Την επέκταση του προγράμματος κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», για τα κόκκινα δάνεια, κατά 18 μήνες προβλέπει το νομοσχέδιο που κατέθεσε προς ψήφιση στην Βουλή λίγο πριν από τα μεσάνυχτα το υπουργείο Οικονομικών. Βελτιώσεις προβλέπεται και στο πτωχευτικό δίκαιο.
Οι διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν, μεταξύ άλλων, βελτιώσεις στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, παράταση για την ένταξη των τραπεζών στο πρόγραμμα “Ηρακλής” για κόκκινα δάνεια που έχουν απομείνει καθώς ρυθμίσεις σχετικά με τον ΦΠΑ σε μικροδέματα από τρίτες χώρες. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων, παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και η ρύθμιση οφειλών και από εγγυητές των πρωτοφειλετών.
Σε ό,τι τον Ηρακλή, η επέκταση είναι για 18 μήνες και εκτιμάται ότι θα συμβάλει καθοριστικά για την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών έως και το τέλος του 2022. Η εξέλιξη αυτή εκτιμάται ότι ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση και του δεύτερου εμπροσθοβαρούς κύκλου μείωσης των κόκκινων δανείων με το εργαλείο των τιτλοποιήσεων, με στόχο την επίτευξη μονοψήφιων δεικτών καθυστερήσεων τα επόμενα τρίμηνα.
Το Μέρος Β’ του νομοσχεδίου (σ.σ. το Μέρος Α’ αφορά στο ΦΠΑ στα μικροδέματα από το εξωτερικό) περιλαμβάνει τις διατάξεις για την παράταση του επιτυχημένου προγράμματος «Ηρακλής» για τη μείωση του εναπομείναντος αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) των ελληνικών τραπεζών. Η παράταση του σχήματος «Ηρακλής» σηματοδοτεί τη μεταρρυθμιστική αποφασιστικότητα της κυβέρνησης.
Ο «Ηρακλής» αποτελεί ένα Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού, μέσω της παροχής κρατικής εγγύησης σε ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας τιτλοποιημένων δανείων, έναντι προμήθειας που λαμβάνει το Δημόσιο, η οποία υπολογίζεται σε όρους αγοράς. Πρόκειται για μία συστημική λύση για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, χωρίς κανένα κόστος για τον Έλληνα φορολογούμενο και με ευρύτερα οφέλη για την ελληνική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα.
Στην πρώτη περίοδο του «Ηρακλή», από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι τον Απρίλιο του 2021, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες συμμετείχαν στο πρόγραμμα, με συνολικό ποσό τιτλοποιήσεων περίπου 32 δισ. ευρώ.
Στις 9 Απριλίου 2021, αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα του «Ηρακλή» για τη δραστική μείωση των ΜΕΔ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε την έγκρισή της για την παράταση του προγράμματος για ακόμη 18 μήνες, και με προϋπολογισμό εγγύησης έως 12 δισ. ευρώ (όπως και στην πρώτη περίοδο λειτουργίας του Σχήματος).
Με τη δεύτερη περίοδο λειτουργίας του «Ηρακλή» («Ηρακλής ΙΙ»), οι ελληνικές συστημικές τράπεζες στοχεύουν σε μονοψήφιο δείκτη ΜΕΔ, ο οποίος θα συγκλίνει στον μέσο ευρωπαϊκό όρο στα τέλη του 2022. Ο μονοψήφιος δείκτης ΜΕΔ θα είναι πραγματικότητα για κάποιες τράπεζες ήδη από το τρέχον έτος.
Ο μονοψήφιος δείκτης ΜΕΔ για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, στα επίπεδα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών στα τέλη του 2022, θα αποτελέσει τον καταλύτη για την κατάκτηση υψηλότερης επενδυτικής βαθμίδας για τη χώρα το 2023.
Ήδη, έχουν υποβληθεί οι πρώτες αιτήσεις συμμετοχής των τραπεζών με νέες τιτλοποιήσεις στον «Ηρακλή ΙΙ».
Ο εφαρμοστικός νόμος για τον «Ηρακλή ΙΙ» αποτυπώνει τις προϋποθέσεις που συμφωνήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιλαμβάνει δύο σημαντικές προσθήκες:
α) Παρέχεται η δυνατότητα, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που στοιχειοθετούν έκτακτες καταστάσεις, να δίνεται, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, παράταση στην εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 4649/2019 για διάστημα 6 μηνών.
Πρόκειται για 6μηνη παράταση στην 24μηνη περίοδο που δίνεται στις εταιρείες διαχείρισης για την έναρξη της μέτρησης των επιδόσεών τους στις ανακτήσεις των τιτλοποιημένων χαρτοφυλακίων. Με την παράταση αυτή παρέχεται η αναγκαία ευελιξία, ώστε να διασφαλίζεται περαιτέρω η πορεία των ανακτήσεων από τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», παρά τις επιπτώσεις του κορονοϊού. Ως αποτέλεσμα, διασφαλίζεται και η παρεχόμενη εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, έναντι εκτάκτων συνθηκών στο μέλλον που μπορεί να προκαλέσουν σημαντικούς κλυδωνισμούς στις αγορές, όπως ήταν η πρωτοφανής συνθήκη της πανδημικής κρίσης.
β) Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των «τιτλοποιήσεων απαιτήσεων», ώστε να περιλαμβάνεται η μεταβίβαση απαιτήσεων από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) που έχουν χορηγηθεί από πιστωτικά ιδρύματα.
Τα θετικά αποτελέσματα του «Ηρακλή» στις ελληνικές τράπεζες είναι ήδη ορατά με την ανταπόκριση των ξένων επενδυτών στις επιτυχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που ολοκλήρωσαν επιτυχώς ήδη δύο συστημικές τράπεζες.
Ο «Ηρακλής ΙΙ» θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην περαιτέρω ενίσχυση των θετικών προοπτικών του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και της οικονομίας. Το θετικό του αποτύπωμα έχει ιδιαίτερη σημασία στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, όπου οι τράπεζες έχουν να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο για τη διοχέτευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και για την αξιολόγηση των μεγάλων και των μικρότερων επενδυτικών έργων που θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια.
Τέλος, με τις διατάξεις του Μέρους Γ΄ του νομοσχεδίου, για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας – τροποποιήσεις του νόμου 4738/2020, επιχειρείται, αφενός, η προσθήκη προβλέψεων για τη βελτίωση των εργαλείων της προληπτικής αναδιάρθρωσης και, αφετέρου, η αποσαφήνιση ζητημάτων που έχουν απασχολήσει τους εφαρμοστές της νομοθεσίας.
Ενδεικτικά:
Στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων, παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και η ρύθμιση οφειλών και από εγγυητές των πρωτοφειλετών.
Περαιτέρω, επέρχονται βελτιώσεις στις διατάξεις που αφορούν στην εξυγίανση οφειλών μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων. Πλέον, μπορούν ελεγκτικές ή συμβουλευτικές εταιρείες να αποκτήσουν την πιστοποίηση του εμπειρογνώμονα, εφόσον απασχολούν τουλάχιστον ένα φυσικό πρόσωπο που είναι μέλος του μητρώου εμπειρογνωμόνων εξυγίανσης, συμβάλλοντας έτσι, έμπρακτα, στη διάσωση και αναδιάρθρωση των βιώσιμων παραγωγικών επιχειρήσεων.
Ακόμη, αποτυπώνοντας τη βούληση του νομοθέτη, προβλέπεται ρητά, ότι το τεκμήριο παύσης πληρωμών του οφειλέτη στην πτώχευση είναι μαχητό.
Επίσης, στο Μέρος Γ’ περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διευκόλυνση και τη στήριξη των μετασχηματισμών πιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και για τη διασφάλιση της άρτιας και απρόσκοπτης λειτουργίας κοινωφελών ιδρυμάτων.
