Η «προστακτική» ενός ρήματος κυριάρχησε στην εναρκτήρια ημέρα του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ: «Βρείτε»!
«Βρείτε μου αντίπαλο και πάμε» σε νέες εσωκομματικές εκλογές, είπε ο πρόεδρος του κόμματος, Στέφανος Κασσελάκης.
«Υπάρχει πρόβλημα, βρείτε τα», είχε πει λίγο νωρίτερα, ο τέως πρόεδρος, Αλέξης Τσίπρας.
Πόσο διαφορετική ακούγεται η χρήση της ίδιας λέξης, από τους δύο πιο προβεβλημένους ηγέτες του κόμματος;
Μήπως τελικά η κρίση της Αριστεράς τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, μπορεί να μην οφείλεται σε ανυπέρβλητους ιδεολογικούς διαχωρισμούς αλλά σε κρίση ηγεσίας;
Μήπως έχουμε να κάνουμε με μια απεικόνιση της διάσημης κινέζικης παροιμίας, που αναφέρεται από τον Μάο στο Μικρό Κόκκινο Βιβλίο: «Το ψάρι πάντα σαπίζει από το κεφάλι»;
Διχασμένη και καταδικασμένη σε απανωτές ήττες, θα συνεχίσει η Αριστερά να μάχεται για τη …διαίρεση; Για μια νέα ήττα στις ευρωεκλογές του Ιουνίου!
Το βασικό ερώτημα όμως που θέτουν οι περισσότερο- αν όχι όλοι οι οπαδοί της κάθε λογής Αριστερά, δεν είναι με ποιον αρχηγό θα προχωρήσουν. Αλλά με ποιο πρόγραμμα. Ποιο όραμα και ποια στρατηγική χρειάζεται η Αριστερά στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια;
Θα θέσει τα θεμέλια μιας στρατηγικής συζήτησης απαλλαγμένης από τα κλισέ και τους κλασικούς αυτοματισμούς της Αριστεράς.
Το σημαντικό είναι να γίνει η στρατηγική όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, βιώνουμε μια στιγμή «γεωπολιτικής ύφεσης», όπως την αποκαλεί ο διάσημος Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Ιαν Μπρέμερ, πρόεδρος του of Eurasia Group.
Φάση «chiaroscuro»
Ζούμε σε μια φάση chiaroscuro, που λένε και οι ζωγράφοι, για να περιγράψουν τη χρήση έντονων αντιθέσεων μεταξύ φωτεινών και σκοτεινών σημείων ενός πίνακα. Μια φάση παράδοξη και αντιφατική.
Η εποχή μας θυμίζει αυτό που συνέλαβε ο Μαρξ στην περίφημη 18η Μπρυμαίρ ,μετά την αποτυχία των επαναστάσεων του 1848 και το πραξικόπημα του Λουδοβίκου Βοναπάρτη το 1851.
«Η περίοδος που έχουμε μπροστά μας κλείνει μέσα της ένα πρωτοφανές συνονθύλευμα κραυγαλέων αντιφάσεων», έγραφε ο Μαρξ στο καλύτερο ίσως πολιτικό του έργο: «Συνταγματικοί που συνωμοτούν ανοιχτά κατά του Συντάγματος, επαναστάτες που ομολογούν ανοιχτά ότι είναι συνταγματικοί, συμμαχίες με πρώτη ρήτρα τους το διχασμό, αγώνες με πρώτο νόμο τους την αναποφασιστικότητα, ακατάσχετες και κούφιες δημαγωγίες στο όνομα της ησυχίας, κατανυκτικά κηρύγματα για ησυχία στο όνομα της επανάστασης, πάθη χωρίς αλήθεια, αλήθειες χωρίς πάθος, ήρωες δίχως ηρωικά κατορθώματα, ιστορία δίχως γεγονότα, μια εξελικτική πορεία που δεν φαίνεται να έχει άλλη κινητήρια δύναμη πέρα από το ημερολόγιο και καταντά κουραστική με τη μόνιμη επανάληψη των ίδιων εντάσεων και περιόδων εκτόνωσης, αντιθέσεις που κατά περιόδους μοιάζουν να κλιμακώνονται, μόνο και μόνο για να αμβλυνθούν και να καταλαγιάσουν χωρίς να επιλυθούν». Αλήθεια πόσο επίκαιρα είναι τα λόγια αυτά του Μαρξ!
Οι αλυσίδες της νοσταλγίας
Στην Ευρώπη, βιώνουμε μια πραγματική καθεστωτική κρίση, μια συστημική κρίση της οποίας τα νοσηρά συμπτώματα είναι ορατά παντού. Για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, οι ελίτ δεν έχουν πρόγραμμα. Η λογική της νεοφιλελεύθερης αγοράς και της παγκόσμιας διακυβέρνησης έχει χάσει τη νομιμότητά της.
Απέναντι σε αυτή την κρίση, οι λεγόμενες προοδευτικές δυνάμεις χρειάζονται μια ευέλικτη προσέγγιση, προσαρμοσμένη σε ένα πλαίσιο μεγάλης αβεβαιότητας και συνεχών αλλαγών.
Στην πραγματικότητα, πρέπει να σκέφτονται πολύ περισσότερο τη στρατηγική παρά το δόγμα. Αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί, μπορεί να γίνει μόνο με βάση μια αυστηρή ανάλυση των πραγμάτων όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. «Όποιος θέλει να παρέμβει στην πραγματικότητα πρέπει να το κάνει με βάση ακριβείς πληροφορίες, απαλλαγμένος από τις αλυσίδες της νοσταλγίας», έγραφε η βρετανική «New Left Review». Χρειάζεται δηλαδή να οικοδομήσουν ένα νέο πολιτικό κίνημα σε ευρωπαϊκή κλίμακα και με εγκάρσια κλίση που να ενώνει τους Αριστερούς, τους κεντρο-αριστερούς, τους Πράσινους και τους τους κάθε λογής προοδευτικούς πολύ διαφορετικών παραδόσεων και προελεύσεων.
Το παιγνίδι δεν είναι ακόμη στημένο
Όπως λέει η καθηγήτρια στο Πρίνστον, Γουέντι Μπράουν, «πρέπει να επαναπολιτικοποιήσουμε τον homo economicus», που μετρά τα πάντα, όλους τους τομείς της ύπαρξης με οικονομικούς όρους και νούμερα. Ακόμη και όταν αυτοί οι τομείς δεν μπορούν να αποτιμηθούν άμεσα σε χρήμα. « Να μετατρέψουμε την πολιτική της δυσαρέσκειας θυμού και φόβου – σε μια προοδευτική κατεύθυνση. Διαφορετικά, το αντιδραστικό κύμα θα είναι αναπόφευκτο», λέει η Μπράουν στο εξαιρετικό βιβλίο της «η καταστροφή του Δήμου- η λαθραία επανάσταση του νεοφιλελευθερισμού».
Η πολιτική δράση της Αριστεράς πρέπει να είναι πηγή προστασίας και σταθερότητας σε μια εποχή που το μέλλον φαίνεται να παρουσιάζεται μόνο με τη μορφή καταστροφής ή απειλής.
Κερδίζεις τις εκλογές μόνο αν έχεις ξεκάθαρη προοπτική. Χάνεις πάντα τις εκλογές όταν κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς θέλεις να κάνεις, ούτε επί της ουσίας ούτε κατά τρόπο.
Δυστυχώς, μέχρι τώρα, μόνο η ακροδεξιά κατόρθωσε να οικοδομήσει ένα πολιτικό υποκείμενο σε ηπειρωτική κλίμακα, μια αντιδραστική διεθνή που, παρά τις εσωτερικές της διαφορές και το διαχωρισμό της σε διαφορετικές οικογένειες, εκλαμβάνεται ως ένα συμπαγές μπλοκ.
Το μάρμαρο στο οποίο ήταν χαραγμένα τα θέσφατα της Αριστεράς έχει ραγίσει. Ωστόσο, μια νέα περίοδος μπορεί ν` ανοίξει. Το παιχνίδι δεν είναι ακόμη στημένο…
