Όταν ένας σκύλος αντιδρά σε υπερβολικό βαθμό, αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στον ψυχισμό του κηδεμόνα του.
Και δεν είναι λίγοι οι σκύλοι που παρουσιάζουν αντιδραστική συμπεριφορά.
«Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που ένας εκπαιδευτής/τρια καλείται να αντιμετωπίσει με τις οικογένειες που συνεργάζεται, είναι η λεγόμενη «αντιδραστικότητα» των σκύλων απέναντι σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Είναι οι περιπτώσεις σκύλων που αντιδρούν με γρύλισμα, γάβγισμα, τράβηγμα στο λουρί και άλλες συμπεριφορές που είναι δύσκολο να διαχειριστούν οι κηδεμόνες τους. Τις εκδηλώνουν κατά τη διάρκεια της βόλτας, όταν συναντούν άλλα σκυλιά, γάτες, οχήματα, πουλιά, κ.ά», αναφέρει η επαγγελματίας πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια και σύμβουλος συμπεριφοράς σκύλων, Μυρτώ Ανθυπατοπούλου.
Οι έντονες συμπεριφορές του σκύλου επηρεάζουν τα μέλη της οικογένειας
Πίσω από τις αντιδραστικές συμπεριφορές του σκύλου βρίσκονται δυσάρεστα συναισθήματα
Έχετε αναλογιστεί, λοιπόν, προβληματίζει η κα Ανθυπατοπούλου, γιατί ο σκύλος είναι «αντιδραστικός», πού οφείλονται αυτές οι συμπεριφορές και τι συμβαίνει πραγματικά στον οργανισμό του;
Παράλληλα, η ψυχολόγος, Παρασκευή Σκρέμπου, εστιάζει στον κηδεμόνα που επηρεάζεται από τη γενικότερη συνύπαρξη με τον σκύλο του, και τι θα μπορούσε να τους βοηθήσει.
Πιστεύετε ότι ο σκύλος σας θέλει να σας κάνει τη ζωή δύσκολη; Γνωρίζετε τι περνά εκείνος;
Ο ανθρώπινος κόσμος, όπως εξηγεί η κα Ανθυπατοπούλου, είναι συχνά πολύπλοκος για την αντίληψη και τη φύση των σκύλων μας. Αν σε αυτό προσθέσουμε τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής και το γεγονός ότι τις μεταφέρουμε στον σκύλο μας, η καθημερινότητα μπορεί να είναι δύσκολη γι’ αυτόν. Και, πολλές φορές, αντίθετη με τις πραγματικές ανάγκες, τις φυσιολογικές συμπεριφορές και τα ένστικτά του.
Με λίγα λόγια, ο σκύλος μας εκτίθεται σε καταστάσεις για τις οποίες δεν είναι προετοιμασμένος και δεν μπορεί να διαχειριστεί. Πολλές φορές, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την καλλιέργεια αρνητικών συναισθημάτων από τον σκύλο μας, όπως ο φόβος, η ανασφάλεια, ο εκνευρισμός, ο θυμός, κ.α.
Πίσω, λοιπόν, από τις «αντιδραστικές» συμπεριφορές βρίσκονται αυτά τα συναισθήματα.
Η κα Ανθυπατοπούλου διευκρινίζει ότι ο εκνευρισμός του σκύλου μας για τα μηχανάκια -επειδή κινούνται γρήγορα και κάνουν πολύ θόρυβο- μπορεί να τον κάνει να τα κυνηγάει. Ο φόβος του για τα άγνωστα σκυλιά, που συναντά στον δρόμο, μπορεί να τον οδηγήσει στο να τους γαβγίζει πριν πλησιάσουν, με σκοπό να τα διώξει. Η ανασφάλεια που νιώθει όταν άγνωστοι άνθρωποι απλώνουν τα χέρια τους για να τον χαϊδέψουν, μπορεί να τον οδηγήσει στο να τους γρυλίζει όταν πλησιάζουν.
Τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως πολλές μπορεί να είναι οι διαφορετικές συμπεριφορές που κάθε σκύλος εκδηλώνει για να βγάλει τον εαυτό του από μπελάδες και να επιβιώσει.
Πώς αλληλεπιδρά ένας σκύλος που εκδηλώνει έντονες συμπεριφορές με το οικογενειακό σύστημα;
Σύμφωνα με την κα Σκρέμπου, οι έντονες συμπεριφορές του σκύλου επηρεάζουν τα μέλη της οικογένειας. Αντίστροφα, η δυναμική της οικογένειας μπορεί να ενισχύει ή να διαμορφώνει τη συμπεριφορά του σκύλου. Όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους, ένας σκύλος μπορεί να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του ανάλογα με το άτομο που έχει απέναντί του. Ή να πάρει έναν συγκεκριμένο ρόλο μέσα στο οικογενειακό σύστημα.
Έτσι, η έντονη εκδήλωση φόβου ή αντιδραστικότητας, δεν αποτελεί απλώς ένα «σκυλίσιο» ζήτημα, αλλά στηρίζεται ενεργά στην αλληλεπίδραση με τα υπόλοιπα μέλη. Η προσπάθεια αντιμετώπισης των αναγκών και αντιδράσεων του τετράποδου μέλους μπορεί να επιφέρει αξιοσημείωτες συναισθηματικές και πρακτικές προκλήσεις.
Ο τρόπος που μπορούμε να βοηθήσουμε τον σκύλο να διαχειριστεί τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του
«Όπως στους ανθρώπους, έτσι και στα σκυλιά, το αυτόνομο νευρικό σύστημα αποφασίζει ασυνείδητα πώς θα συμπεριφερθεί μπροστά σε έναν κίνδυνο. Στην περίπτωση των αντιδραστικών σκύλων, το αυτόνομο νευρικό σύστημα ενεργοποιείται από τα αρνητικά συναισθήματα και επιλέγει να μπει… σε μάχη. Άλλωστε, έχει αποδειχθεί μέσα από την εμπειρία του σκύλου ότι με αυτόν τον τρόπο η απειλή εξαφανίζεται και επιβιώνει», διευκρινίζει η κα Ανθυπατοπούλου.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τα συναισθήματα του σκύλου μας και άρα να τον βοηθήσουμε να διαχειριστεί την συμπεριφορά του;
Στη σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση της εκπαίδευσης σκύλων, έχουμε διάφορες τεχνικές, αναφέρει η κα Ανθυπατοπούλου, οι οποίες με απολύτως θετικό τρόπο βοηθούν τον σκύλο.
Ετσι, ώστε να νιώσει καλύτερα και, άρα, να συμπεριφερθεί καλύτερα.
Μπορούμε να τον βοηθήσουμε να μειώσει το άγχος του, να τονώσει την αυτοπεποίθηση του, να νιώσει εμπιστοσύνη απέναντι στον άνθρωπό του. Άρα, η τροποποίηση της συμπεριφοράς του να γίνει με συνεργασία και μέσα σε πλαίσιο ασφάλειας.
Τι βιώνει ο κηδεμόνας ενός σκύλου με έντονες συμπεριφορές – Πώς μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του να διαχειριστεί τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του;
Πολύ συχνά, σύμφωνα με την κα Σκρέμπου, ο κηδεμόνας δίνει παραπάνω από το ψυχικό απόθεμα που έχει. Κοπιάζοντας για μια αρμονική συμβίωση και οδηγώντας, έτσι, τον εαυτό του στην εξάντληση.
Είναι φυσιολογικό να νιώθει άγχος, απογοήτευση, ενοχές, ή ακόμα και ντροπή. Αλλά η διαχείριση των δικών του συναισθημάτων και συμπεριφοράς είναι το «κλειδί» για τη δημιουργία μιας σχέσης ασφάλειας και εμπιστοσύνης.
Στα σεμινάριά μας, μιλάμε συχνά για τη σημασία της αναγνώρισης της συναισθηματικής κατάστασης του κηδεμόνα και την ανάγκη ενίσχυσης της ανθεκτικότητάς του. Αλλά και για την προσπάθεια ρύθμισης της φυσιολογίας του σώματός του με ασκήσεις.
Παράλληλα, διαμορφώνουμε στρατηγικές για τις δύσκολες στιγμές και μέσα από το μοίρασμα των κηδεμόνων αναζητούμε τεχνικές που έχουν επιφέρει καλά αποτελέσματα.
Οι τεχνικές για να χαλαρώσουμε με τον σκύλο μας
Η συρρύθμιση ανθρώπου και σκύλου (co-regulation), όπως εξηγούν οι κυρίες Σκρέμπου και Ανθυπατοπούλου, είναι η διαδικασία μέσω της οποίας δύο οργανισμοί ρυθμίζουν αμοιβαία τη συναισθηματική και φυσιολογική τους κατάσταση μέσα από την αλληλεπίδραση.
Πρόκειται για μια δυναμική σχέση κατά την οποία ο άνθρωπος και ο σκύλος επηρεάζουν, ο ένας τον άλλον, μέσω της «γλώσσας του σώματος», της ενέργειας και των συναισθημάτων τους.
Η σωματική επαφή, το παιχνίδι, η ανατροφοδότηση μέσω βλεμματικής επαφής και φωνής, μπορεί να επηρεάσουν τη συναισθηματική κατάσταση και των δύο πλευρών.
Τι φανερώνουν τα webinar – Πόσο ωφελεί η συνάντηση κηδεμόνων σκύλων που έχουν παρόμοια βιώματα
Από τη διεξαγωγή των σεμιναρίων, όπως υποστηρίζουν η ψυχολόγος και η επαγγελματίας πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια και σύμβουλος συμπεριφοράς σκύλων, λαμβάνουμε πολύτιμη ανατροφοδότηση σχετικά με τις ανάγκες των κηδεμόνων.
Τα σεμινάρια έχουν θεωρητικό και βιωματικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει πως γίνεται αναφορά σε σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα που αφορούν στον άνθρωπο, στον σκύλο και στη μεταξύ τους σχέση. Παρέχονται πρακτικές συμβουλές για κοινά ζητήματα με τα οποία ο κηδεμόνας έρχεται αντιμέτωπος και υπάρχει χρόνος για ερωτήσεις και συζήτηση.
Παράλληλα, με την καθοδήγηση των ειδικών εκφράζονται ανοιχτά οι ανησυχίες, οι σκέψεις και τα συναισθήματά των συμμετεχόντων χωρίς επίκριση και φόβο.
Η υποστήριξη
Η συναισθηματική υποστήριξη, όπως επισημαίνουν, η αλληλεγγύη και η κατανόηση, αποτελούν μόνο μερικά από τα οφέλη που οι κηδεμόνες μπορούν να αποκομίσουν. Σίγουρα, αυτό που είναι απαραίτητο να γνωρίζουν οι κηδεμόνες, οι οποίοι συμβιώνουν με έναν σκύλο που εκδηλώνει «έντονες» συμπεριφορές είναι πως δεν είναι οι μόνοι. Αλλά, ούτε και μόνοι σε αυτό που περνάνε.
Τέλος, οι κυρίες Σκρέμπου και Ανθυπατοπούλου ενημερώνουν ότι εντός του Μαρτίου διοργανώνουν σχετικό σεμινάριο.