Στις αρχές του 2017 είχαμε αναφερθεί στον ρόλο του Παναγή Δ. Σολομού στην ανάπτυξη του μάνατζμεντ στην Ελλάδα και στην είσοδο της επιστημονικής οργάνωσης των επιχειρήσεων σε μιαν Ελλάδα που τότε ανακάλυπτε την βιομηχανία. Στο παρόν άρθρο αναπαράγουμε ένα κείμενο του δρα Διονύση Μαγκλιβέρα, σημαντικού ειδικού σε θέματα κοινωνικής επικοινωνίας στην χώρα μας, ο οποίος τον Αύγουστο του 1990, με αφορμή τον θάνατο του Π.Δ. Σολομού, έγραφε στον Οικονομικό Ταχυδρόμο:
«Στις 31 Ιουλίου, σε ηλικία 93 ετών, έφυγε ο Παναγής Δ. Σολομός, ο οποίος εισήγαγε την επιστημονική οργάνωση της Εργασίας στην χώρα μας. Με μία ομάδα φωτισμένων ανθρώπων –όπως ο καθηγητής του Ε.Μ.Πολυτεχνείου Ιω.Παππάς, ο Γ. Ανδρεάκος, ο Γ. Αποστολόπουλος, ο αδελφός του Αλέξιος Σολομός, κ.α.– ο Παναγής Δ. Σολομός μόχθησε με αποστολικό τρόπο, σε εποχές δύσκολες και σε έδαφος άγονο, για να εκσυγχρονίσει την ελληνική επιχείρηση με τις τότε σύγχρονες μεθόδους εργασίας.
»Μέσω του επιστημονικού σωματείου ΕΠ-ΟΡ (Επιστημονική Οργάνωση), και κυρίως της εμπορικής του εταιρείας Π.Σολομός-Συστήματα Οργανώσεως, ο Π. Σολομός δίδαξε στις αναπτυσσόμενες μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή ελληνικές επιχειρήσεις τα τότε πρωτοεισαγόμενα στην Ελλάδα συστήματα εργασίας, τα οποία εκείνη την εποχή με δυσκολία γίνονταν αποδεκτά από τον επιχειρηματικό κόσμο. Όταν στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, στην πλατεία Κλαυθμώνος, άναβε κάθε βράδυ η μεγάλη φωτεινή επιγραφή Π.Σολομός-Συστήματα οργανώσεως, πολλοί από τους περαστικούς δεν καταλάβαιναν τί πραγματικά σήμαινε αυτή η επιγραφή, τί ήταν, τί “πωλούσε” αυτή η εταιρεία.
»Με επιμονή και υπομονή, όμως, ο Π. Σολομός δίδασκε: η εταιρεία του ήταν πρώτα ένα εργαστήρι μάθησης και μετά εμπορική επιχείρηση. Οι υπάλληλοί της υφίσταντο πραγματική εκπαίδευση για να είναι σε θέση να εξηγήσουν και να πείσουν την πελατεία να χρησιμοποιήσει τα παντελώς άγνωστα στην χώρα μας συστήματα επιστημονικής οργάνωσης των επιχειρήσεων. Παράλληλα, ο Π. Σολομός, με την άξια σύζυγό του Δέσπω Σολομού, εξέδιδαν από το 1957 έως το 1977 το οργανωτικό περιοδικό Ευημερία (ο τίτλος του ήταν συμβολικός), το οποίος αποστέλλετο δωρεάν σε χιλιάδες παραλήπτες. Τα περιεχόμενα της Ευημερίας αποτέλεσαν, εκείνα τα χρόνια, πολλές φορές ύλη στα αντίστοιχα μαθήματα του Πολυτεχνείου, της ΑΣΟΕΕ, της Ανωτάτης Βιομηχανικής. Αυτά όλα είχαν σαν αποτέλεσμα στην δεκαετία τού 1970 πολλοί από τους ιδιοκτήτες εταιρειών μηχανοργάνωσης, καθώς και στελέχη αντίστοιχων εταιρειών, να είναι παλιοί υπάλληλοι της εταιρείας του Π. Σολομού.
»Αντιπροσωπεύοντας στην Ελλάδα τον μεγάλο αμερικανικό οργανισμό της Remington-Rahd, ο Π. Σολομός έφερε στην Ελλάδα τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή, Univac. Τα εγκαίνια της λειτουργίας του έγιναν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, με παρουσία του Βασιλέα Παύλου, της Βασίλισσας Φρειδερίκης, του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Σ. Βενιζέλου, κ.α. Τον Univac θαύμασαν όχι μόνον οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και οι κάτοικοι της πρωτεύουσας. Όταν λειτουργούσε ο ογκώδης Univac στο πεζοδρόμιο της οδού Κοραή πολύς κόσμος καθόταν και κοιτούσε αυτό το θαύμα του ανθρώπινου μυαλού και της τεχνολογίας.
»Η εταιρεία του Π. Σολομού πρώτη μηχανοργάνωσε εκ βάθρων μεγάλες μονάδες όπως το (τότε) Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, την Αγροτική Τράπεζα και πάμπολλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, με το πρώτο ελληνικό Service Bureau που διέθετε και το οποίο ανταγωνιζόταν τα αντίστοιχα του αμερικανικού μεγαθήριου της ΙΒΜ. Το 1963, ο Π. Σολομός πέτυχε μέσα σε ελάχιστους μήνες το οργανωτικό επίτευγμα να εκκαθαρίσει (από τους νεκρούς, τους διπλοεγγεγραμμένους, κλπ.) τους ελληνικούς εκλογικούς καταλόγους, ώστε οι εκλογές να διεξαχθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα με αδιάβλητους μηχανογραφημένους καταλόγους. Η εργασία αυτή συνεχίστηκε με την οργάνωση της αντίστοιχης Υπηρεσίας (Διεύθυνση Εκλογών) του υπουργείου Εσωτερικών.
»Παράλληλα, ο Π. Σολομός ενδιαφερόταν για κοινωνικά θέματα της οικονομίας, τα οποία αντιμετώπιζε με πρακτικό πνεύμα, προτείνοντας εφικτές λύσεις. Οι προτάσεις του βρίσκονται δημοσιευμένες στα έντυπα της εικοσαετίας 1960-1980, αλλά και μέχρι τελευταία στον ΟΤ. Ο Π. Σολομός, όντας από τους πρώτους κυβερνήτες του Ελληνικού Ροταριανισμού, τού έδωσε νέα πνοή, ενώ την οργανωτική του μεθοδικότητα γνώρισε το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο επί των ημερών της προεδρίας του.
»Σε άλλες χώρες, η ευλογημένη προσφορά του Π. Σολομού, η οποία υπερέβαινε πάντα τα εμπορικά πλαίσια της αντίστοιχης εταιρείας του καλύπτοντας τομείς του δημόσιου και του ιδιωτικού ενδιαφέροντος, θα είχε τιμηθεί από την Πολιτεία ώστε να αποτελέσει παράδειγμα / υπόδειγμα. Στην Ελλάδα, όμως, άνθρωποι και σημαντικά έργα προκλητικά αγνοούνται».
Οι τελευταίες παρατηρήσεις του δρα Διον. Μαγκλιβέρα, ο οποίος είναι επίσης και συγγραφέας, στην ουσία μάς αποκαλύπτουν τα αίτια της κακοδαιμονίας της δημόσιας διοίκησης στην χώρα μας και, κατ’ επέκταση, μάς προσφέρουν και κλειδιά ερμηνείας της σημερινής κρίσης.
Υπό αυτή την έννοια, ευχή μας είναι ο Νίκος Πετρακόπουλος, εγγονός του Παναγή Δ. Σολομού και ιδρυτής της Mellon Technologies, που είναι όμιλος με σημαντική διεθνή δραστηριότητα, να πετύχει στόχους που θα έκαναν περήφανο τον παππού του.
