Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν τη γάτα ανεξάρτητη και ότι δεν της … καίγεται καρφί για τη συναναστροφή της με ανθρώπους.
Η αλήθεια όμως, στον γατίσιο κόσμο, δεν είναι αυτή.
Το διαβεβαιώνει ο σύμβουλος – εκπαιδευτής σκύλου και γάτας, Κώστας Κονταξής.
«Οι γάτες θεωρούνται συχνά ανεξάρτητα ζώα και πολλοί πιστεύουν ότι δεν χρειάζονται την ανθρώπινη παρουσία για να είναι ευτυχισμένες.
Η ανεξαρτησία τους, όμως, δεν σημαίνει ότι επιθυμούν να είναι απομονωμένες ή ότι αδιαφορούν για την ανθρώπινη συντροφιά.
Αντίθετα, οι γάτες έχουν εξελίξει έναν σύνθετο τρόπο επικοινωνίας με τους ανθρώπους, που τις καθιστά όχι μόνο ανεξάρτητες, αλλά και κοινωνικά συνδεδεμένες με τα άτομα που τις φροντίζουν.
Αυτό φαίνεται τόσο από την ανάγκη τους για φροντίδα όσο και από τον τρόπο που προσαρμόζονται στο ανθρώπινο περιβάλλον».
Η έννοια της ανεξαρτησίας στον κόσμο της γάτας
Η ανεξαρτησία της γάτας, όπως επισημαίνει ο κ. Κονταξής, σχετίζεται περισσότερο με το γεγονός ότι μπορεί να φροντίσει μόνη της για τις βασικές ανάγκες. Όπως είναι το φαγητό και η προσωπική υγιεινή. Το έχει «κληρονομήσει» από τους άγριους προγόνους της, που ζούσαν ως μοναχικοί κυνηγοί.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η γάτα δεν επιθυμεί κοινωνική επαφή. Πολλές φορές η γάτα επιλέγει και αναζητά την παρέα του ανθρώπου. Η ανθρώπινη παρουσία μπορεί να αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ευημερία της.
Οι φήμες θέλουν τη γάτα μοναχικό ζώο. Οι έρευνες δείχνουν ότι προτιμούν την ανθρώπινη επαφή
«Ένα από τα βασικά σημεία που διαχωρίζουν τις γάτες από άλλα κατοικίδια είναι, ότι η ανεξαρτησία τους συνδυάζεται με μια βαθιά ανάγκη για ασφάλεια και άνεση. Συναισθήματα που τα βρίσκουν στους ανθρώπους», τονίζει ο κ. Κονταξής
Τι δείχνουν οι έρευνες για τη συναισθηματική κατάσταση της γάτας
Σύμφωνα με τον κ. Κονταξή, η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι, παρά την ανεξαρτησία τους, οι γάτες αναζητούν και εκτιμούν την ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Μια σημαντική μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον το 2017 διερεύνησε τις προτιμήσεις των γατών όσον αφορά διάφορα ερεθίσματα. Όπως το φαγητό, τα παιχνίδια και την ανθρώπινη επαφή.
Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν αποκαλυπτικά: η πλειοψηφία των γατών προτίμησε την ανθρώπινη επαφή από όλες τις άλλες επιλογές. Γεγονός που δείχνει ότι, παρόλο που έχουν τη φήμη των μοναχικών ζώων, επιθυμούν να αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους.
Μια άλλη μελέτη, από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον το 2019, εξέτασε τον τύπο δεσμού που δημιουργούν οι γάτες με τους ανθρώπους τους.
Η έρευνα αυτή έδειξε ότι οι γάτες δημιουργούν έναν «ασφαλή δεσμό» με τους ιδιοκτήτες τους, παρόμοιο με αυτόν που αναπτύσσουν τα παιδιά με τους γονείς τους.
Επίσης, πειράματα που έγιναν σε γάτες, ενώ οι ιδιοκτήτες τους απουσίαζαν από το σπίτι, έδειξαν ότι τα αγαπημένα μας αιλουροειδή, παρουσίαζαν σημάδια άγχους. Και όταν επέστρεφαν, αμέσως ηρεμούσαν.
Άρα, με αυτό το εύρημα, η ανθρώπινη παρουσία έχει κεντρικό ρόλο στη συναισθηματική σταθερότητα των γατών. Παρά το γεγονός ότι αυτές διατηρούν την ανεξαρτησία τους.
Μια τρίτη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Behavioural Processes το 2019, ανέλυσε τις προτιμήσεις των γατών για φυσική επαφή με ανθρώπους.
Οι γάτες που συμμετείχαν στην έρευνα έδειξαν ότι προτιμούν τα χάδια και τις αγκαλιές με τους ανθρώπους τους. Κάτι που δείχνει ότι αναζητούν, και απολαμβάνουν, τη φυσική αλληλεπίδραση.
Αυτή η συμπεριφορά, όπως λέει ο κ. Κονταξής, έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψη ότι οι γάτες προτιμούν την πλήρη μοναξιά. Αποδεικνύει ότι, παρά την αυτονομία τους, οι γάτες έχουν ανάγκη τη συντροφιά.
Πώς συμπεριφέρονται οι αδέσποτες γατούλες
Οι αδέσποτες γάτες, σε αντίθεση με τις κατοικίδιες, ζουν σε πιο απαιτητικές συνθήκες, όπως διευκρινίζει ο κ. Κονταξής, και έχουν αναπτύξει διαφορετικές κοινωνικές δομές για να επιβιώσουν.
Συνήθως, οι γάτες είναι μοναχικοί κυνηγοί, όπως και οι άγριοι πρόγονοί τους, και προτιμούν να δρουν ανεξάρτητα όταν πρόκειται να αναζητήσουν τροφή.
«Ωστόσο, σε αστικά περιβάλλοντα, όπου οι πόροι, όπως το φαγητό, αλλά και το καταφύγιο, είναι πιο περιορισμένοι, οι αδέσποτες γάτες συχνά σχηματίζουν «αγέλες» ή αποικίες. Ζουν κοντά σε πηγές τροφής, όπως τα σκουπίδια ή περιοχές όπου τις ταΐζουν άνθρωποι», αναφέρει ο κ. Κονταξής.
Διευκρινίζει ότι οι αγέλες αυτές, συνήθως, αποτελούνται από θηλυκές γάτες και τα μικρά τους, καθώς οι αρσενικές γάτες τείνουν να περιφέρονται μόνες τους.
Οι κοινωνικές αυτές ομάδες λειτουργούν ως σύστημα προστασίας και φροντίδας, όπου οι γάτες συνεργάζονται για την προστασία των μικρών τους και τη διατήρηση του ελέγχου των περιοχών τους.
Παρόλο που οι αδέσποτες γάτες μπορούν να ζουν σε αγέλες, αναφέρει ο κ. Κονταξής, δεν έχουν την ίδια έντονη κοινωνική δομή όπως οι σκύλοι.
Η συνεργασία τους περιορίζεται, κυρίως σε θέματα επιβίωσης, και η ανεξαρτησία τους παραμένει κυρίαρχο χαρακτηριστικό. Αυτό δείχνει ότι οι γάτες είναι ευέλικτες κοινωνικά, προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά τους ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες τους.
Η γάτα συνδυάζει την ανεξαρτησία με την κοινωνική αλληλεπίδραση
Καταλήγοντας, ο κ. Κονταξής υπογραμμίζει: «Η ανεξαρτησία στις γάτες δεν σημαίνει ότι προτιμούν να μένουν μόνες τους ή ότι δεν επιθυμούν ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Αντιθέτως, οι έρευνες δείχνουν ότι οι γάτες αναζητούν τη συντροφικότητα και δημιουργούν ισχυρούς δεσμούς με τους ανθρώπους τους. Αυτός ο συνδυασμός, ανεξαρτησίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, κάνει τις γάτες μοναδικά κατοικίδια. Εξισορροπεί την αυτονομία και τη συναισθηματική σύνδεση».