Αν διαβάσετε τα συστατικά ενός τυποποιημένου παγωτού θα δείτε ότι μεταξύ αυτών είναι και το κόμι χαρουπιού. Το εν λόγω συστατικό είναι από τα πλέον σημαντικά στην παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων, καθώς χρησιμοποιείται για την παρασκευή, όχι μόνο παγωτών, αλλά και σαλτσών, καθώς και σε γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα, σε δημητριακά για το πρωινό, ακόμη και σε τροφές για ζώα συντροφιάς και σε καλλυντικά. Η τιμή του εν λόγω συστατικού φτάνει σήμερα τα 30 ευρώ/κιλό και εκτιμάται από τη βιομηχανία τροφίμων ότι σύντομα θα υπερβεί αυτό το ιστορικό ρεκόρ, καθώς ανατιμάται ακόμη και δύο φορές μέσα στην ίδια ημέρα.
Το παραπάνω είναι ένα μόνο παράδειγμα των πιέσεων που δημιουργεί, όχι μόνο στη βιομηχανία τροφίμων, αλλά στους περισσότερους κλάδους της μεταποίησης παγκοσμίως η συνεχιζόμενη διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με παραμέτρους της διαταραχής αυτής την αύξηση του μεταφορικού κόστους και τις ανατιμήσεις σε σειρά πρώτων υλών – από ενεργειακά προϊόντα μέχρι χαλκό, αγροτικά και ζωικά προϊόντα. Πολυεθνικοί κολοσσοί ήδη κάνουν λόγο για πληθωριστικές πιέσεις: η Nestle εκτιμά αύξηση των τιμών στα προϊόντα της για το σύνολο του έτους κατά 4%, η Unilever επισημαίνει ότι οι ανατιμήσεις στα προϊόντα της επιταχύνονται λόγω των αυξήσεων των τιμών σε βασικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιεί, όπως είναι η σόγια, το σιτάρι και το καλαμπόκι, ενώ η Coca-Cola 3E έχει ήδη προχωρήσει σε ανατιμήσεις των προϊόντων της και αναμένεται ότι θα συνεχίσει την πολιτική αυτή.
Τα ελληνικά νοικοκυριά βρίσκονται ήδη αντιμέτωπα με ανατιμήσεις σε δεκάδες βασικά προϊόντα, ανατιμήσεις που φτάνουν έως το 72% στην περίπτωση του φυσικού αερίου, καθώς και πολλές ακόμη σε σειρά βασικών τροφίμων –μικρότερες αλλά ιδιαιτέρως σημαντικές– καθώς επιβαρύνουν σχεδόν σε καθημερινή βάση τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Οι ανατιμήσεις μάλιστα σε βασικά τρόφιμα, όπως είναι τα έλαια, τα κρέατα, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τυριά, οι μαργαρίνες, αλλά ακόμη και το ψωμί επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση των πιο ευάλωτων οικονομικά νοικοκυριών.
Από τα αναλυτικά στοιχεία του δείκτη τιμών καταναλωτή που δημοσιοποιεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και τη σύγκριση των τιμών που ίσχυαν τον Ιούλιο του 2021 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020, προκύπτουν ενδεικτικά ανατιμήσεις στα ακόλουθα προϊόντα: φυσικό αέριο 72,32%, πετρέλαιο κίνησης 20,25%, βενζίνη 16,8%, άλλα βρώσιμα έλαια 16,32%, αρνί και κατσίκι 13,21%, νωπά λαχανικά 8%, νωπά ψάρια 6,58%, νωπά φρούτα 5,19%, φρέσκα θαλασσινά 4,39%, τυριά 3,54%, μαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη 3%, ελαιόλαδο 2,61%, πίτσες και πίτες 2,08%, ζυμαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγμένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%. Και μόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρμετρα η τιμή των καυσίμων αυτό σημαίνει αυτομάτως ανατιμήσεις σε σειρά προϊόντων, καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος μεταφοράς.
Εκτός από τα ενεργειακά προϊόντα και τα τρόφιμα ανατιμήσεις υπάρχουν και σε σειρά διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των καινούργιων αυτοκινήτων, οι τιμές των οποίων, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ έχουν αυξηθεί σε ετήσια βάση κατά 5,3%. Υπενθυμίζεται ότι η αυτοκινητοβιομηχανία παγκοσμίως δεν μπορεί να καλύψει την αυξημένη ζήτηση, ενώ αντιμετωπίζει και ελλείψεις σε πρώτες ύλες. Το παραπάνω έχει ως συνέπεια την καθυστέρηση στις παραδόσεις των παραγγελιών και σε πρώτη φάση τη διακοπή της παροχής εκπτώσεων από τις εταιρείες προς τους αγοραστές. Ανατιμήσεις καταγράφονται επίσης σε σειρά άλλων διαρκών καταναλωτικών αγαθών, καθώς μάλιστα τα αποθέματα που υπήρχαν λόγω της μειωμένης ζήτησης πέρυσι πλέον τελειώνουν. Ενδεικτικά αναφέρουμε την αύξηση τιμών στα ποδήλατα (4,79%), στα έπιπλα κήπου (4,39%), στις μοτοσικλέτες (2,74%), σε εργαλεία (2,68%) και υπολογιστές (0,77%).
Μεσοσταθμικά, πάντως, στις λεγόμενες «λευκές συσκευές» υπάρχουν –σύμφωνα με στελέχη της αγοράς– αυξήσεις τιμών της τάξης του 5%, ενώ από το φθινόπωρο αναμένονται στις κατηγορίες αυτές ανατιμήσεις που θα φτάνουν το 10%. Βασικότερος λόγος είναι η μη εισαγωγή πλέον από την Κίνα φθηνών μοντέλων αυτής της κατηγορίας, καθώς κάτι τέτοιο είναι οικονομικά ασύμφορο δεδομένης της αλματώδους αύξησης των ναύλων.
Σε ό,τι αφορά ειδικά τα ναύλα για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (12 Αυγούστου 2021) του παγκόσμιου δείκτη χρεώσεων κοντέινερ του οίκου Drewry δείχνουν περαιτέρω αύξηση κατά 0,50% την τελευταία εβδομάδα, ενώ σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν τα ναύλα είναι αυξημένα μεσοσταθμικά κατά 358%. Η αύξηση αυτή αφορά στην ουσία την αύξηση για τη μεταφορά ενός κοντέινερ 40 ποδών.
Ενδεικτικά, η αύξηση για τη μεταφορά ενός τέτοιου κοντέινερ από τη Σαγκάη στο Ρότερνταμ είναι 13.653 δολάρια, χρέωση αυξημένη κατά 636% σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν. Ο εν λόγω οίκος, από τους πλέον εξειδικευμένους στο αντικείμενο αυτό, εκτιμά περαιτέρω αύξηση των ναύλων τις επόμενες εβδομάδες. Και μπορεί στην αρχή θεσμικοί φορείς και χρηματοοικονομικοί οίκοι να έκαναν λόγο για συγκυριακό φαινόμενο –άποψη που μάλλον φαίνεται να υποχωρεί– όμως οι άνθρωποι της αγοράς έχουν διαφορετική γνώμη. Ο επικεφαλής της Coca-Cola HBC εκτίμησε ότι το κόστος θα είναι υψηλότερο το 2022, η διοίκηση της Jumbo εκτιμά ότι η κατάσταση επιδεινώνεται, ενώ πριν από λίγες ημέρες, από τις σελίδες της «Κ», ο επικεφαλής της Upfield Hellas υποστήριξε ότι οι τιμές θα παγιωθούν σε υψηλά επίπεδα.
