Νεοκρατισμός και νέες μεσαίες τάξεις

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ο Κάρολος Μαρξ και ο Βλαδίμηρος Λένιν –ο άνθρωπος ο οποίος, υποτίθεται, εφήρμοσε τον μαρξισμό– είχαν ένα κοινό σημείο. Γνώριζαν πολύ καλά την φύση του καπιταλισμού και τον χαρακτήρα αυτών οι οποίοι, σε αντίστοιχες εποχές, τον εκπροσωπούσαν. Γι αυτό, ο Μαρξ, μέσα από τα γραπτά του, εκδηλώνει τον κρυφό θαυμασμό του για αυτούς τους καπιταλιστές που «μπορούν συνεχώς να αλλάζουν τον κόσμο και να επαναστατικοποιούν τα μέσα παραγωγής», ενώ ο Λένιν, με ειρωνική υπεροψία, έλεγε ότι «οι καπιταλιστές είναι ικανοί να πουλήσουν στους δήμίους τους το σχοινί με το οποίο θα τους κρεμάσουν».

Σήμερα,ο θεωρητικός του «πραγματοποιημένου σοσιαλισμού» και ο άνθρωπος που οικοδόμησε μία από τις πλέον βάρβαρες πραγματικότητες του 20ου αιώνος, δικαιώνεται σε μεγάλο βαθμό από την ιστορική εξέλιξη, όπως θα έγραφε και ο Μαρξ. Τα τελευταία 160 χρόνια, ο δυτικός καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής όχι μόνον οδήγησε πολλές χώρες σε απίστευτα επίπεδα ευημερίας, αλλά –με πρώτη την περίπτωση της Κίνας– δημιούργησε και τις συνθήκες για μία γιγαντιαία και παγκόσμια μεσαία τάξη.Αυτή που σήμερα ανατρέπει τα μεταπολεμικά γεωπολιτικά και γεωοικονομικά δεδομένα.

Όμως, τον καπιταλισμό αυτόν πρόδωσαν πολλοί από τους σύγχρονους θεράποντές του –οι οποίοι, όντως, σε προεπαναστατικές συνθήκες, θα μπορούσαν να πουλήσουν στους εχθρούς τους το σκοινί με το οποίο θα τους κρεμούσαν. Με την απληστία, την αλαζονεία και την πλήρη αμορφωσιά τους, πολλοί σύγχρονοι καπιταλιστές έστρωσαν τον δρόμο για την επανάκαμψη και την ιδεολογική κυριαρχία ενός νέου φαινομένου το οποίο αποκαλούμε «νεοκρατισμό», ενώ άλλοι αποκαλούν «κρατικό καπιταλισμό».

Τον κρατικό αυτόν καπιταλισμό, τον τόσο προσφιλή στα ελληνικά πολιτικά κόμματα, τον είχε περιγράψει σε ανύποπτο χρόνο ο ίδιος ο Κ.Μαρξ στην σελίδα 841 της γερμανικής εκδόσεως του Κεφαλαίου του. Ο Γερμανός φιλόσοφος, αναφερόμενος στις κρατικοποιήσεις στο πλαίσιο του καπιταλιστικού καθεστώτος και θέλοντας να αποδείξει ότι η κρατικοποίηση δεν αλλάζει κατά τίποτε την «εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο», έγραφε: «Μέσα στις άμεσες σχέσεις ανάμεσα στους άμεσους παραγωγούς και τους κυρίαρχους των προϋποθέσεων της παραγωγής, ανακαλύπτουμε πάντοτε το κρυφό μυστικό, το κρυμμένο θεμέλιο όλης της κοινωνικής οργάνωσης και, συνεπώς, όλων των πολιτικών σχέσεων κυριαρχίας και υποταγής και, με μία λέξη, όλων των ιδιαίτερων μορφών του κράτους … Οι σκοποί του κράτους μετατρέπονται σε σκοπούς της γραφειοκρατίας και οι σκοποί της γραφειοκρατίας σε σκοπούς του κράτους … Το κράτος είναι ατομική ιδιοκτησία της γραφειοκρατίας … Το κράτος είναι ο ιδεατός συλλογικός καπιταλιστής».

Αυτός, λοιπόν, ο συλλογικός καπιταλιστής κατά Μαρξ, σήμερα είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού σε παγκόσμιο επίπεδο –και, βεβαίως, ποτέ δεν είχε χάσει την τεράστια δύναμή του. Όπως πολύ σωστά μάς έλεγε πριν λίγο καιρό ο Γερμανός φιλόσοφος και συγγραφέας Πήτερ Σλόντερικ, «ο ξετρελλαμένος χρηματοοικονομικός καπιταλισμός, αφού δημιούργησε μία παγκόσμια οικονομική ψευτοφιλελεύθερη φεουδαρχία, σήμερα επανέφερε στο προσκήνιο έναν μηδέποτε εξαφανισθέντα κρατικό καπιταλισμό και, από την συμμαχία των δύο, ό,τι ήθελε προκύψει».

Πράγματι, τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά στοιχεία τα οποία έχουμε στην διάθεσή μας είναι εντυπωσιακά. Ενώ, για τον τομέα της ενέργειας, η κρατολατρική αριστερά –συνεπικουρούμενη από την άκρα δεξιά– μάς λένε ότι οι επτά αδελφές ελέγχουν τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου, η πραγματικότητα απέχει κάποια έτη φωτός από την μυθοπλασία αυτή. Κατά την Οργάνωση Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΧ), οι παγκόσμιες ροές πετρελαίου ελέγχονται, σε ποσοστό 76%, από 13 κρατικές εταιρείες οι οποίες είναι, μεταξύ άλλων, η σαουδαραβική Aramco, η ιρανική National Iranian Corporation, η Petroleos της Βενεζουέλας, η κινεζική National Petroleum, η ρωσική Gazprom, η βραζιλιάνικη Petrobras και πάει λέγοντας.

Κατά την Παγκόσμια Τράπεζα, στους τομείς των πετροχημικών, των ορυχείων, του χάλυβα, του χαλκού, των όπλων, των ναυπηγείων, των αυτοκινήτων και των τηλεπικοινωνιών, οι κρατικές επιχειρήσεις ελέγχουν το 68% της διεθνούς παραγωγής και, σήμερα, λόγω της κρίσεως, το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 80%, προς δόξαν του «νεοφιλελευθερισμού»!! Κρατικές επιχειρήσεις ελέγχουν, επίσης, και το 47% του παγκόσμιου εμπορίου διαμαντιών, το 65% της διεθνούς διακίνησης ουρανίου, το 68% της παγκόσμιας παραγωγής και διαθέσεως αλουμινίου και, βεβαίως, το 90% της παραγωγής όπλων. Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι, στις αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ελέγχονται σε ποσοστό άνω του 60% από κρατικές επιδοτήσεις και πιστώσεις. Στην δε Ρωσία, αν οι ιδιώτες επιχειρηματίες δεν είναι αρεστοί στο Κρεμλίνο,τότε το μέλλον τους είναι άδηλον.

Κυρίαρχο, συνεπώς, φαινόμενο της εποχής μας είναι ο νεοκρατισμός, ο οποίος, στον βαθμό που θα συνδιαλέγεται με την νέα χρηματοοικονομική φεουδαρχία, θα οδηγήσει σε έναν νέου τύπου ηθικοπλαστικό αυταρχισμό –τα πρώτα δείγματα του οποίου είναι ήδη ορατά στις αναπτυσσόμενες χώρες.Στη δε Δύση,αν δεί κανείς τι ζητόυν τα «κίτρινα γιλέκα» στη Γαλλία,τότε πολλά θα μπορούσε να καταλάβει.

Διαβάστε επίσης