Κινηματογραφική κριτική: Η Βαλέρια Παντρεύεται

του Ελισσαίου Βγενόπουλου, σκηνοθέτη-συγγραφέα


Η ροζ θλίψη ενός γάμου

Απέχουμε παρασάγγας από το να ορίσουμε την κοινωνία μας ως ιδεώδη δηλαδή ως μια
κοινωνία στην οποία κανένας συνάνθρωπος δεν έχει την εξουσία ή τα μέσα ή την επιθυμία
να επιβάλλει στους συνανθρώπους του τις δικές του απόψεις του, φαίνεται όμως
απέχουμε εξίσου μακριά από το να βγάλουμε το απλό και αυτονόητο συμπέρασμα ότι
καμιά γυναίκα δεν είναι ίδια με την άλλη και ότι κάθε μία έχει κάτι μοναδικό και
αναντικατάστατο.
Στην ταινία η «Βαλέρια Παντρεύεται», ο γάμος της κόρης έχει δρομολογηθεί διαδικτυακώς.
Με τον ίδιο τρόπο βρήκε τον Ισραηλινό σύντροφό της η αδελφή της και ζει πια παντρεμένη
στο Ισραήλ. Η νεαρή αφήνει την πατρίδα της την Ουκρανία και φτάνει στο Ισραήλ με σκοπό
να επαναλάβει το «επίτευγμα» της αδελφής της. Η Κριστίνα φαίνεται ικανοποιημένη με τη
ζωή της, το αυτό επιθυμεί και για την αδελφή της και έχει αρκετά επιχειρήματα να προτάξει
για να πείσει τη νεαρή.
-Τι άλλο χρειάζεσαι από ένα καλό παιδί με πολλά λεφτά; Ρωτά η αδελφή έχοντας
εγκιβωτίσει την απάντηση στο ερώτημα της και συνεχίζει, πήρες τη σωστή απόφαση και θα
έχεις πολύ καλή ζωή. Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε σε όλα. Η Βαλέρια όμως κοιτάζει τα
πράγματα από άλλο πρίσμα η άφιξη της στο Ισραήλ διαταράσσει την ισορροπία
ανατρέποντας τα πάντα.
Με την κατάρρευση του «ανύπαρκτου σοσιαλισμού» στις ανατολικές χώρες και καθώς οι
άνθρωποι δεν είχαν τίποτα να τους κρατά από τα ερείπια που άφηνε πίσω το
κομμουνιστικό όνειρο που σε λίγα χρόνια μετατράπηκε στον εφιάλτη του ολοκληρωτισμού,
νεαρές γυναίκες μέσω των ηλεκτρονικών διασυνδέσεων αναζητούσαν σύζυγο μακριά από
την ανέχεια, την καθυστέρηση και την απελπισία. Γραφεία συνοικεσίων, μεσάζοντες και
λογιών, λογιών προξενητές αξιοποιώντας την τεχνολογία στηρίζουν αυτό το αλλοπρόσαλλο
νυφοπάζαρο που δεν απέχει πολύ από το εμπόριο λευκής σαρκός στεφανωμένο με τα
οράματα και τα τσιτάτα των εμπνευστών του «νέου ανθρώπου» και της αταξικής και
απάνθρωπης κοινωνίας. Όλη όμως αυτή η γκρίζα, ανελέητη και ψυχρή δοσοληψία έχει
πολλές παρενέργειες που άνθρωποι ευαίσθητοι, με αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό δεν
μπορούν να αντέξουν.
Γιατί η Κριστίνα η μεγάλη αδελφή που έκανε πρώτη την κίνηση διάσωσης και επιβίωσης
θέλει να πιστεύει ότι τα κατάφερε μιας και εντός του τρέχοντος έτους θα αποκτήσει και την
πολυπόθητη ισραηλινή υπηκοότητα, αλλά η συνταγή δεν είναι εξίσου επιτυχημένη με την
πιο ευαίσθητη και ανήσυχη μικρότερη αδελφή της την οποία ο σύζυγος της Κριστίνα,
Μίχαελ έχει προξενέψει, έναντι αμοιβής, στον Έιταν. Μπορεί όλοι και όλα να έχουν
επιτελέσει το σκοπό τους και οι συζητήσεις και η γνωριμία μέσω Skype να τελεσφόρησε
αλλά όταν η ντροπαλή και συνεσταλμένη Βαλέρια έρχεται κατά πρόσωπο με τον γαμπρό
και με την νέα κατάσταση αποδεικνύεται ότι όλα είναι πιο περίπλοκα, πολύ πιο σύνθετα
απείρως πιο στρυφνά από μια απλή οικονομική δοσοληψία.

Η Ισραηλινή σκηνοθέτις Μιχάλ Βίνικ είπε για το θέμα της ταινίας «Έχω αναρωτηθεί ξανά
και ξανά γιατί με γοητεύουν τόσο πολύ οι άνδρες και οι γυναίκες που συμμετέχουν
πρόθυμα σε μια τέτοια “συμφωνία”. Συνειδητοποίησα ότι το ενδιαφέρον μου οφείλεται
κυρίως στο πώς αυτές οι σχέσεις χρησιμεύουν ως καθρέφτης για όλες τις σχέσεις
δέσμευσης μεταξύ δύο ατόμων, είτε είναι παντρεμένοι είτε όχι. Η συμφωνία μεταξύ μιας
Ουκρανής νύφης και ενός Ισραηλινού γαμπρού μπορεί να βρίσκεται στο άκρο της κλίμακας
σχέσεων, αλλά στον πυρήνα πολλών σχέσεων υπάρχει ένα συστατικό που δημιουργεί μια
ιεραρχία ή ανισορροπία». Η ταινία έλαβε τον Αργυρό Αλέξανδρο στο τμήμα "Meet the
Neighbors" του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και συμμετοχή εκτός συναγωνισμού στο τμήμα
"Ορίζοντες" της Βενετίας. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Ντάσα Τβορόνοβιτς, Λένα
Φράιφελντ, Γιάκοβ Ζάντα Ντάνιελ, Αβραάμ Σαλόμ Λεβί.
Η ασφυκτική αίσθηση των τεσσάρων τοίχων, τα συνεχή κοντινά πλάνα της, η χρήση της
κάμερας στο χέρι, η έλλειψη άπλας και κάθε ορίζοντα, δημιουργούν μια πνιγηρή συνθήκη η
οποία διατρέχει όλη την ταινία. Η ζοφερή κατάσταση στην αρχή αφυπνίζει τη Βαλέρια και
στη συνέχεια κινητοποιεί την Κριστίνα, αυτή η αποπνικτική συναισθηματική ένταση
κυριαρχεί σε όλο το φιλμ. Η ταινία μεγεθύνει τα θέματα της ισότητας των φύλων, της
πολιτικής και των άγριων οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων, που οδηγούν τις
γυναίκες να ξενιτευτούν και ουσιαστικά να γίνουν υπηρέτριες, χωρίς εργασιακά
δικαιώματα μακριά από τους δικούς τους και την πατρίδα τους, χάριν κάποιας αβέβαιης
σιγουριάς και μιας σχετικής οικονομικής άνεσης. Οι πολιτισμικές διαφορές, τα αλλότρια
ήθη και έθιμα έρχονται σε σύγκρουση και αναδεικνύουν την διαφορετικότητα των
ανθρώπων που εμπλέκονται σε αυτή την αναμέτρηση με δυσάρεστα αποτελέσματα.
Η ταινία με ραφινάτο, δουλεμένο, καθαρό σενάριο, πολύ καλές ερμηνείες και
ανθρωποκεντρική προσέγγιση, φέρνει σε πρώτο πλάνο όλα τα θέματα που πραγματεύεται
με τρόπο πειστικό, ειλικρινή και διαυγή. Γιατί μπορεί οι γυναίκες να κρατούν το μισό του
ουρανού, αλλά ξέρουμε πολύ καλά όλοι πρώτον, ότι αν τον αφήσουν όλος ο ουρανός θα
πέσει στο κεφάλι μας και θα μας συντρίψει και δεύτερον ότι το μέλλον του ανθρώπου είναι
η γυναίκα, γιατί αυτή είναι που δίνει χρώμα στα όνειρά, άρωμα στα σχέδια και ήχο στην
απελπισία.

Διαβάστε επίσης