Σωτήριο έτος 2016 μήνας Μάιος. Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις βρίσκονται στην κορύφωσή τους αλλά τα βλέμματα της ελληνικής κοινωνίας είναι στραμμένα στο πόρισμα των 131 σελίδων της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία με πρόεδρο τον Αντώνη Λιάκο. Πιο συγκεκριμένα στην πρόταση καθιέρωσης συντελεστή βαρύτητας των επιλογών του υποψηφίου για την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τα Μ.Μ.Ε. με πηχυαίους τίτλους σήκωσαν το θέμα στα μανταλάκια της ενημέρωσης. Αναδεικνύεται το ερώτημα που αποσκοπεί η βεβιασμένη χρονικά κοινοποίηση τόσο «ρηξικέλευθων» προτάσεων για την παιδεία και μάλιστα εν μέσω Πανελλαδικών Εξετάσεων; Η ανάλυση της συγκεκριμένης πρότασης οδηγεί σε συμπεράσματα που δυσκολεύουν παρά ευνοούν την εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Ισχυρίζονται οι εισηγητές της ότι η πρόταση βασίζεται στην αρχή του σεβασμού της βούλησης των παιδιών να σπουδάσουν αυτό που θέλουν, εφόσον έχουν ολοκληρώσει το Λύκειο. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου μιλώντας στην δημόσια τηλεόραση είπε σχετικά: «θα υπάρχει συντελεστής αλγοριθμικός που θα εξαρτάται από την επίδοση στο σχολείο συν την ωριμότητα της προτίμησης του μαθητή».
Ο Αντώνης Λιάκος εξήγησε ότι αν για παράδειγμα κάποιος υποψήφιος έχει βαθμολογία 15 και έχει ως πρώτη επιλογή στο Μηχανογραφικό του Δελτίο καθηγητικές σχολές, θα περνάει αυτός αντί για κάποιον που έχει 16, αλλά δεν έχει πρώτη επιλογή τις σχολές αυτές. Αυτό σημαίνει όσο λιγότερες είναι οι επιλογές, τόσο ισχυρότερη θεωρείται ότι είναι η βούληση των υποψηφίων. Κατά συνέπεια, όσο λιγότερες είναι οι επιλογές, τόσο ισχυρότερος γίνεται ο συντελεστής επιλογής. Παράλληλα με αυτό τον τρόπο πριμοδοτείται η δυνατότητα να σπουδάσει κανείς στον τόπο κατοικίας του. Διευκρινίζεται στο πόρισμα ότι: «Αν ένας φοιτητής επιλέξει μόνο ένα τμήμα για εισαγωγή, επιβραβεύεται με το μέγιστο συντελεστή βαρύτητας (100%) για την επιλογή του και αποκτά ισχυρό προβάδισμα έναντι όλων των άλλων. Αν επιλέξει δύο τμήματα τότε οι συντελεστές διαφοροποιούνται σε 65% για την πρώτη επιλογή του και 35% για τη δεύτερη, αν επιλέξει τρία τμήματα τότε επιμερίζεται σε 55% για την πρώτη επιλογή, 30% για τη δεύτερη και 15% για την τρίτη. Ο συντελεστής βαρύτητας συνεχίζει να δίνει φθίνουσες τιμές ακόμη και για τον φοιτητή που θέλει να περιλάβει 10 επιλογές τμημάτων, μετά τις οποίες γίνεται μηδενικός». Ουσιαστικά επιβραβεύονται οι δέκα πρώτες επιλογές των υποψηφίων. Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζονται τα μόρια με τα οποία επιβραβεύεται ο υποψήφιος ανάλογα με τον αριθμό σχολών που επιλέγει να βάλει στο Μηχανογραφικό του Δελτίο. Σε αυτόν ο ανώτατος συντελεστής βαρύτητας 100% αντιστοιχεί σε 1000 μόρια κ.ο.κ.
Το σύνολο των μορίων που προκύπτουν ανά σειρά και σύνολο επιλογών αθροίζεται στο γενικό βαθμό πρόσβασης των υποψηφίων που επίσης αποδίδεται με τη μορφή μορίων και διαμορφώνεται έτσι το τελικό άθροισμα των μορίων του υποψηφίου για την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η εφαρμογή της συγκεκριμένης πρότασης:
Επιτρέπει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύμπτωση ανάμεσα στο τι θέλει να σπουδάσει κανείς και στο τι τελικά σπουδάζει.
Εξασφαλίζει στα Πανεπιστήμια φοιτητές με γενική αλλά και ειδική επάρκεια.
Περιορίζει μακροπρόθεσμα το φαινόμενο των «αιωνίων» φοιτητών.
Επιτρέπει την ομαλότερη κατανομή των σπουδαστών στα τμήματα των ΤΕΙ και των Πανεπιστημίων.
Σε συνδυασμό με το αναμορφωμένο λύκειο «πιθανό να περιορίσει την ανάγκη εισαγωγικών μόνο στα τμήματα υψηλής ζήτησης».
Μειώνει τη σημασία του βαθμού και επομένως το χρόνο και την ένταση προετοιμασίας για τα μαθήματα.
Πρόκειται για ισχυρισμούς που «ικανοποιούν» τα αυτιά του ευκολόπιστου και πάντα προδομένου λαού αλλά είναι ολωσδιόλου αβάσιμοι. Η συγκεκριμένη πρόταση αποδυναμώνει την αξία της βαθμολογικής επίδοσης και δίνει έμφαση στην πρώτη επιλογή του υποψηφίου και σε παράγοντες άσχετους με τη μαθησιακή του ποιότητα. Στην πράξη επιδιώκεται η ακύρωση της δυναμικής της βαθμολογίας, που αποτελεί βασικό συστατικό του διαγωνισμού των εξετάσεων. Το παράδειγμα δύο υποψηφίων που θέλουν να σπουδάσουν Ιατρική είναι διαφωτιστικό πως θα λειτουργήσει η πρόταση στην περιοχή των περιζήτητων τμημάτων. Οι δύο υποψήφιοι έχουν συγκεντρώσει την ίδια βαθμολογία 18.174 μόρια αλλά μένουν σε διαφορετικές πόλεις, ο ένας στην Αθήνα και ο άλλος στην Αλεξανδρούπολη. Δύο πόλεις με τελείως διαφορετική πληθυσμιακή κατανομή, αλλά και μεγάλη διαφορά στη βάση εισαγωγής για τα τμήματα Ιατρικής:
Με το ισχύον σύστημα εισαγωγής ο υποψήφιος από την Αθήνα επειδή δεν έχει τα μόρια για το τμήμα της πόλης του, θέλοντας να σπουδάσει οπωσδήποτε να σπουδάσει την Ιατρική επιστήμη θα δήλωνε στο Μηχανογραφικό του δελτίο και τα επτά (7) Ιατρικά τμήματα. Με την υπόθεση εργασίας ότι η βάση της Αλεξανδρούπολης είναι αυτή του 2015 θα κατάφερνε να εισαχθεί στο Ιατρικό τμήμα της Αλεξανδρούπολης όπως και ο συνυποψήφιός του από την ακριτική πόλη. Τι πιο δίκαιο για έναν εξεταστικό διαγωνισμό; Δύο συμμετέχοντες οι οποίοι έχουν τα ίδια μόρια εισάγονται στο ίδιο τμήμα. Με το προτεινόμενο σύστημα ο Αλεξανδρουπολίτης υποψήφιος δηλώνοντας στο Μηχανογραφικό του μια επιλογή αυτή της πόλης του πριμοδοτείται με 1.000 μόρια αθροίζει 19.174 και εισάγεται πανευτυχής στο Ιατρικό της τμήμα. Ο υποψήφιος από την Αθήνα αν δεν αποφασίσει να ξενιτευτεί δηλώνοντας μόνο ένα τμήμα αυτό της Αλεξανδρούπολης, ακολουθώντας την «περιηγητική» δήλωση στο Μηχανογραφικό και των υπολοίπων Ιατρικών τμημάτων, θα κινδυνεύσει να μην εκπληρώσει την επιθυμία του να σπουδάσει την Ιατρική επιστήμη. Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα αθροίζει για την Ιατρική Αθήνας 18.474 μόρια (1η επιλογή συν 300) και για την Ιατρική Αλεξανδρούπολης 18.274 (7η επιλογή συν 100). Στην περίπτωση εκείνη μάλιστα που κάποιος άλλος υποψήφιος με 17.175 μόρια δήλωνε πρώτη επιλογή το τμήμα Ιατρικής της εβρίτικης πρωτεύουσας, θα συγκέντρωνε 18.175 μόρια και θα του έπαιρνε τη θέση. Επομένως η εισαγωγή του αριστούχου υποψήφιου από την Αθήνα εξαρτάται από τον παράγοντα τύχη και αποτελεί προϊόν ρίσκου. Ακόμα μεγαλύτερες ανασφάλειες για την εισαγωγή θα αντιμετωπίσουν οι υποψήφιοι που θα έχουν χειρότερες βαθμολογικές επιδόσεις και επιθυμούν να σπουδάσουν σε τμήματα με χαμηλότερες βάσεις εισαγωγής. Για παράδειγμα στα έξι τμήματα των Μαθηματικών οι μεγαλύτερες διαφορές στις βάσεις εισαγωγής προεξοφλούν μεγάλες αστοχίες κατά την εφαρμογή του συντελεστή κατάταξης.
Συμπερασματικά θα ανακύψουν προβληματισμοί οι οποίοι πρωτίστως οφείλονται στην επιδότηση της πρώτης και μοναδικής επιλογής στο Μηχανογραφικό.
Δευτερευόντως και άλλοι παράγοντες συνηγορούν σε πιθανή αστοχία της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής εφαρμογής όπως:
Η κατανομή των θέσεων εισακτέων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που δεν γίνεται σύμφωνα με τον πληθυσμό κάθε περιφέρειας.
Τα Περιφερειακά Ανώτατα Ιδρύματα δεν περιέχουν όλες τις σχολές.
Ο αριθμός των επιλογών του υποψηφίου στο Μηχανογραφικό Δελτίο καθορίζει την επιτυχία.
Η εισαγωγή του στην Ανώτατη Εκπαίδευση εξαρτάται από τον αριθμό των τμημάτων που δηλώνουν στο Μηχανογραφικό τους οι άλλοι υποψήφιοί.
Επειδή αναφέρεται στο πόρισμα της Επιτροπής (σελ. 12) ότι «η υιοθέτηση του [συντελεστή βαρύτητας] μπορεί να γίνει από τις επόμενες εισαγωγικές εξετάσεις», πρέπει τα μέλη της να σταθμίσουν καλύτερα την εφαρμογή του διότι σε αντίθετη περίπτωση οι υποψήφιοι θα «γευτούν» πρωτόγνωρες εκπλήξεις κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων τον Αύγουστο του 2017.