Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), στο πλαίσιο παροχής δωρεάν νομικής συνδρομής σε διοικητικά κρατούμενους πολίτες τρίτων χωρών που χρήζουν διεθνούς προστασίας, την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017, επισκέφτηκε χώρους κράτησης στη Δυτική Ελλάδα και συγκεκριμένα τους χώρους κράτησης του Λιμενικού Σώματος στην Ηγουμενίτσα καθώς και τα κρατητήρια της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αχαΐας, στην Πάτρα.
Και στις δύο περιπτώσεις, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του «διαπιστώθηκε ότι οι εγκαταστάσεις ήταν πλήρως ακατάλληλες και υπολειπόμενες κατά πολύ των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων. Στους χώρους κράτησης επικρατούσε συνωστισμός, έλλειψη επαρκούς φυσικού φωτισμού, άθλιες συνθήκες υγιεινής και σχεδόν ανύπαρκτη δυνατότητα προαυλισμού, ενώ οι συνθήκες αυτές είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και τη ψυχολογική κατάσταση των κρατoυμένων.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα αναφερόμενα, στα κρατητήρια της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αχαΐας την ημέρα της επίσκεψης δικηγόρων και διερμηνέων του ΕΣΠ, παρέμεναν υπό κράτηση περίπου 30 πολίτες τρίτων χωρών σε συνθήκες συνωστισμού.
Ο χώρος κράτησης των ανδρών είχε ελάχιστη πρόσβαση σε φυσικό φωτισμό και αερισμό, καθώς τα παράθυρα είναι καλυμμένα με διάτρητα σιδερένια φύλλα.
Στον χώρο υπήρχαν περίπου δέκα κρεβάτια, χωρίς μαξιλάρια και κλινοσκεπάσματα, με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να είναι αναγκασμένοι να κοιμούνται ανά δύο και σε βάρδιες, επάνω σε φθαρμένα και βρώμικα στρώματα, ενώ δεν υπήρχαν διαθέσιμα είδη ατομικής υγιεινής.
Η επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο είναι επίσης περιορισμένη, ενώ υπάρχει πλήρης απουσία διερμηνείας σε γλώσσα που να κατανοούν. Καθ’ όλο το διάστημα της κράτησής τους στα εν λόγω κρατητήρια, οι κρατούμενοι δεν έχουν τη δυνατότητα να προαυλιστούν, καθώς δεν υπάρχει χώρος προορισμένος για προαυλισμό.
Αντίστοιχες ήταν και οι συνθήκες κράτησης στα κρατητήρια του Λιμενικού στην Ηγουμενίτσα. Ενδεικτικά, στο χώρο κρατούνται άνδρες, γυναίκες και ασυνόδευτα ανήλικα σε τρεις διαφορετικούς χώρους. Ο χώρος όπου κρατούνταν οι άντρες κρατούμενοι δεν είχε παράθυρα και η μοναδική δίοδος φυσικού φωτισμού και καθαρού αέρα ήταν η μικρή είσοδος του χώρου. Στο χώρο δεν υπήρχαν κρεβάτια παρά
μόνο ορισμένοι πάγκοι τους οποίους χρησιμοποιούσαν οι κρατούμενοι για να κάθονται, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι κρατούμενοι να κοιμούνται στο πάτωμα, σε βρώμικες κουβέρτες. Η τηλεφωνική επικοινωνία με τους οικείους τους γίνεται κατόπιν αιτήματος και δικαιούνται ένα μπουκάλι νερό ημερησίως. Σύμφωνα με τα λεγόμενα των κρατουμένων, ο προαυλισμός τους γίνεται μόνο μια φορά την εβδομάδα, καθώς υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό φύλαξης.
Υπενθυμίζουμε ότι οι προαναφερθείσες συνθήκες κράτησης υπολείπονται κατά πολύ των Κατευθυντήριων Οδηγιών της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, για τα Εφαρμοζόμενα Κριτήρια και Πρότυπα σχετικά με την Κράτηση Αιτούντων Άσυλο και τα Εναλλακτικά της Κράτησης Μέτρα (2012), όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι «Η κράτηση σε αστυνομικά κελιά δεν είναι κατάλληλη».
Επιπλέον, όπως προκύπτει από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου,[2] η κράτηση σε αστυνομικό κρατητήριο για διάστημα που υπερβαίνει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο μερικών 24ώρων, μέχρι τη μεταφορά σε ειδικό χώρο για την κράτηση πολιτών τρίτων χωρών, στο πλαίσιο διαδικασιών ασύλου/απομάκρυνσης κτλ. συνιστά καθ’ εαυτή παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Τα αστυνομικά κρατητήρια είναι απολύτως ακατάλληλα για τη χρήση αυτή. Η δε συνέχιση της κράτησης σε ακατάλληλες συνθήκες την καθιστούν αυθαίρετη.
Με βάση και τα ανωτέρω εξαιρετικά ευρήματα, το ΕΣΠ, καλεί τις ελληνικές Αρχές να υλοποιήσουν άμεσα τις επαναλαμβανόμενες δεσμεύσεις τους και να θέσουν τέλος στην πρακτική της κράτησης σε αστυνομικά τμήματα και κρατητήρια σε όλη την Ελλάδα, υπενθυμίζοντας μεταξύ άλλων και την πλέον πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (ΕΠΒ) του Συμβουλίου της Ευρώπης, σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα, σύμφωνα με την οποία «η κράτηση ατόμων σε αυτές τις συνθήκες μπορεί να συνιστά απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, καθώς επίσης συνιστά κίνδυνο για τη δημόσια υγεία».
