του Γιώργου Α. Παπανδρέου
Η Αχαΐα είναι μια περιφέρεια της Ευρώπης που βιώνει ακραία την ανεργία, την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση νέων, αλλά και όχι τόσο νέων, την φτωχοποίηση και την περιθωριοποίηση ενός μεγάλου τμήματος των κατοίκων της. Η κατάσταση χειροτέρευσε δραματικά με την κρίση, αλλά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο και συνδέονται με φαινόμενα υπερεθνικά.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ως αποτέλεσμα της λογικής «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», πρόβαλε τη δημιουργία κάποιων θέσεων εργασίας κακής ποιότητας και περιορισμένης εμβέλειας, επομένως μη βιώσιμων θέσεων εργασίας, ως μεγάλη κατάκτηση, παίζοντας τελικά, από τη μια με τις συνειδήσεις των ανθρώπων και από την άλλη, με τις εντυπώσεις περί μιας δήθεν ανάπτυξης.
Η Νέα Δημοκρατία, στο προεκλογικό κλίμα των ημερών, μιλάει για έκρηξη ανάπτυξης μέσω της μείωσης της φορολόγησης των επιχειρήσεων, ως τη μαγική λύση, που αύριο το πρωί, θα δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα.
Ναι, στην ανάπτυξη. Όλοι τη θέλουμε και όλοι τη ζητάμε. Όμως, όσοι μιλούν για ανάπτυξη πρέπει να απαντήσουν σε κρίσιμα ερωτήματα:
Ανάπτυξη με τι σχέδιο;
και
Ανάπτυξη υπέρ ποίων;
Για μας, για όσους ανήκουμε στην Προοδευτική Παράταξη, οι λύσεις πρέπει να είναι ολιστικές,
δηλαδή,
Πρώτον, ευεργετικές όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για όλους τους κατοίκους της.
Δεύτερον, βασισμένες στις διαχρονικές αρχές και αξίες μας. Ανάπτυξη χωρίς δικαιοσύνη, χωρίς δίκαιη κατανομή των κερδών, χωρίς να χτυπά τις ανισότητες δεν μας εκπροσωπεί και δεν θα είναι βιώσιμη.
Διασφαλίζουμε εργασιακές σχέσεις που κατοχυρώνουν τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων, έτσι ώστε να μηδενίζεται το ενδεχόμενο της εξάρτησης των εργαζομένων από την καλή διάθεση του κάθε εργοδότη, αφετέρου δε, στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού κοινωνικού δικτύου προστασίας για τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας.
Η ανάπτυξη θα έρθει αν συνδυαστεί με την επένδυση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής.
Παραδοσιακοί κλάδοι να αναβαθμιστούν αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και ειδικότερα τις τεχνολογίες αιχμής, της πράσινης ανάπτυξης. Με ποιότητα υπηρεσιών και προϊόντων που θα συμβάλλουν στην ευζωία, την υγεία, την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και όλα τα παραπάνω σε στενή συνεργασία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής που μπορούν να γίνουν ρυμουλκοί της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών, με κυρίαρχο το ανθρώπινο δυναμικό της Πάτρας που μπορεί να γίνει συγκριτικό μας πλεονέκτημα για κάθε επενδυτή.
Νεοφιλελευθερισμός και ανισότητα
Ευρύτερο ζήτημα για μας τους σοσιαλιστές είναι ο νεοφιλελευθερισμός - ένας παγκόσμιος καπιταλισμός που υπονομεύει το κοινωνικό συμβόλαιο, την κοινωνική συνοχή και το κοινωνικό κράτος. Αποδεικνύεται το μεγάλο αδιέξοδο αυτού του συστήματος με την τρομακτική αύξηση της ανισότητας.
Η ανισότητα αποτελεί πια το κυρίαρχο πρόβλημα των κοινωνιών μας, από τις πλουσιότατες ΗΠΑ, μέχρι την μικρότερη χώρα του Τρίτου Κόσμου. Πρόσφατα, ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, μίλησε για τρελό καπιταλισμό που με την υπερσυγκέντρωση του πλούτου απειλεί την ανθρωπότητα.
Εν μέσω παγκοσμιοποίησης, δεν είναι λύση ο απομονωτισμός, όπως προτείνουν οι ακροδεξιοί και οι ευρωσκεπτικιστές. Μας αποδυναμώνει όταν γυρίζουμε την πλάτη σε μια συλλογική έκφραση των λαών, όπως είναι αυτή της ΕΕ. Τα συμπεράσματα είναι σαφή πια, αν δει κανείς τη Βρετανία και το Brexit.
Οι λύσεις βρίσκονται στη συνεργασία των λαών για μια Ευρώπη που θα εξανθρωπίζει την παγκοσμιοποίηση. Θα χαλιναγωγήσει τις ακραίες αδικίες του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Μπορούμε να κάνουμε τρία πράγματα.
Το πρώτο, είναι να μην «ξεχαστούμε». Να μην συμβιβαστούμε, όπως μας προτείνουν κάποιοι πολιτικοί. Να μην πούμε «έτσι είναι ο κόσμος, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς», να μην πειστούμε πως «η ότι η ανισότητα είναι φυσιολογική κατάσταση», όπως υποστηρίζει ο κ. Μητσοτακης. Μπορούμε να αντισταθούμε στη μιζέρια και την καθήλωση - ως πολιτικοί, ως εργαζόμενοι μέσα από τα σωματεία μας, ως πολίτες, αλλά και ακόμα και ως εργοδότες. Πρέπει να υπάρχει δικαιοσύνη στη διανομή του παραγόμενου πλούτου και αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό ζήτημα εθνικής πολιτικής, φορολογίας και εργασιακού δίκαιου.
Το δεύτερο, είναι να αλλάξουμε μοντέλο λειτουργίας του κράτους.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλάμε δυνάμεις για χατίρι κανενός ημέτερου. Κάθε Ευρώ, κάθε λεπτό του Ευρώ, που μαζεύεται και ξοδεύεται από το κράτος, πρέπει να εντάσσεται σε ένα σχέδιο, αλλιώς είναι σπατάλη. Ηλεκτρονική και διαφανή δίκαιη διακυβέρνηση θα συμβάλλει στην αναστήλωση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους.
Είναι χρήματα που μπορούσαν να αποδώσουν δέκα και είκοσι φορές παραπάνω αν ήταν ενταγμένα σε ένα μεγαλύτερο όραμα.
Το τρίτο, είναι να καταργήσουμε με κάθε τρόπο, πολιτιστικά όσο και νομικά, κάθε μορφής αποκλεισμό και όπου μπορούμε και την ανισότητα, όπως για παράδειγμα στα ζητήματα που αφορούν την ίση αμοιβή ανάμεσα στα δύο φύλα, τα δικαιώματα όλων τον πολιτών, όποια κι αν είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται - γιατί δεν είναι κανείς πολίτης δευτέρας διαλογής. Για εμάς, δεν υπάρχουν άριστοι και υπολείποντες, αλλά πολίτες, που παλεύουν για μια καλύτερη ζωή.
Αν έχουμε αυτά τα τρία, θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε προοπτική για τον τόπο μας. Με την προοπτική θα έρθει η στοχευμένη εκπαίδευση, σε όποια βαθμίδα κι αν ανήκει ο καθένας, από αυτόν που άφησε τη βασική εκπαίδευση, μέχρι τον μεταπτυχιακό. Θα μπορέσει να γίνει σωστός καταμερισμός εργασίας και να βελτιωθεί η απασχόληση στον τόπο μας - δεν θα φεύγει κανείς εκβιαστικά για να πάει στην Αθήνα, ή την Ευρώπη, γιατί δεν έχει επιλογή αξιοπρεπούς διαβίωσης, νέος ή μη.
Η κοινωνική κινητικότητα ήταν και παραμένει διαχρονική αξία της Δημοκρατικής Παράταξης. Απόδειξη, η μεσαία τάξη, η δημιουργία της οποίας ήταν αποτέλεσμα των προσπαθειών μας και αυτή που κάποιοι είδαν - τη συμμετοχή της άλλης μισής Ελλάδας στην «πίτα» δηλαδή - ως την καταστροφή της χώρας.
Τέλος, σε μία τέτοια κοινωνία, που κινείται αρμονικά, με σχέδιο και όραμα, δεν θα χωράει ο φόβος, το μίσος και η μισαλλοδοξία.
Για να απαντήσουμε, λοιπόν, οριστικά στο ερώτημα αν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις χωρίς να χάσουμε την ψυχή μας, η απάντηση είναι ότι, θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις μεγάλες προκλήσεις μόνο αν δεν χάσουμε την ψυχή μας.
Αν δεν φοβηθούμε.
Αν δεν κάνουμε πίσω στη δημοκρατική παρακαταθήκη των αγώνων του λαού μας.
Τότε και μόνο τότε θα χαράξουμε μία νέα νικηφόρο πορεία, για μία χώρα με προοπτική για όλους.
