Ως γονείς πιθανότατα θεωρείτε τα video games χάσιμο χρόνου αλλά, όπως επισημαίνει νέα μελέτη, θα μπορούσαν να κάνουν καλό στην ψυχική υγεία των παιδιών ενώ εμείς οι μεγαλύτεροι μπορούμε επίσης να επωφεληθούμε.
Σίγουρα θέλετε, όπως οι περισσότεροι γονείς, να κρατάτε τα παιδιά σας όσο το δυνατόν πιο μακριά από τα video games. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ευεξία τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων.
«Αυτά τα παιχνίδια μπορούν να χρησιμεύσουν ως απόσπαση της προσοχής ή συναισθηματική απελευθέρωση, παρέχοντας ανακούφιση από το άγχος, βελτίωση της διάθεσης και ένα αίσθημα ολοκλήρωσης», δήλωσε ο Δρ Χιρογιούκι Εγκάμι, επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Nihon και ο κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Ο συμπεριφορικός επιστήμονας, ο οποίος ανέλυσε τις συνέπειες των video games σε άτομα ηλικίας από 10 έως 69 ετών, ανέφερε επίσης ότι πολλοί γονείς ανησυχούν υπερβολικά για τις συνήθειες των παιδιών τους όσον αφορά τα video games, φοβούμενοι τις πιθανές επιπτώσεις. Ωστόσο, αυτή η μελέτη παρέχει πλέον ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που μπορούν να απαλύνουν κάποιες από αυτές τις ανησυχίες.
Η διαφορά αυτής της μελέτης σε σύγκριση με τις προηγούμενες
Ενώ πολλές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε εργαστήριο, η έρευνα του Δρ Εγκάμι είχε το πλεονέκτημα να είναι ένα πραγματικό πείραμα. Η επιστημονική ομάδα παρακολούθησε 8.192 άτομα, ελέγχοντας τις συνήθειές τους στο παιχνίδι και τα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας. Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα video games βελτίωσαν σημαντικά την ψυχική ευεξία μικρών και μεγάλων.
«Ο φυσικός πειραματικός μας σχεδιασμός μας επιτρέπει να πούμε με σιγουριά ότι το gaming μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη ευημερία», δήλωσαν χαρακτηριστικά οι ερευνητές.
Η θεωρία του αυτοπροσδιορισμού
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι πολλά από τα οφέλη των video games μπορούν να εξηγηθούν μέσω της «θεωρίας του αυτοπροσδιορισμού», η οποία βασίζεται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν τρεις βασικές ψυχολογικές ανάγκες:
#1 Την ανάγκη για αυτονομία. Έτσι νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο.
#2 Την ανάγκη της σύνδεσης με άλλους ανθρώπους (το διαδικτυακό παιχνίδι μας επιτρέπει να παίζουμε και να μιλάμε με άλλους).
#3 Την ανάγκη της «ικανότητας». Έτσι, νιώθουμε να έχουμε ένα ορισμένο επίπεδο κυριαρχίας σε κάτι.
Τα βιντεοπαιχνίδια καλύπτουν και τις 3 αυτές ανάγκες μας ενώ παράλληλα ορισμένα, φαίνεται να ενισχύουν και τις γνωστικές μας δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα από το πανεπιστήμιο της Γενεύης διαπίστωσε ότι τα παιχνίδια «δράσης» μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη και τη χωρική μας γνώση, την προσοχή και την ταχύτητα επεξεργασίας. [ηλεκτρονικά παιχνίδια]
Video games: Τι έχουν δείξει άλλες έρευνες
Αυτή δεν είναι η πρώτη μελέτη που βρίσκει οφέλη για την ψυχική υγεία από τα βιντεοπαιχνίδια.
Παλαιότερη έρευνα από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στην οποία συμμετείχαν 3.270 ενήλικες, διαπίστωσε ότι ο χρόνος που αφιερώθηκε σε παιχνίδια ήταν ένας μικρός αλλά σημαντικός θετικός παράγοντας για την ευημερία των ανθρώπων.
Άλλη μελέτη αποκάλυψε ότι ενώ οι άνθρωποι παίζουν βιντεοπαιχνίδια, το αυτόνομο νευρικό τους σύστημα, το οποίο ελέγχει μεταξύ άλλων την αρτηριακή πίεση, χαλαρώνει και η διάθεση σταθεροποιείται.
Παράλληλα, μελέτη του 2023 από το πανεπιστήμιο του York εξέτασε την ικανότητα μνήμης εργασίας των παικτών, η οποία αφορά την ικανότητα διατήρησης βραχυπρόθεσμων πληροφοριών στο μυαλό μας ενώ χρησιμοποιούμε συγκεκριμένες πληροφορίες για να ολοκληρώσουμε μια εργασία. Όπως αποδείχθηκε, τα άτομα ηλικίας από 60 έως 81 ετών που έπαιζαν κυρίως παιχνίδια τύπου παζλ, είχαν ανώτερη εργασιακή μνήμη από τους μη παίκτες, αντίστοιχη με αυτή των νεότερων ενηλίκων. Και μεταξύ των ατόμων ηλικίας από 18 έως 30 ετών, εκείνοι που έπαιζαν κατά κύριο λόγο παιχνίδια στρατηγικής, είχαν καλύτερη εργασιακή μνήμη.
Σχετικά με το εύρος της προσοχής μας, υπάρχει έρευνα που δείχνει ότι η αναπαραγωγή βιντεοπαιχνιδιών αυξάνει τις δεξιότητες των ανθρώπων στο multitasking. Το μειονέκτημα είναι ότι κάποιος φαίνεται να χρειάζεται να αφιερώσει πολύ χρόνο παίζοντας βιντεοπαιχνίδια για να αποκτήσει αυτή την ικανότητα Και δεν είναι ξεκάθαρο πόσο διαρκεί αυτή η ικανότητα ή αν μπορεί να μεταφερθεί πέρα από τα βιντεοπαιχνίδια.
Υπάρχει λοιπόν ένα σημείο στο οποίο τα οφέλη για τους περισσότερους ανθρώπους σταματούν;
Η ιαπωνική μελέτη διαπίστωσε ότι αυτά τα οφέλη εξαφανίστηκαν μετά από τρεις ώρες. Δεν βρέθηκαν πάντως στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το παιχνίδι για περισσότερες από τρεις ώρες επηρέασε αρνητικά την ψυχική ευεξία.
Υπάρχει όμως και το προβληματικό gaming
Πρόσφατη έκθεση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έδειξε ότι το 12% των εφήβων κινδυνεύουν από «προβληματικό gaming». Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την εγκατάλειψη δραστηριοτήτων που απολάμβαναν προηγουμένως και την ανάγκη να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στο παιχνίδι.
Οι ειδικοί εξηγούν πως υπάρχουν δεκάδες παράγοντες που εξηγούν πώς και γιατί κανείς μπορεί να εθιστεί στα video games. Πρόκειται για μια αλληλεπίδραση μεταξύ των ατομικών χαρακτηριστικών του ατόμου, των χαρακτηριστικών της κατάστασης στο περιβάλλον του ατόμου (π.χ. πίεση από συνομήλικους, προσβασιμότητα) και δομικά χαρακτηριστικά του βιντεοπαιχνιδιού, δηλαδή πώς έχει σχεδιαστεί.
Σε κάθε περίπτωση, όπως προτείνουν ορισμένοι ειδικοί στον τομέα, είναι χρήσιμο να αναρωτηθούμε: «Τι θα έκανα αν δεν έπαιζα βιντεοπαιχνίδια;». Αν η εναλλακτική είναι πιο σημαντική ή μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα από το παιχνίδι, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι πως πρέπει να υπάρξει μείωση του χρόνου παιχνιδιού.
Ως προς τα παιδιά των οποίων ο εγκέφαλος είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, χρειάζονται όρια και σωστή καθοδήγηση αλλά όχι καθώς φαίνεται, απαγόρευση.