Οι Γάλλοι στρατιώτες του Μαιζών με αρχηγό τον Σνάιδερ, που αποβιβάστηκαν στις 4 Οκτωβρίου του 1828 στην παραλία της Αχαΐας για να καταδιώξουν τους Τούρκους από τα φρούρια της Πάτρας και του Ρίου, βρήκαν αρχικά αντίσταση. Υπογράφηκε όμως στις 7 Οκτώβρη του 1828, η παράδοσή των δυο αυτών φρουρίων. Η συνθήκη αφορούσε και το κάστρο στο Ρίο, το γνωστό ως κάστρο του Μοριά..
Όµως κάμποσοι αγάδες στην Πάτρα στασίασαν και µε 800 περίπου στρατιώτες κατέφυγαν στο Ρίο, κλείστηκαν στο κάστρο ενισχύοντας την εκεί φρουρά και αρνήθηκαν να παραδοθούν. Το κάστρο στο Ρίο το είχαν ήδη καταλάβει Αρβανίτες. Επρόκειτο για Τουρκαρβανίτες οι οποίοι βρίσκονταν στο πλευρό του Ιµπραήµ τον Μάρτη του 1828. Διαμαρτυρόμενοι απέναντι στον Αιγύπτιο που δεν τους πλήρωσε, 3.000 από αυτούς στασίασαν. Αρχικά, κατέλαβαν την Κορώνη. Στη συνέχεια αποφάσισαν να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Πέρασαν από την Πάτρα και κατάφεραν να καταλάβουν το κάστρο του Ρίου αποσπώντας το από την τουρκική δικαιοδοσία. Αρνήθηκαν να το παραδώσουν λίγες ηµέρες αργότερα στους Γάλλους..
Στο κάστρο του Μοριά, οι μοναδικοί μετά από μάχη, 28 νεκροί της γαλλικής εκστρατείας..
Οι γάλλοι πολιόρκησαν το κάστρο του Μοριά αρχικά ανεπιτυχώς. Οι Τούρκοι αντιστάθηκαν. Ωστόσο, έπειτα από μερικές ημέρες επιθέσεων από ξηρά και θάλασσα, αφού κατέφθασαν και άλλα στρατεύματα κάτω από τις διαταγές του Χέυδεν, αλλά και πλοία καθώς και ο ίδιος ο αρχιστράτηγος Μαιζών, επειδή φοβήθηκαν την έφοδο που ετοιμαζόταν, παραδόθηκαν στις 18 Οκτωβρίου του 1828! Είναι άγνωστος ο αριθμός των Τούρκων που σκοτώθηκαν από τους συνεχείς βομβαρδισμούς του κάστρου από ξηρά και θάλασσα. Μπορούμε όμως να συμπεράνουμε από τις αναλύσεις των ιστορικών πως πρέπει να σκοτώθηκαν εκατοντάδες. Έχει επίσης καταγραφεί από το γαλλικό στρατό πως συνολικά 28 Γάλλοι σκοτώθηκαν κατά την πολιορκία αυτή. Ήταν και οι μοναδικοί γάλλοι στρατιώτες νεκροί σε μάχη. Βέβαια οι απώλειες των Γάλλων δεν ήταν μικρές μιας και από τους 14.000 συνολικά που είχαν αποβιβαστεί στο Μοριά, περισσότεροι από 1.000 πέθαναν κυρίως από πανώλη η οποία θέριζε τότε το Μοριά. Όσοι Τούρκοι σώθηκαν στα φρούρια (Πάτρα και Ρίο), που κυριεύτηκαν, 2.800 άνδρες συνολικά, στάλθηκαν με ασφάλεια στην πατρίδα τους. Υψώθηκαν σε όλα τα φρούρια οι τρείς συμμαχικές σημαίες. Έτσι αποχώρησαν όλοι οι Τούρκοι από την Πελοπόννησο. Τρεις στρατηγοί και ο Μαιζών πήραν µέρος στην πολιορκία του Κάστρου του Μοριά: ο Schneider, ο Higonnet και ο Durrieux.
Σχεδιάγραμμα του στρατηγού Hecquet από
την πολιορκία στο κάστρο του Μοριά
Σχεδιάγραμμα και σημειώσεις του στρατηγού Antoine Charles Félix Hecquet (1787-1872). Ήταν στο αρχηγείο κατά την επίθεση στο κάστρο του Μοριά (Ρίο) και έχει κρατήσει αρκετές σημειώσεις από τις μάχες, αλλά και τις επιθέσεις από τα πλοία. Έχει κρατήσει σχεδιαγράμματα από τις επιθέσεις, αλλά και έχει ζωγραφίσει περίπου τριάντα έγχρωμους πίνακες, με θέματα από την επίθεση στο κάστρο στο Ρίο.
Μαιζών: Με πλήγωσε η συμπεριφορά
των Ελλήνων στο καστέλι του Μοριά
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δημοσιοποίηση μιας επιστολής του στρατάρχη Μαιζών προς τον κυβερνήτη Καποδίστρια με την οποία εκτός των άλλων εκφράζει τη δυσφορία του για την εντολή που του έδωσαν οι μεγάλες Δυνάμεις, να μην εκστρατεύσει και ελευθερώσει την Αττική και τη Στερεά.
Ήθελαν την Ελλάδα μικρή και ευάλωτη!
Στην ίδια επιστολή ο Μαιζών γράφει πως του προξένησε αλγεινή εντύπωση πως οι έλληνες της περιοχής αρνήθηκαν να τους βοηθήσουν προκειμένου να καταλάβουν το κάστρο!
«Κύριε κόμη (Καποδίστρια)
…. Με διέταξαν όταν τα φρούρια του Μοριά περάσουν στη δικαιοδοσία μου, να περιοριστώ στην άμυνα του Ισθμού της Κορίνθου…….
Είμαι πολύ λίγο ικανοποιημένος από την εδώ συμπεριφορά των Ελλήνων. Ήρθαμε να τους βοηθήσουμε. Μπορούσαν να μας εξυπηρετήσουν τουλάχιστον, αλλά ούτε ένας δεν φάνηκε, είτε για να δουλέψει στα χαρακώματα είτε για να κόψει ξύλα που είχαμε ανάγκη για τις προετοιμασίες μας. Πράγματα που μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν, εάν δεν ήθελαν να πολεμήσουν…… Ομολογώ στην εξοχότητά σας ότι αυτή η συμπεριφορά με πλήγωσε και με πίκρανε για το σκοπό που υπηρετούμε εδώ με ζήλο και κουράγιο.
Το κάστρο του Μοριά ήταν σε πολύ άσκημη κατάσταση μετά την πολιορκία. Οι έγκλειστοι δεν παραδόθηκαν παρά μόνο όταν προκλήθηκαν βλάβες. Δύο ώρες αν κρατούσαν παραπάνω θα διέταζα έφοδο. Δεν μπορώ παρά να διαβεβαιώσω την Εξοχότητά σας για την καλή μου θέληση και να της ανανεώσω την βαθύτατη εκτίμησή μου.
31 Οκτωβρίου 1828
Μαρκήσιος Μαιζών»
Σημ. Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νίκου Τζανάκου. «Η Γαλλική εκστρατεία στο Μοριά και ο στρατάρχης Μαιζών». Εκδόσεις Πικραμένος Πάτρα 2017.
Λάφυρο του Μαιζών. Η σημαία των Τούρκων από το Κάστρο του Μοριά (Ρίο)
