Μια υποψία ότι κάτι δεν πάει καλά, μετά την πανδημία, την είχαμε σχεδόν αμέσως μετά το άνοιγμα. Οπως γίνεται συνήθως με τα πιο απλά πράγματα. Δεν υπήρχαν διαθέσιμα ταξί. Ξαφνικά σε πόλεις όπως η Αθήνα, με δεκάδες χιλιάδες ταξί, διαπιστώθηκε ότι αυτά έχουν απομειωθεί. Λέγεται ότι πολλοί από τους οδηγούς που τα νοικιάζουν πήγαν σε άλλους κλάδους όπως αυτούς των διανομών.
Στα τέλη του καλοκαιριού βρήκαμε ένα ακόμα πρόβλημα. Οι εταιρείες που πωλούν καινούργια αυτοκίνητα ενημέρωναν ότι ο χρόνος παράδοσης φτάνει ή και ξεπερνά το Πάσχα. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν διαθέσιμα αμαξώματα, αλλά τα ηλεκτρονικά τους συστήματα τα αγοράζουν από άλλα εργοστάσια που για διάφορους λόγους δεν μπορούν να διαθέσουν με τους παλιούς ρυθμούς. Αποτέλεσμα να μην υπάρχουν έτοιμα αυτοκίνητα προς πώληση. Σαν να επιστρέψαμε στον Μεσαίωνα της κατανάλωσης. Κάτι παρόμοιο οι έλληνες καταναλωτές έχουν να το ζήσουν πολλά χρόνια πίσω, ίσως και δεκαετίες, τότε που έπρεπε να είχες γνωστό στον εκτελωνισμό για να το πάρεις πιο γρήγορα στα χέρια σου.
Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και τα καταστήματα ηλεκτρονικών. Οι πρώτες ελλείψεις φαίνονται στα συνοδευτικά των ηλεκτρικών συσκευών. Αν αναζητήσεις μια κάμερα που συνοδεύει μια γνωστή παιχνιδομηχανή θα διαπιστώσεις ότι βρίσκεται σε παγκόσμια έλλειψη. Στην εποχή μας, είναι έως και συγκλονιστικό να μην έχεις πρόσβαση σε κάτι, ακόμα και αν δεν σου είναι απαραίτητο. Ακόμα και αν δεν το αγόραζες ποτέ, ήξερες τουλάχιστον ότι βρίσκονταν εκεί και σε περίμενε. Τώρα, μετά την πανδημία δεν είναι διαθέσιμο.
Το πρόβλημα λέγεται έντονα θα φανεί άμεσα τις επόμενες εβδομάδες και στις μεγάλες ηλεκτρικές συσκευές, με αποτέλεσμα η φετινή Black Friday ακόμα και τα Χριστούγεννα από πλευράς διαθεσιμότητας προϊόντων να είναι φτωχά. Ερωτηματικό μεγάλο και για τα παιχνίδια. Πολλοί εκτιμούν ότι ζούμε το ακατάστατο τέλος της πανδημίας. Κάποιοι άλλοι διατυπώνουν μια πιο προχωρημένη άποψη. Μήπως βιώνουμε το τέλος της οικονομίας της ευκολίας; Το τέλος μιας ζωής που ό,τι θέλαμε ήταν διαθέσιμο με ένα κλικ και χωρίς δεύτερη σκέψη και σε καλές τιμές;
Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού, οι τιμές ενέργειας και οι βουλωμένες αλυσίδες εφοδιασμού έχουν αλλάξει την εξίσωση. Ακόμα και να ξεπεραστούν μέσα στους επόμενους μήνες είναι εύκολο να πιστέψουμε ότι θα επανέλθει η κανονική λειτουργία της αγοράς; Για κάθε ευκολία που χάνουμε, μια άλλη φαίνεται να την αντικαθιστά. Είναι όμως αμφίβολο εάν και αυτή θα είναι βιώσιμη. Η οικονομία ευκολίας δείχνει ότι έχει φτάσει στα όριά της. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες εμποδίζουν την κίνηση στους δρόμους, το είδαμε με τη – σωστή – διακοπή λειτουργίας των διανομών στα πλημμυρικά φαινόμενα της προηγούμενης εβδομάδας.
Καταστρέφουν όμως και τις καλλιέργειες. Ενα παράδειγμα: περίπου το 80-90% των αμύγδαλων έχουν καταστραφεί φέτος, λόγω των καιρικών συνθηκών. Το ίδιο ισχύει και με τα φιστίκια. Με τις ελιές το ίδιο. Στα σιτηρά και το κριθάρι οι τιμές έχουν ανέβει τόσο πολύ που δεν τηρήθηκε κανένα συμβόλαιο παραγωγού μεταποιητή. Αποτέλεσμα αυτού, το αλεύρι και η μπίρα να ακριβύνουν. Είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα από αυτά τα προϊόντα ή να τα πληρώνουμε ακριβότερα. Ισως ήρθε η εποχή των αναθεωρήσεων.
Να αναζητούμε λιγότερο την ευκολία μας, απλά γιατί τα πράγματα έχουν αλλάξει. Μακάρι να είναι για λίγο. Αλλά ας προετοιμαζόμαστε γιατί μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο διάστημα.
