Στις 20 Απριλίου του 1989, ακριβώς 35 χρόνια πριν, ο ιδρυτής και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Παπανδρέου, είπε την περίφημη φράση «Τσοβόλα δώστα όλα» για τον τότε υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησής του, μία ατάκα που έγινε σλόγκαν και ακολούθησε τον Δημήτρη Τσοβόλα σε όλη του τη ζωή.
Ο Ανδρέας είπε αυτή τη φράση σε μία προεκλογική ομιλία στο Περιστέρι δύο μήνες πριν τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 1989 και την πολιτική περιπέτεια που έζησε τόσο ο ίδιος, όσο και ο Δημήτρης Τσοβόλας με το «Βρώμικο ’89» και το Ειδικό Δικαστήριο, αλλά και η Ελλάδα, η οποία απέκτησε κυβέρνηση ένα χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 1990, μετά από τρεις διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες, η μία εκ των οποίων (τον Νοέμβριο του 1989) οδήγησε στον σχηματισμό μιας ολιγόμηνης οικουμενικής κυβέρνησης.
Το σλόγκαν με το όνομα του Δημήτρη Τσοβόλα εμφανίστηκε ως ένα αυτοσχέδιο σύνθημα μπαλκονιού, προϊόν της διαδραστικής επαφής του Ανδρέα με το «πράσινο» πλήθος στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ, και «έγραψε» στο θυμικό των Ελλήνων, που συνέδεσαν οριστικά και αμετάκλητα το όνομα του Δημήτρη Τσοβόλα ως υπουργού Οικονομικών με προεκλογικές παροχές.
Πώς γεννήθηκε το «Τσοβόλα δώστα όλα»;
Το ΠΑΣΟΚ, το 1989, είχε κλείσει μια οχταετία στην διακυβέρνηση της χώρας, μετά την «Αλλαγή» του 1981 και την ανανέωση της λαϊκής εμπιστοσύνης στις εκλογές του 1985.
Στην πρώτη τετραετία του, το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε μια φιλολαϊκή πολιτική στην οικονομία και ευρύτερα στην κοινωνία, με αυξήσεις και παροχές σε μισθούς, συντάξεις κλπ. Ωστόσο, στη δεύτερη περίοδο της διακυβέρνησης μετά τις εκλογές του 1985, ο Ανδρέας Παπανδρέου, με υπουργό Εθνικής Οικονομίας τον Κώστα Σημίτη, εφαρμόζει ένα διετές πρόγραμμα λιτότητας για την αποφυγή του δημοσιονομικού εκτροχιασμού.
Ένα πρόγραμμα σταθερότητας νεοφιλελεύθερο, με μειώσεις μισθών και συντάξεων, με απαγόρευση χορήγησης αυξήσεων ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα, με ιδιωτικοποιήσεις, κίνητρα προς το ξένο κεφάλαιο για επενδύσεις στην Ελλάδα, αναστολή των συμβάσεων εργασίας, άρση ορισμένων περιορισμών στις απολύσεις και άλλα σκληρά μέτρα.
Τότε ξέσπασαν και πολύ μεγάλες απεργίες στη χώρα, η ΠΑΣΚΕ διασπάστηκε, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση ουσιαστικά έχασε την στήριξη της ΓΣΕΕ, καθαίρεσε την εκλεγμένη διοίκησή της και μέσω της Δικαιοσύνης διόρισε άλλη, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να ζει καταστάσεις λαϊκής εξέγερσης, λόγω της δυσαρέσκειας από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου.
Μάλιστα, πολλοί κατηγορούσαν το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα για «εκτροπή από το σοσιαλισμό». Έτσο, μπροστά στην πολιτική φθορά της κυβέρνησης, το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής εγκαταλείφθηκε και το Νοέμβριο του 1987 ο υπουργός Οικονομίας Κώστας Σημίτης παραιτήθηκε.
Αυτή την πολιτική διαδέχτηκε μια άλλη, νέων παροχών, με τον Δημήτρη Τσοβόλα στη θέση του «τσάρου» της οικονομίας τη διετία 1988-1989.
Τότε αναφώνησε «Τσοβόλα δώστα όλα» ο Ανδρέας Παπανδρέου, ανταποκρινόμενος στις επευφημίες του πλήθους, μία ατάκα που ιστορικά συνδέθηκε με το τέλος της λιτότητας.
Τι έλεγε ο Τσοβόλας για το σλόγκαν που τον σημάδεψε;
Ο «πρωταγωνιστής» του ιστορικού σλόγκαν που δημιούργησε ο Ανδρέας, ο Δημήτρης Τσοβόλας, είχε πει το 2019 για την περίφημη φράση που τον ακολούθησε σε όλη την πολιτική του διαδρομή:
«Δεν έδωσα δραχμή το 1989. Αν βρει κάποιος μια απόφασή μου που να δείχνει ότι έκανα οποιαδήποτε παροχή το πρώτο εξάμηνο του 1989, θα ζητήσω δημόσια συγγνώμη. Αρνήθηκα να υπογράψω αυξήσεις στα μισθολόγια των στρατιωτικών και των αστυνομικών, διότι δεν υπήρχε τέτοια πρόβλεψη στον προϋπολογισμό. Ορισμένοι με αποκαλούσαν ‘τσιγκούνη Ηπειρώτη’. Αυτός που τα ‘έδωσε όλα’ ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, που με διαδέχτηκε στο υπουργείο Οικονομικών, όταν σχηματίστηκε η κυβέρνηση Τζαννετάκη. Ξεκινώντας από την υπογραφή των αυξήσεων στους στρατιωτικούς και στους αστυνομικούς».
