Την έντονη σεισμική δραστηριότητα που καταγράφεται κυρίως στο Αιγαίο το τελευταίο διάστημα παρακολουθούν με προβληματισμό οι σεισμολόγοι.
Μετά από μια περίοδο που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει «σεισμικής ησυχίας» ο κύκλος αυτός φαίνεται να κλείνει και σχεδόν καθημερινά στον πίνακα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου καταγράφονται δεκάδες μικροί και μεσαίοι σεισμοί στο Αιγαίο. Η σεισμική έξαρση, φυσιολογική για τα ελληνικά δεδομένα, εκτονώνει την ενέργεια που έχει συσσωρευτεί.
Οι τελευταίοι ισχυροί σεισμοί είχαν καταγραφεί τον Απρίλιο του 2015 μεταξύ Κρήτης και Καρπάθου με μέγεθος 6,1 Ρίχτερ, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου σεισμός 6,1 Ρίχτερ χτύπησε τη Λευκάδα. Το 2016 καταγράφηκαν τρεις ισχυροί σεισμοί, τον Μάιο 5,5 Ρίχτερ στην Κρήτη, τον Σεπτέμβριο 5 Ρίχτερ στην Καλαμάτα και τον Οκτώβριο 5,5 Ρίχτερ ταρακούνησαν τα Ιωάννινα.
Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται έξαρση στο Αιγαίο με κυριότερους τους δύο ισχυρούς σεισμούς σε Λέσβο και Κω μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων. Ο σεισμικός οργασμός καταγράφεται και στον πίνακα που διαθέτει η ιστοσελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών στον οποίο φαίνονται οι κόκκινες βούλες από τις περιοχές που επισκέπτεται ο Εγκέλαδος.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η έξαρση θεωρείται φυσική για μια σεισμογενή χώρα όπως η Ελλάδα, ωστόσο όλα τα φαινόμενα παρακολουθούνται.
Ο ισχυρός φονικός σεισμός στην Κω ξημερώματα Παρασκευής με μέγεθος 6,6 Ρίχτερ, εκτός του ότι χτύπησε το ιστορικό κέντρο του νησιού και μετατόπισε το νησί κατά 10 εκατοστά πιο νότια, προβληματίζει ιδιαίτερα τους επιστήμονες που συνιστούν «ψυχραιμία αλλά και επιφυλακή» σε πολίτες και κρατικό μηχανισμό.
Οπως λένε στο «Πρώτο Θέμα», ο σεισμός αυτός θυμίζει έντονα τον φονικό σεισμό του 1933 με μέγεθος 6,8 Ρίχτερ, όπου σκοτώθηκαν 200 άτομα και τραυματίστηκαν περισσότερα από τριακόσια.
Αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα σεισμολόγους και γεωλόγους είναι οι ισχυροί μετασεισμοί που αναμένονται με μέγεθος άνω των 6 Ρίχτερ, αλλά και η ενεργοποίηση γειτονικών ρηγμάτων που στο παρελθόν έχουν δώσει σεισμούς μέχρι και 7 Ρίχτερ.
«Λόγω του μεγάλου μεγέθους και του μικρού εστιακού βάθους είναι μαθηματικά βέβαιο ότι τις επόμενες ημέρες θα βιώσουμε μια έντονη σεισμική ακολουθία και είναι πιθανό να έχουμε μετασεισμούς ακόμη και μεγαλύτερους από 6 Ρίχτερ, πράγμα που αντεύχομαι.
Ο σεισμός των 6,6 Ρίχτερ ήταν ο κύριος, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα, γιατί ένας ισχυρός μετασεισμός μπορεί να αποβεί ακόμη πιο καταστροφικός. Μέχρι στιγμής οι μετασεισμοί που έχουμε καταγράψει είναι εκατοντάδες, ενώ αναμένουμε τις επόμενες ημέρες, ίσως και εβδομάδες, και άλλους. Αυτό όμως που θέτω ως ερώτημα και είναι σημαντικό είναι ποιος είχε δώσει άδεια στο μπαρ-ερείπιο, όπου σκοτώθηκαν οι δύο τουρίστες. Είχε ελεγχθεί για την καταλληλότητά του και από ποιον; Γιατί τέτοιες παγίδες θανάτου υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα», τονίζει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Σεισμολογίας και διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Ακης Τσελέντης.
Τα Ρίχτερ της Λέσβου
Ο σεισμός της περασμένης Παρασκευής είναι πανομοιότυπος με τον πρόσφατο σεισμό της Λέσβου, που κατάστρεψε το παραδοσιακό χωριό Βρίσα, αλλά, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, ο σεισμός στην Κω δεν προήλθε από εκείνον στη Λέσβο. Μάλιστα επισημαίνουν ότι στο παρελθόν στην ευρύτερη περιοχή έχουν υπάρξει ισχυροί σεισμοί άνω των 6 Ρίχτερ.
«Δεν έχει καμία σχέση με τον σεισμό της Λέσβου. Μοιάζουν στο γεγονός ότι και τα δυο ρήγματα έχουν διεύθυνση Ανατολής προς Δύση, αλλά δεν προκάλεσε ο σεισμός της Λέσβου τον σεισμό στην Κω, μοιάζουν σαν ρήγματα και είναι σύμπτωση το ότι έγιναν σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ τους. Πάντως στον συγκεκριμένο χώρο έχουν σημειωθεί και στο παρελθόν ισχυροί σεισμοί. Να θυμίσω ότι το 1933 είχαμε σεισμό 6,8 Ρίχτερ με αποτέλεσμα 200 νεκρούς και τουλάχιστον 300 τραυματίες.
Σεισμούς της τάξεως των 6 Ρίχτερ είχαμε και το 1941 και το 1965. Συνεπώς η περιοχή έχει ξαναδώσει σεισμούς», λέει ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος. Σε ό,τι αφορά το μέγεθος των μετασεισμών που, όπως υποστηρίζουν πολλοί επιστήμονες, αναμένεται να ξεπεράσει ακόμη και τα 6 Ρίχτερ, ο κ. Παπαζάχος εξηγεί: «Περιμένουμε μετασεισμούς μεγέθους μέχρι και 6 Ρίχτερ – ίσως και λίγο περισσότερο. Θυμίζω ότι το 1981 στις Αλκυονίδες είχαμε τον κύριο σεισμό 6,7 Ρίχτερ και ακολούθησε μετασεισμός 6,1 Ρίχτερ. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε μεγάλα μεγέθη σεισμών να έχουμε και ισχυρούς μετασεισμούς. Ετσι στην Κω μπορεί να έχουμε από 5,5 έως και 6 Ρίχτερ».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο φονικός σεισμός των 6,6 Ρίχτερ ενεργοποιήθηκε από ρήγμα 50 χιλιομέτρων στην υποθαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω και Μπόντρουμ και συγκεκριμένα από ένα τμήμα του που βρίσκεται στον θαλάσσιο χώρο ανατολικά της Κω, στον κόλπο της Αλικαρνασσού, με προσανατολισμό από τα δυτικά προς τα ανατολικά. «Μας προβληματίζουν τα γειτονικά ρήγματα και συγκεκριμένα τα τμήματα του ρήγματος που έδωσαν τα 6,6 Ρίχτερ και που δεν έχουν “σπάσει”. Αυτό μας ανησυχεί, αν δηλαδή υπάρχουν μικρά κομμάτια του ίδιου ρήγματος είτε προς την Κω είτε προς τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα οποία με τον σεισμό της Παρασκευής θα “σπάσουν” δίνοντας κάποιο ισχυρό μετασεισμό».
Ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, καθηγητής Γεράσιμος Παπαδόπουλος, σε δηλώσεις του επισήμανε ότι τα 6,6 Ρίχτερ ήταν ο κύριος σεισμός και τόνισε: «Αυτή τη στιγμή είμαστε στη φάση των μετασεισμών και αναμένεται να διαρκέσει για έναν μήνα. Για τον λόγο αυτό οι κάτοικοι και οι φορείς θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο ισχυρών μετασεισμών. Αυτό σημαίνει ότι κάποια κτίρια που υπέστησαν ζημιές μπορεί να έχουν ακόμη μεγαλύτερες με έναν ισχυρό μετασεισμό».
«Χρωστούν» μεγάλους σεισμούς
Το γεγονός ότι μέσα σε διάστημα σχεδόν ενός μήνα έχουμε δύο ισχυρούς σεισμούς στην ανατολική πλευρά της χώρας είναι κάτι που προβληματίζει τους επιστήμονες, οι οποίοι παρακολουθούν το φαινόμενο. «Το γεγονός ότι έχουμε σεισμική έξαρση στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής χώρας είναι κάτι που μας προβληματίζει και το παρακολουθούμε. Φυσικά οι δύο ισχυροί σεισμοί, αυτός της Λέσβου πριν από περίπου έναν μήνα και ο τωρινός στην Κω, δεν συνδέονται. Είναι πανομοιότυποι λόγω των διευθύνσεων των ρηγμάτων από Ανατολή προς Δύση, αλλά δεν συνδέονται μεταξύ τους με κανέναν άλλο τρόπο», τόνισε στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας.
Παράλληλα, στο μικροσκόπιο των επιστημόνων έχουν μπει κι άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου, οι οποίες εμφανίζουν συγκέντρωση σεισμικής ενέργειας και με βάση την περιοδικότητά τους «χρωστούν» να δώσουν κάποιο σεισμό.
Εχουν περάσει περισσότερα από 120 χρόνια από τότε που έγιναν οι μεγάλοι σεισμοί των 7 και 7,2 Ρίχτερ στο ρήγμα της Αταλάντης στον Ευβοϊκό κόλπο, ενώ η τελευταία ισχυρή σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή καταγράφεται τον Ιούνιο του 2015 όταν είχαμε σεισμό 5,3 Ρίχτερ, αλλά δεν προερχόταν, σύμφωνα με τους επιστήμονες, από το ρήγμα της Αταλάντης.
Πάνω από 35 χρόνια έχει να ξυπνήσει το ρήγμα των Αλκυονίδων στον Κορινθιακό που είχε δώσει το 1981 6,7 Ρίχτερ. «Αυτή τη στιγμή παρατηρούμε περιοχές που έχουν συγκεντρώσει σημαντικά ποσοστά ενέργειας.
Κάποιες είναι πάνω στο επονομαζόμενο «ελληνικό τόξο» μια άλλη περιοχή είναι στον Ευβοϊκό, καθώς και στην περιοχή του Κορινθιακού, εκεί όπου είναι και το ρήγμα των Αλκυονίδων. Υπάρχουν λοιπόν ζώνες που έχουν συγκεντρώσει ενέργεια και τις κοιτάμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και λόγω περιοδικότητας, αλλά και λόγω στοιχείων που έχουμε συγκεντρώσει με όσα τεχνικά μέσα μάς έχουν αφήσει και με όσα άτομα έχουμε απομείνει», επισημαίνει στο «ΘΕΜΑ» ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών καθηγητής Ακης Τσελέντης.
