Ένας σύγχρονος πολιτικός, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του εκλογικού σώματος, θα έπρεπε να διαθέτει υπερφυσικές ικανότητες. Να είναι ταυτοχρόνως οικείος αλλά και απόμακρος, να προκαλεί εμπιστοσύνη αλλά και δέος, να κάνει σωστή χρήση του κρατικού μονοπωλίου της έννομης βίας αλλά και να επιδεικνύει αυξημένη ευαισθησία και συμπόνια. Κατά τον Μακιαβέλλι (στον βαθμό που παραμένει επίκαιρος), ‘’να διαιρεί τους εχθρούς του, να εντοπίζει τις αδυναμίες τους, να βρίσκει την κατάλληλη στιγμή, να ψεύδεται, να κολακεύει, να εξαπατά όταν είναι αναγκαίο’’. Στην εποχή μας η πολιτική έχει τον δικό της κώδικα συμπεριφοράς, διαφορετικό από την συμβατική ηθική και ασφαλώς διαφορετικό από αυτόν που (πρέπει να) τηρούν οι απλοί άνθρωποι.
Έτσι θεωρείται επιτρεπτό για τους πολιτικούς να υπερβάλλουν, να δίνουν ανέφικτες υποσχέσεις, να λέγουν μισές αλήθειες, να παραπλανούν φίλους και αντιπάλους. Σε πρόσφατο τεύχος του Economistπεριγράφεται η εφαρμοζόμενη από πολιτικούς ‘’τέχνη του ψέματος’’ και αναφέρονται αρκετά παραδείγματα ‘’πολιτικής πέρα από την αλήθεια’’ (post-truthpolitics), η οποία διογκώνεται περαιτέρω από την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ως εξέχοντες εκπρόσωποι πολιτικών αυτού του είδους διεθνώς αναφέρονται οι Τραμπ, Πούτιν, Λεπέν κ.α., οι οποίοι διατυπώνουν τις θέσεις τους έτσι ώστε να γίνονται ενστικτωδώς δεκτές από τους ακροατές τους, αν και πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα.
Όλους αυτούς υπερβαίνουν, νομίζω, ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της τέχνης του ψέματος ήταν το διαβόητο ‘’πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης’’, δηλ. η μακρά λίστα παροχών ύψους 11,5 δις ευρώ που όλοι γνωρίζουν ότι μετετράπη σε ισόποσες σχεδόν επιβαρύνσεις. Εν τούτοις η κυβερνητική εκπρόσωπος προσφάτως δήλωσε ότι τα όσα υποσχέθηκε τότε ο κ. Τσίπρας έχουν … υλοποιηθεί (!), ενώ ο γραμματέας του Σύριζα κ. Π.Ρήγας, μετριοπαθέστερος, ανέφερε ότι ‘’οι υποσχέσεις υλοποιήθηκαν κατά τουλάχιστον 80% …’’
Ο κ. Κατρούγκαλος, αείποτε ικανοποιημένος με τον εαυτό του, ισχυρίζεται ότι δεν μειώθηκαν οι συντάξεις (κύριες), ενώ η μικρή μείωση των επικουρικών θα αναπληρωθεί ‘’όταν έρθει η ανάπτυξη’’. Κορυφαίο πάντως επίτευγμα στην τέχνη του ψέματος παραμένει το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015, όπου το κατά 61% ‘’όχι’’ των ψηφοφόρων μετετράπη από τον κ. Τσίπρα σε μεγαλοπρεπές ‘’ναι’’!
Η ψευδολογία συμβαδίζει με την άγνοια και την αλαζονεία, εξ ου και ο ισχυρισμός ότι ‘’εμείς θα βαράμε τα νταούλια και οι αγορές θα χορεύουν’’, που, όπως και πολλοί άλλοι, επιχειρήθηκε αργότερα να διασκεδασθεί ως ‘’αυταπάτη’’. Η πραγματικότητα, ωστόσο, διαψεύδει τους αδαείς και αλαζόνεςπολιτικούς, τα ψεύδη και τα λάθη των οποίων προκαλούν φτώχεια και δυστυχία στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.
Και οι πολίτες, όμως, σε μία δημοκρατική πολιτεία, δεν μπορούν να αποποιηθούν των ευθυνών τους. Πρέπει κατά το δυνατόν να παίζουν σωστά τους ρόλους τους ως εργαζόμενοι, επιχειρηματίες, επιστήμονες, γονείς, καταναλωτές. Πρωτίστως, ως ενεργοί πολίτες να περιθωριοποιούν τους αριστεύοντες στην τέχνη του ψέματος πολιτικούς.
email: [email protected] *
