Του Θέμη Μπάκα
Η ελληνική κοινωνία βιώνει μια νέα φάση οικονομικής ασφυξίας, με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να δέχεται αυξανόμενη κριτική για τις πολιτικές της που επιδεινώνουν εμπράκτως τη θέση της μεσαίας και εργατικής τάξης. Παρά τις διακηρύξεις περί σταθερότητας και ανάπτυξης, τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Τα ιδιωτικά και δημόσια χρέη αυξάνονται, ενώ ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά αδυνατούν να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες και υποχρεώσεις.
Εκρηκτική άνοδος του ιδιωτικού χρέους
Το ιδιωτικό χρέος, σε τράπεζες, Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, ξεπερνά πλέον τα 270 δισ. ευρώ, ενώ πάνω από 4 εκατομμύρια πολίτες έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Συγκεκριμένα:
*Εφορία: Οι οφειλές, από 105,6 δισ. ευρώ, το 2019, ανήλθαν το 2024 σε 107,2 δισ. ευρώ.
*ΕΦΚΑ: Οι οφειλές αυξήθηκαν από 35,4 δισ. ευρώ σε 48 δισ. ευρώ.
*Τράπεζες & Servicers: Τα «κόκκινα» δάνεια ανέρχονται σε 10,43 δισ. ευρώ στις τράπεζες και 59,43 δισ. ευρώ στους διαχειριστές δανείων (servicers).
Η αύξηση των ιδιωτικών χρεών καταδεικνύει την αδυναμία των πολιτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, λόγω ανεπαρκών εισοδημάτων και του διογκωμένου κόστουςζωής.
Περίπου 1,5 εκατομμύριο φορολογούμενοι έχουν ήδη υποστεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, όπως κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, ενώ άλλα 2 εκατομμύρια απειλούνται με ανάλογα μέτρα: Περίπου 26,3 δισ. ευρώ (24,3% του συνόλου) θεωρούνται ανεπίδεκτες είσπραξης, καθώς έχουν εξαντληθεί όλα τα αναγκαστικά μέτρα χωρίς αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας δείχνει την έλλειψη ουσιαστικής προστασίας των ευάλωτων ομάδων, ενώ η επαναφορά του «πτωχευτικού νόμου» με ευνοϊκούς όρους για τις τράπεζες επιτείνει την κοινωνική ανασφάλεια.
Αύξηση και του δημόσιου χρέους
Επιπλέον, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αυξήθηκε από 358,5 δισ. ευρώ, το 2019, σε 403,9 δισ. ευρώ το 2024, παρά τις υποσχέσεις για δημοσιονομική πειθαρχία. Αν και σε ποσοστό επί του ΑΕΠ παρουσιάζει μείωση, λόγω του πληθωρισμού, η απόλυτη αύξηση του δημοσίου χρέους υποδηλώνει επιβάρυνση για τις επόμενες γενιές, με σοβαρές προεκτάσεις για τη βιωσιμότητα του χρέους και την δυνατότητα επενδύσεων στο κοινωνικό κράτος.
Φορολογική επιβάρυνση και πληθωρισμός
Παράλληλα, η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, με την έμμεση φορολογία, όπως είναι ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, να πλήττει και να μειώνει καθημερινά την αγοραστική δύναμη. Ταυτόχρονα, ο καλπάζων πληθωρισμός σε τρόφιμα και ενέργεια έχει καταστήσει ανέφικτη την αξιοπρεπή διαβίωση για χιλιάδες οικογένειες, χωρίς να υφίσταται κάποια ουσιαστική κρατική παρέμβαση για τη στήριξή τους.
Αναπτυξιακές ανισότητες και επιλεκτικές ενισχύσεις
Η περίφημη «ανάπτυξη», την οποία επικαλείται η κυβέρνηση, δεν αντανακλάται στην καθημερινότητα των πολιτών. Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης κατευθύνονται κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις, αφήνοντας έξω τους μικρομεσαίους, τους αγρότες και τους νέους επαγγελματίες.
Αντί για ένα ολιστικό σχέδιο στήριξης της παραγωγικής βάσης, παρατηρείται συγκεντρωτισμός και επιλεκτική ενίσχυση ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.
Κοινωνική συνοχή υπό κατάρρευση
Την ίδια ώρα, η ανεργία στους νέους παραμένει σε διψήφια ποσοστά, ενώ η «ελαστικοποίηση» της αγοράς εργασίας οδηγεί σε μια νέα γενιά επισφαλών εργαζομένων. Και η μετανάστευση Ελλήνων επιστημόνων, το περιβόητο brain drain, συνεχίζεται, καθώς η προοπτική κοινωνικής ανέλιξης στην Ελλάδα φαντάζει όλο και πιο αδύνατη. Παράλληλα, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και των δημοσίων επενδύσεων στην Υγεία και την Παιδεία επιτείνουν το αίσθημα εγκατάλειψης.
Κι όμως, η οικονομία δεν είναι αριθμοί
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προβάλλει τους αριθμούς ως δείκτη επιτυχίας. Όμως, η κοινωνία «βουλιάζει» στην καθημερινότητα της ακρίβειας, των χρεών και της ανασφάλειας. Οι οικονομικές πολιτικές που βασίζονται στη λιτότητα για τους πολλούς και στα προνόμια για τους λίγους δεν αποτελούν στρατηγική ανάπτυξης, αλλά συνταγή κοινωνικής διάλυσης.
Αν δεν υπάρξει άμεση αλλαγή πορείας, με έμφαση στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας ευκαιριών, της αξιοκρατίας και στη στήριξη των ευάλωτων, η οικονομική ασφυξία κινδυνεύει να γίνει μόνιμη πραγματικότητα.
ΣΣ: Ο Θέμης Μπάκας είναι πολιτευτής Αχαΐας.
