Την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου εθνικού σχεδίου διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση να έχει κεντρικό ρόλο, έθεσε ως απόλυτη προτεραιότητα ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης κατά την τοποθέτηση του στο κλείσιμο των εργασιών του θεματικού Συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο διήμερο, στην Αλεξανδρούπολη.
Η ΚΕΔΕ αναλαμβάνει σειρά πρωτοβουλιών για να γίνει πράξη στη χώρα μας η ολοκληρωμένη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων μέσα από βιώσιμες και κοινωνικά αποδεκτές λύσεις.
Όπως ανακοίνωσε ο κ. Πατούλης στις άμεσες ενέργειες της ΚΕΔΕ θα είναι:
-Η επικαιροποίηση μιας ολοκληρωμένης μελέτης από το ΙΤΑ, που θα αφορά το σύνολο των θεμάτων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων στη χώρα μας, που θα καταλήγει σε συγκεκριμένες θεσμικές ρυθμίσεις.
-Ο σχεδιασμός, η δημιουργία και η λειτουργία για πρώτη φορά στη χώρα μας ενός Παρατηρητηρίου Αστικών Στερεών Αποβλήτων.
Ο κ. Πατούλης σημείωσε πως είναι ντροπή για την Ελλάδα να είναι ουραγός της Ευρώπης στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και υπογράμμισε πως οι Δήμοι μέσα από συμπράξεις και χωρίς κηδεμονεύσεις μπορούν και πρέπει να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως : «Χωρίς αναπτυγμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη στη χώρα».
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ επισήμανε την ανάγκη δρομολόγησης νομοθετικών ρυθμίσεων από πλευράς της κυβέρνησης, προκειμένου να εξασφαλισθεί η άμεση αδειοδότηση Χώρων Επεξεργασίας και Διαλογής απορριμμάτων και υπογράμμισε την ανάγκη αξιοποίησης της ευρωπαικής εμπειρίας και των κοινοτικών κονδυλίων.
Παράλληλα ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ πρότεινε την άμεση σύσταση επιτροπής με στελέχη της Αυτοδιοίκησης και των αρμόδιων κυβερνητικών φορέων, η οποία θα εξετάσει τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των αποβλήτων.
Στο Συνέδριο διατυπώθηκαν σημαντικές σκέψεις και προτάσεις και δόθηκαν απαντήσεις σε καίρια ζητήματα που αφορούν στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
Μεταξύ άλλων επισημάνθηκαν τα εξής:
-Yπάρχει ανάγκη να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε προγράμματα ανακύκλωσης και διαχείρισης προσαρμοσμένα στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες και όχι να αναπαράγουμε γενικόλογες συνταγές αγνοώντας τις γεωγραφικές, οικονομικές, δημογραφικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν κάθε περιοχή.
-Η δημιουργία ολοκληρωμένων και επιτυχημένων συστημάτων ανακύκλωσης απαιτεί 10-15 χρόνια συστηματικών προσπαθειών και γίνεται με σταδιακή οικοδόμηση και βελτιώσεις
-Όσο επιτυχημένη και αν είναι η ανακύκλωση, η ύπαρξη υποδομών επεξεργασίας και διάθεσης των υπολειμμάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα των συστημάτων
Είναι αναγκαία η χρήση νέων εργαλείων, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρότυπα, προκειμένου να δοθεί σημαντική ώθηση, στις προσπάθειες μείωσης του κόστους συλλογής – μεταφοράς, στην υλοποίηση νέων τρόπων χρέωσης με βάση τον όγκο ή το βάρος των συλλεγόμενων απορριμμάτων και στην παροχή κινήτρων, την επικοινωνία και ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Νησιωτικότητα
Στη συνεδρίαση συζητήθηκαν οι ιδιαιτερότητες, οι ειδικές συνθήκες αλλά και τα πρακτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τις προσπάθειες διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και προγραμμάτων ανακύκλωσης στα νησιά.
Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι απαιτείται σημαντική περαιτέρω εμβάθυνση και ειδική επεξεργασία για έναν αποτελεσματικό σχεδιασμό της διαχείρισης των αποβλήτων στα νησιά, άμεση υποστήριξη σε ζητήματα ανακύκλωσης καθώς και ανακατανομής πόρων με στόχο τη στήριξη των νησιών.
Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων
Στη συνεδρίαση παρουσιάστηκε η αναγκαιότητα ολοκληρωμένης κοστολόγησης των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων, αναδείχθηκαν τα προβλήματα και τα εμπόδια για μια διάφανη και πλήρη καταγραφή των σχετικών κέντρων κόστους και παρουσιάστηκαν σχετικές προτάσεις και εναλλακτικές προσεγγίσεις που να εξασφαλίζουν την ενσωμάτωση και του περιβαλλοντικού κόστους αλλά και την πρόληψη αποβλήτων. Παρουσιάστηκαν επίσης τα ευρωπαϊκά προγράμματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για έργα και παρεμβάσεις διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ανακύκλωσης, καθώς και οι αναγκαίες ενέργειες προετοιμασίας και υποβολής ολοκληρωμένων προτάσεων.
Κομβικά στοιχεία της συζήτησης ήταν:
-Η ανάγκη άμεσης εξειδίκευσης του θεσμικού πλαισίου και συγκεκριμενοποίησης των κανονιστικών διαδικασιών για να γίνει εφικτή η υλοποίηση του νέου εθνικού σχεδιασμού
-Οι σημαντικές ελλείψεις προσωπικού, οχημάτων και εξοπλισμού στην πλειοψηφία των Δήμων, που αποτελεί εμπόδιο στις προσπάθειες εκσυγχρονισμού και εισαγωγής της Διαλογής στην -Πηγή με πολλαπλά ρεύματα
-Το θέμα της συγκρότησης των Φορέων Διαχείρισης που να διασφαλίζουν βιωσιμότητα, οικονομίες κλίμακας και αναβαθμισμένη εκπροσώπηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
-Η έλλειψη κατάλληλου πλαισίου για την διευκόλυνση και την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας
-Η χωρική διαφοροποίηση των μοντέλων διαχείρισης και η προσαρμογή στις τοπικές ανάγκες
Η ελληνική πραγματικότητα
Στη συνεδρίαση παρουσιάστηκαν οι θετικές και αρνητικές εμπειρίες από τις προσπάθειες δημιουργίας ολοκληρωμένων συστημάτων στον ελληνικό χώρο. Από τη μια αδυνατούμε να κλείσουμε χωματερές και επιβαρυνόμαστε με πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ ενώ η οικονομική κρίση, οι καθυστερήσεις στο ΕΣΠΑ και οι πολιτικές αναταράξεις έχουν οδηγήσει σε αποεπένδυση και απαξίωση υφιστάμενα συστήματα και υποδομές. Από την άλλη, είναι άμεση ανάγκη να προετοιμαστούν και να ολοκληρωθούν εντός της επόμενης προγραμματικής περιόδου οι υποδομές επεξεργασίας που καθυστερούν για πολλά χρόνια και μας έχουν φέρει στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ, όσον αφορά την ανακύκλωση και τη διαχείριση απορριμμάτων.
Κίνδυνοι που εγκυμονούν εξαιτίας των καθυστερήσεων
Ο κίνδυνος να ξανανοίξουν χωματερές, στις περιπτώσεις που οι ΧΥΤΑ φτάνουν στα όρια της διάρκειας ζωής τους, εφόσον υπάρξουν και νέες καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση έργων
Ο κίνδυνος επιβολής νέων προστίμων, σε περίπτωση που δεν υλοποιηθούν τα αναγκαία έργα επεξεργασίας και εκτροπής των βιοαποδομήσιμων από τους χώρους ταφής.
Το Συνέδριο με τίτλο «Αστικά στερεά απόβλητα - Μοντέλα διαχείρισης και ο ρόλος των Ο.Τ.Α - Εκτίμηση χωρικών, πληθυσμιακών και οικονομικών παραμέτρων» διοργανώθηκε από την ΚΕΔΕ και το ΙΤΑ, με την υποστήριξη του Δήμου Αλεξανδρούπολης και την Αιγίδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, χαρακτηρίστηκε από τη μεγάλη συμμετοχή συνέδρων, εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της επιστημονικής κοινότητας και όλων των συναρμόδιων φορέων που εμπλέκονται στο ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων.
Η οργάνωση του Συνεδρίου έγινε υπό την Προεδρεία του Προέδρου της ΚΕΔΕ Γ. Πατούλη, ενώ την ευθύνη συντονισμού του Συνεδρίου είχε η Επιτροπή Χωροταξίας Υποδομών και Περιβάλλοντος και ο Πρόεδρος της κ. Σάββας Χιονίδης, μέλος του Δ.Σ της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Κατερίνης.
