Ομιλία της Σίας Αναγνωστοπούλου στην Ολομέλεια της Βουλής κατά τη συζήτηση του σ/ν Υπουργείου Παιδείας για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, σήμερα Τετάρτη 6.3.2024.
Αναλυτικά η ομιλία:
Χιλιάδες φοιτητές βρίσκονται επί εβδομάδες είτε στους δρόμους, είτε στα πανεπιστήμια τους σε καταλήψεις. Σύγκλητοι, Tμήματα βγάζουν ψηφίσματα εναντίον αυτού του νομοσχεδίου που φέρνει η Κυβέρνηση και της αντισυνταγματικότητάς του. Κορυφαίοι συνταγματολόγοι, οι οποίοι δεν γνωμοδοτούν κατόπιν ερώτησης της Κυβέρνησης και οι οποίοι αναλύουν, είναι εναντίον αυτού του νομοσχεδίου ακριβώς λόγω της αντισυνταγματικότητάς του. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, αι γενεαί πάσαι της πανεπιστημιακής κοινότητας, της επιστημονικής κοινότητας, της κοινωνίας, όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι αναχρονιστές; Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν γαντζωθεί στο 1975; Ή μήπως όλοι αυτοί και κυρίως η νέα γενιά τραβάει ένα νήμα που έρχεται από πολύ μακριά;
Εξήντα χρόνια από τη μεγάλη μεταρρύθμιση του 1964: Παπανδρέου, Παπανούτσος, Ακρίτας. Εξήντα χρόνια, ίσως λιγότερα, αλλά πάρα πολλά χρόνια από τις μεγάλες διαδηλώσεις της νεολαίας Λαμπράκη του «1-1-4» και για την παιδεία. Πενήντα χρόνια από το άρθρο 16 που αποτελεί την επιτομή, έναν ιστορικό συμβιβασμό -θα έλεγα- για το τι είναι πανεπιστήμιο, τι είναι ανώτατη παιδεία, ανώτατη εκπαίδευση. Και ερχόσαστε τώρα και μιλάτε για αναχρονισμούς, για ανορθογραφίες κλπ. Όποιος ακούει τα επιχειρήματά σας ξέρει τι κρύβεται από πίσω. Αυτό που κρύβεται είναι μια βαθιά, βαθύτατα ταξική αντιμετώπιση της ανώτατης εκπαίδευσης, μια πλήρης εμπορευματοποίηση. Είναι επίσης ένας διαχωρισμός της νέας γενιάς σε αυτούς που έχουν και μπορούν να σπουδάσουν ό,τι θέλουν, να πάρουν ένα πτυχίο σε ό,τι θέλουν και σε αυτούς που δεν έχουν και θα πρέπει να γράψουν 19.500 μόρια για να περάσουν στην Ιατρική σε οποιοδήποτε δημόσιο πανεπιστήμιο, ενώ αν έχουν οι γονείς τους να πληρώσουν, περνάνε με την ελάχιστη βάση εισαγωγής στο πεδίο. Αφήστε αυτά τα τεχνάσματα αν θέλουμε ή δεν θέλουμε την ελάχιστη βάση εισαγωγής.
Δεύτερον, μας είπε ο κύριος Υπουργός σε όλες τις Επιτροπές: «Να μην ασκήσει το κράτος την εθνική του κυριαρχία στα κολέγια;». Εδώ πραγματικά αυτό το επιχείρημα ξεπερνάει τον οποιονδήποτε νου που απλά σκέφτεται. Όχι, δεν θέλει το κράτος να ασκήσει εθνική κυριαρχία στα κολέγια. Θέλει να ασκήσει αγοραία κυριαρχία σε όλη την ανώτατη εκπαίδευση, ένα αδύναμο κράτος για τους πολλούς, το οποίο είναι ευάλωτο σε αυτά που το πιέζουν να κάνει ολιγάρχες, funds, κλπ.
Μην ακούτε ότι πρόκειται να έλθουν εδώ μεγάλα πανεπιστήμια να φτιάξουν παραρτήματα. Αυτό δεν στέκει πουθενά. Πείτε μου. Ρώτησα τον Υπουργό. Δεν μου απάντησε σε καμία Επιτροπή. Ποια μεγάλα πανεπιστήμια θα φτιάξουν παραρτήματα; Πού αλλού έχουν φτιάξει; Και όσα έχουν φτιάξει, τα ελάχιστα –έδωσα στις Επιτροπές παραδείγματα-, αυτά τα ελάχιστα παραρτήματα απευθύνονται στους δικούς τους φοιτητές, το Columbia στους Αμερικανούς και στους Γάλλους, -γιατί πρόκειται για το Παρίσι- και για ελάχιστο χρονικό διάστημα.
Μας λένε ότι έχουμε «εξόριστους» φοιτητές. Οι προπτυχιακοί είναι πάρα πολύ λίγοι. Μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί έχουν πάντα μια πορεία έτσι κι αλλιώς πιο διεθνή. Οι προπτυχιακοί είναι λίγοι. Μπορούμε να τους πάρουμε πίσω στην Ελλάδα; Ναι, αν καταργήσουμε τη βάση εισαγωγής για τα δημόσια πανεπιστήμια.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πραγματικά είναι η μάχη των μαχών για την κοινωνία η ανώτατη παιδεία και είναι η μάχη των μαχών γιατί το πανεπιστήμιο είναι εκεί που συγκροτείται όχι μόνο η γνώση, αλλά συγκροτείται η συλλογική έρευνα, η πρόσβαση στη συλλογική έρευνα. Είναι η αισιοδοξία της νέας γενιάς ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, γιατί μόνο έτσι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, όταν έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει κριτικό πνεύμα, να έχει πρόσβαση στη συλλογική έρευνα, να συμμετέχει και να ονειρεύεται ότι μέσα από αυτήν τη διαδικασία της έρευνας μπορεί και ο ίδιος και η ίδια να καταφέρει κάποια στιγμή να βάλει ένα μικρό λιθαράκι. Αυτή η αισιοδοξία της νέας γενιάς κόβεται μ’ αυτό το νομοσχέδιο, γιατί η γνώση και η έρευνα -η έρευνα για την Κυβέρνηση έτσι κι αλλιώς είναι κάτι καταδικαστέο- πέρασε στο Υπουργείο Ανάπτυξης, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο, γιατί η έρευνα πρέπει να βγάζει αυτό που θέλει αυτή η Κυβέρνηση.
Θέλω να πω, όμως, κάτι άλλο. Σήμερα πού είναι η σύγχρονη συζήτηση και στην Αμερική και στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Η συζήτηση είναι πώς θα μειωθούν τα δίδακτρα, πώς θα φύγει αυτός ο βραχνάς των φοιτητικών δανείων από τις νέες γενιές. Και στην Αμερική και στην Ευρωπαϊκή Ένωση όλες οι μελέτες γίνονται και για τα δημόσια πανεπιστήμια στις χώρες όπου μπήκαν δίδακτρα, πώς θα μειωθεί αυτό το κόστος, γιατί υπονομεύει τις νέες γενιές, υπονομεύει το μέλλον.
Εμείς στην Ελλάδα κάνουμε πάντα την αντίστροφη πορεία, με μια Δεξιά που θεωρεί εκσυγχρονισμό ό,τι είναι απολύτως αναχρονιστικό. Ποιά πορεία κάνουμε; Φέρνουμε ιδιωτικά πανεπιστήμια τα οποία λέγονται παραρτήματα και «από το παράθυρο» βάζουμε δίδακτρα και στα δημόσια πανεπιστήμια. Γιατί αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα για τη Νέα Δημοκρατία, γι’ αυτήν την Κυβέρνηση, να βάλει δίδακτρα στα δημόσια πανεπιστήμια.
Εμείς στη Νέα Αριστερά λέμε ότι πρέπει να επενδύσουμε ως χώρα στην οικονομία της γνώσης και της έρευνας, ότι αυτή η χώρα, για να έχει πραγματικά οικονομική, πολιτισμική, επιστημονική ανάπτυξη, πρέπει να επενδύσει ακριβώς εκεί. Φωνάζουμε ότι ανορθογραφία είναι να πρέπει οι φοιτητές και οι φοιτήτριες να είναι στο χειρότερο επίπεδο απ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ως προς την αναλογία αυτού που δίνει το κράτος για κάθε φοιτητή. Λέμε ότι ανορθογραφία είναι τα πανεπιστήμια να είναι υποστελεχωμένα, με πολύ λίγη χρηματοδότηση, να μην υπάρχει η φοιτητική μέριμνα που θα έπρεπε να υπάρχει. Ανορθογραφία είναι να μην μπορούν τα παιδιά, όλα τα παιδιά να σπουδάσουν στις επαρχίες και οπουδήποτε. Ανορθογραφία είναι μ’ αυτά τα παραρτήματα τα μη κερδοσκοπικά –δήθεν- να βάζουμε σε κίνδυνο την περιφέρεια.
Άκουγα έναν σπουδαίο αθλητή μας αυτές τις μέρες που πήρε μετάλλιο, ο οποίος είπε: «Όταν έχω το εθνόσημο στο πέτο μου μπορώ να βγάλω φτερά». Σκέφτηκα εκείνη τη στιγμή: Σε αυτό το εθνόσημο έχουν παίξει τεράστιο ρόλο ένα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ένα ΕΚΠΑ, ένα ΑΠΘ, ένα Πάντειο, ένα Πανεπιστήμιο Πατρών, ένα Πανεπιστήμιο Κρήτης, ένα Πανεπιστήμιο Θράκης, όλα τα πανεπιστήμια. Όλες αυτές οι γενιές που συνεισέφεραν με όλους τους τρόπους σε αυτήν τη συλλογική γνώση, τη συλλογική έρευνα, τη συλλογική κριτική σκέψη που πέρασε σε όλες τις τάξεις της κοινωνίας και δεν έμεινε αποκλειστικό προνόμιο σε κάποιους. Σε μια χώρα που αυτή της η παράδοση έπρεπε να αποτελεί έμπνευση για το μέλλον και όχι να καταντήσει μια επαρχιώτικη χώρα όπου θα υπάρχουν κάποια ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία έτσι κι αλλιώς θα είναι χάλια, αφήνοντας τα δημόσια πανεπιστήμια σε μαρασμό.
Είμαστε με αυτήν τη νέα γενιά και την αισιοδοξία της, την οποία της οφείλουμε.
