχής. Σε δημοσίευμα του «Εθνους» με ημερομηνία 17/02/1996 ο 69χρονος «εγκέφαλος» της σπείρας αποκάλυψε ότι μαζί με τον Μ. Νηστικάκη είχαν πραγματοποιήσει ταξίδι «αστραπή» στο Μόναχο τον Μάιο του 1993. Οπως αναφέρεται στο δημοσίευμα ο 69χρονος στην κατάθεσή του ισχυρίστηκε τα εξής: «Την άνοιξη του '93 με κάλεσε ο Νηστικάκης στο γραφείο του. Εγώ εκείνη την εποχή είχα παραπεμφθεί για υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Με ρώτησε τι γνώμη έχω για τις κλοπές αρχαίων από μουσεία. Απάντησα ότι αποδοκιμάζω τις κλοπές αυτές και μου είπε ότι θέλει βοήθεια για να εξιχνιάσει τις κλοπές από τα δύο μουσεία της Σικυώνος και της Κορίνθου». Σε ερώτηση του προέδρου του Εφετείου εάν το βρίσκει λογικό ο υπαρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. να απευθύνεται σε εκείνον που ήταν υπόδικος για να συνταξιδεύσει μαζί του στο Μόναχο απάντησε: «Το βρίσκω απόλυτα λογικό. Οι αστυνομικοί για να συλλέξουν πληροφορίες πρέπει να έχουν επαφή με όλους. Εγώ του έδωσα πληροφορίες που τις θεώρησε σημαντικές γιατί μου είχε πει: ?Βοηθήστε με και εγώ θα σας βοηθήσω στην υπόθεσή σας?».
Εκτοτε και για περίπου 20 χρόνια ο 69χρονος δεν είχε καμία επαφή με τις διωκτικές Αρχές. Ωστόσο, εκτιμάται ότι ουδέποτε σταμάτησε την παράνομη δράση του. Εχοντας μεγάλη «εμπειρία» στις απάτες και οικονομική επιφάνεια, είχε βρει τρόπους να καλύπτει τα ίχνη του. Οι πληροφορίες που έφτασαν πριν από περισσότερο από έναν χρόνο στην Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Πατρών για κύκλωμα αρχαιοκαπήλων διεθνικού χαρακτήρα τον έφεραν για τέταρτη φορά αντιμέτωπο με τη Δικαιοσύνη. Για την εξάρθρωση της σπείρας, που από τη μέχρι στιγμής έρευνα αριθμεί τουλάχιστον 51 μέλη, στήθηκε γιγαντιαία επιχείρηση από την Ελληνική Αστυνομία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα οι αξιωματικοί που χειρίζονται την υπόθεση συγκέντρωναν στοιχεία και μάζευαν πληροφορίες σε άμεση συνεργασία με τις δικαστικές αρχές.
Τηλεφωνικές συνομιλίες
Από τον Νοέμβριο του 2015 μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016 ο «υπερκοριός» της ΕΛ.ΑΣ., έπειτα από εισαγγελική απόφαση για άρση του τηλεφωνικού απορρήτου, κατέγραφε τις συνομιλίες των εμπλεκομένων. Οπως διαπιστώθηκε τόσο ο 69χρονος, όσο και άλλα αρχηγικά και μη μέλη της σπείρας, επικοινωνούσαν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας αριθμούς τηλεφώνου που είχαν εκδοθεί σε πακιστανικά ονόματα. Αρση απορρήτου έγινε και στην ηλεκτρονική αλληλογραφία των μελών της οργάνωσης, καθώς διακινούσαν μέσω e-mail φωτογραφίες των αρχαίων αντικειμένων, ενώ παρενέβαιναν και στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες των αρχαίων νομισμάτων, για να ανεβάζουν την τιμή τους και να πετυχαίνουν μεγαλύτερο κέρδος εν αγνοία του πραγματικά ενδιαφερόμενου αγοραστή.
Οι αστυνομικοί που ανέλαβαν να ξετυλίξουν το νήμα της μεγάλης «κομπίνας» κατάφεραν όχι μόνο να εντοπίσουν και να συλλάβουν τα αρχηγικά στελέχη της σπείρας, αλλά και να αποδομήσουν πλήρως τον τρόπο λειτουργίας της, ταυτοποιώντας παράλληλα κάθε σημείο της διαδρομής που ακολουθούσαν τα περισσότερα από τα αρχαία αντικείμενα. Συγκεκριμένα, το κύκλωμα είχε τέσσερα επίπεδα: στο πρώτο ήταν οι λαθρανασκαφείς, στο δεύτερο οι μεσάζοντες, στο τρίτο τα αρχηγικά στελέχη και στο τελευταίο οι οίκοι δημοπρασιών και οι ιδιώτες αγοραστές. Χαρακτηριστική του τρόπου δράσης της σπείρας είναι η περιγραφή της συνομιλίας του 69χρονου μαζί με λαθρανασκαφείς, την οποία φέρνει στη δημοσιότητα το «Εθνος της Κυριακής». Ο 69χρονος συνομιλεί με έναν λαθρανασκαφέα με σκοπό να εκτιμήσει ένα νόμισμα της αρχαίας Ηλιδας το οποίο βρήκε σε παράνομη ανασκαφή στη Βυτίνα Αρκαδίας.
Παρά τη σπανιότητα του νομίσματος, στο οποίο απεικονίζεται ένας αετός, αναγνωρίζει την κοπή και προσφέρει το ποσό των 6.000 με 10.000 ευρώ. Τονίζει στον συνομιλητή του ότι η τιμή θα εξαρτηθεί από την ποιότητά του όταν το ελέγξει δια ζώσης. Τελικά μετά από δύο ημέρες το αγοράζει για το ποσό των 8.000 ευρώ. Στη συνέχεια, ο 69χρονος μαζί με τη σύζυγο και τον γιο του ταξιδεύουν στη Γερμανία και μεταφέρουν το αρχαίο νόμισμα, βάρους 12,15 γραμμαρίων χρονολογούμενο από το 450 π.Χ., στον οίκο δημοπρασίας στο Μόναχο.
Στις 7 Νοεμβρίου ο οίκος το βγάζει σε δημοπρασία με αρχική τιμή εκκίνησης τις 15.000 ευρώ, ενώ άγνωστος αγοραστής το αποκτά για το ποσό των 34.000 ευρώ. Οι λαθρανασκαφείς, όπως φαίνεται από την αστυνομική έρευνα, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν γνώριζαν την αξία των αρχαίων αντικειμένων, όμως κάποιοι παρακολουθούσαν τη διαδρομή τους. Ετσι, σε τηλεφωνική επικοινωνία που κατέγραψε ο «υπερκοριός» της ΕΛ.ΑΣ. τρεις ημέρες μετά τη δημοπρασία εμφανίζονται απογοητευμένοι από την έκβαση της πώλησης του νομίσματος στον 69χρονο.
«Μας κορόιδεψες»
Ο «παππούς», όπως τον αποκαλούν στη συνομιλία, τους κορόιδεψε και έτσι συζητούν για το πώς θα χειριστούν κάτι ανάλογο στο μέλλον, προτείνοντας να τον παρακάμψουν και να βρουν τρόπο να εξάγουν οι ίδιοι τα αρχαία αντικείμενα.
Την άμεση επαφή, ωστόσο, με τους «υψηλούς» αγοραστές, δηλαδή τους οίκους δημοπρασιών και τους ιδιώτες με οικονομική επιφάνεια, την είχαν τα αρχηγικά στελέχη. Σύμφωνα με την αστυνομική έρευνα τα αρχαία αντικείμενα που ήταν μεγάλα οι αρχαιοκάπηλοι τα «έσπρωχναν» σε ιδιώτες αγοραστές, ενώ στους οίκους δημοπρασιών έδιναν κυρίως νομίσματα. Ηδη, οι αρμόδιες ελληνικές αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές έχουν υποβάλει αίτημα για την παροχή δικαστικής συνδρομής από τις αντίστοιχες ξένες υπηρεσίες και αναμένουν την υλοποίησή του, προκειμένου να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη και τα ξένα μέλη της σπείρας.
Οπως εξηγούν στο «Εθνος της Κυριακής» ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΛ.ΑΣ. «ήταν μία μεγάλη επιχείρηση. Για την εξάρθρωση της σπείρας απαιτήθηκε πολύμηνη και επίπονη έρευνα. Υπήρξε εξαιρετική συνεργασία μεταξύ πολλών συναρμόδιων υπηρεσιών και η εκτέλεση του πλάνου επιχείρησης ήταν άψογα συντονισμένη με αποτέλεσμα να καταφέρουμε ένα καίριο πλήγμα σε ένα μεγάλο κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας.
Ο τρόπος που οργανώθηκε και εκτελέστηκε ο επιχειρησιακός σχεδιασμός συνιστούν το υποδειγματικό πλαίσιο το οποίο πρέπει να διέπει την επιχειρησιακή λειτουργία του Σώματος». Ενδεικτικό του εύρους της τεράστιας αστυνομικής επιχείρησης είναι το γεγονός ότι στις παράλληλες αστυνομικές επιχειρήσεις σε τουλάχιστον 12 περιοχές της χώρας συμμετείχαν οι Διευθύνσεις Ασφαλείας Αττικής και Θεσσαλονίκης, η Ο.Π.Κ.Ε. Αχαΐας, οι Υποδιευθύνσεις Ασφαλείας Πύργου, Αγρινίου, Λάρισας και Ρόδου, αλλά και τα Τμήματα Ασφαλείας Αιγίου, Λαμίας, Τρικάλων, Κορίνθου και Δράμας. Σε μία από τις έρευνες έλαβε μέρος και το Λιμενικό, ενώ αρχαιολόγοι από τις Εφορίες Αρχαιοτήτων Αχαΐας και Κορινθίας χρονολόγησαν, περιέγραψαν και εκτίμησαν τα αρχαία αντικείμενα που κατασχέθηκαν κατά τη σύλληψη των εμπλεκομένων.
Στο κόλπο και οι οίκοι
Οπως διαπιστώθηκε, οι υπεύθυνοι των οίκων δημοπρασιών γνώριζαν την απάτη, ενώ κάποιοι χορηγούσαν προκαταβολικά χρηματικά ποσά, ύψους αρκετών δεκάδων χιλιάδων ευρώ, στα μέλη της σπείρας, ώστε να έχουν την αναγκαία ρευστότητα για να προβαίνουν σε παράνομες αγορές μεγάλου αριθμού αρχαίων νομισμάτων
