Εισφορά αλληλεγγύης. Το σύνολο των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων (φορολογουμένων και αφορολόγητων) υπόκειται σε εισφορά αλληλεγγύης έως 10% για το 2016. Εξαιρούνται ενδεικτικά: α) αποζημίωση απολυμένων, β) μερίσματα αλλοδαπών ναυλομεσιτικών εταιρειών του ν. 4141/2013 (άρθρο 45), γ) εκλογική αποζημίωση, δ) αμοιβές υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αντίθετα, τα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα απαλλάσσονται της εισφοράς αλληλεγγύης, όπως: α) διάθεση περιουσιακών στοιχείων, β) εισαγωγή συναλλάγματος από κατοίκους εξωτερικού, γ) δωρεές, κληρονομιές και γονικές παροχές, δ) επίδομα αλλοδαπής (για δημοσίους υπαλλήλους), ε) αποζημίωση για ηθική βλάβη.
• Προσαύξηση περιουσίας. Η προσαύξηση περιουσίας από αδιευκρίνιστη αιτία εξακολουθεί να φορολογείται με σταθερό συντελεστή 33%, και όχι με την ενιαία κλίμακα που ισχύει (από 01.01.2016) για το εισόδημα από μισθωτή εργασία και τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα (έως 45%), καθώς φαίνεται ότι η διάταξη αυτή δεν άλλαξε με τον πρόσφατο φορολογικό νόμο. Αυτό, παρόλο που η προσαύξηση περιουσίας από παράνομη ή αδικαιολόγητη ή άγνωστη πηγή ή αιτία συνεχίζει να θεωρείται κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα.
• ΕΝΦΙΑ. Επιβάλλεται για πρώτη φορά από 1.1.2016 συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ και στα ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα των νομικών προσώπων, με συντελεστή 0,1% επί της αντικειμενικής αξίας. Σε περίπτωση που τα ακίνητα δεν ιδιοχρησιμοποιούνται, ο συντελεστής του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ εκτινάσσεται πλέον στο 0,55%. Δεδομένου ότι η έννοια της ιδιοχρησιμοποίησης ερμηνεύεται στενά, στην πράξη φαίνεται να οδηγούμαστε στην επιβολή του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ με πενταπλάσιο συντελεστή σε πολλές περιπτώσεις.
• Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (AEEAΠ): Με μία ακόμα τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή την εβδομάδα αυτήν, επιβάλλεται αύξηση του συμπληρωματικού φόρου ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που δεν ιδιοχρησιμοποιούνται από τις ΑΕΕΑΠ σε 0,55% (προηγουμένως 0,35%), εξομοιώνοντας έτσι τις ΑΕΕΑΠ με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις στο θέμα αυτό. Τα φυσικά πρόσωπα-μέτοχοι των ΑΕΕΑΠ έχουν απαλλαγή από τον φόρο επί της υπεραξίας από τη μεταβίβαση των μετοχών ΑΕΕΑΠ και απαλλαγή από τον φόρο μερισμάτων, επιβαρύνονται όμως με ειδική εισφορά αλληλεγγύης (έως 10%) επί των μερισμάτων αυτών.
• Γενική διάταξη περί φοροαποφυγής (anti-abuse provision, άρθρο 38 ν. 4174/2013). Μετά τη θέσπισή της πολύς λόγος γίνεται για την εκτεταμένη ευχέρεια που η διάταξη αυτή παρέχει στη διοίκηση. Ορια σε αυτήν θέτει η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με την οποία οι φορολογούμενοι είναι εν γένει ελεύθεροι να επιλέγουν τις οργανωτικές δομές και τις λεπτομέρειες εφαρμογής που κρίνουν ως πλέον κατάλληλες για τις οικονομικές τους δραστηριότητες, συνυπολογίζοντας και τη δυνατότητα περιορισμού της φορολογικής επιβαρύνσεώς τους. Η συγκεκριμένη νομολογία περιορίζει την εξουσία του φορολογικού ελέγχου να κρίνει ότι μία επιχειρηματική κίνηση οδηγεί σε φοροαποφυγή, καθώς θα πρέπει να τεκμηριωθεί από τον έλεγχο αφενός ότι υπάρχει τεχνητή διευθέτηση και αφετέρου ότι υφίσταται σκοπός απόκτησης φορολογικού πλεονεκτήματος.
Αλλη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την ίδια κατεύθυνση αναφέρει ότι, όταν ο φορολογούμενος μπορεί να επιλέξει μεταξύ δύο πράξεων, δεν νοείται να του επιβληθεί από τον νόμο υποχρέωση να επιλέξει αυτήν που συνεπάγεται την καταβολή του υψηλότερου ποσού φόρου. Αντιθέτως, έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη δραστηριότητά του έτσι ώστε να μειώσει τη φορολογική του επιβάρυνση.
• Ευθύνη διευθύνοντος συμβούλου. Αθώος για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο κρίθηκε διευθύνων σύμβουλος που απέδειξε ότι τυπικά μόνο κατείχε την συγκεκριμένη ιδιότητα, ενώ στερείτο κάθε διαχειριστικής εξουσίας ή δυνατότητας λήψης αποφάσεων για οποιοδήποτε ζήτημα. Ενισχυτικό της κρίσης του Δικαστηρίου ήταν και το γεγονός ότι δεν υπήρχε φυσική παρουσία του στην έδρα της εταιρείας, δεν είχε πρόσβαση στο ταμείο της και ουδέποτε εκπροσώπησε την εταιρεία σε συναλλαγές με τρίτους ή άσκησε διευθυντικό δικαίωμα στους υπαλλήλους. Το Δικαστήριο συνεκτίμησε και την έλλειψη επιστημονικών γνώσεων και κατάρτισης περί τη διοίκηση επιχειρήσεων. Η δικογραφία πάντως διαβιβάσθηκε στον Εισαγγελέα για τις δικές του ενέργειες σχετικά με το πρόσωπο που ασκούσε την πραγματική διοίκηση (Πλημμελειοδικείο Αθηνών 28738/2015).
