Διάγουμε περίοδο όπου αναζητείται τρόπος να ασκείται κριτική σε κυβερνητικές πολιτικές ώστε να μην υπάρχει αντίδραση χαμηλής στάθμης. Ο αντίλογος είναι πάντα θεμιτός. Για την κυβέρνηση όμως, η κριτική στην βάση των προβλημάτων καθημερινότητας της κοινωνίας, οφείλει να αγγίζει αποκλειστικά και μόνον τα όρια της επιφανειακής προσέγγισης. Για να γίνει αντιληπτή όμως η αντίδραση, ο πολίτης – ο απλός πολίτης όπως συνηθίζεται να λέγεται χωρίς τόνο υποτιμητικό – οφείλει να καταλάβει τον τρόπο και την μορφή της επικοινωνίας και της κριτικής. Στην βάση ουσιαστικής αντιπαράθεσης.
Δεν χρειάζονται φιοριτούρες και τεχνάσματα για να αντιληφθεί πως η καθημερινότητά του αλλάζει μέρα με την ημέρα. Χειροτερεύει. Αντ αυτού, η κυβέρνηση τον εμπαίζει «φιλτράροντας» την ενημέρωσή του μέσα από την σουρεαλιστική πολυχρωμία των τιμολογίων ρεύματος, και την ουτοπική προσέγγιση της αντιμετώπισης του κόστους την καθημερινότητας.
Αν θέλουμε να συζητάμε για κυβέρνηση με διάθεση να ακούσει και να διορθώσει, σίγουρα τοποθετούμε στον πολιτικό καμβά υπουργούς και βουλευτές που θα έπρεπε με ειλικρίνεια να προσπαθούν να διορθώσουν. Δυστυχώς, η επικοινωνία αυτή γίνεται σε καθαρά προσχηματική βάση. Η έννοια της ουσιαστικής «διαβούλευσης» έχει ξεπεραστεί. Απλά γίνεται για το τυπικό της …υπόθεσης.
Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που φορείς καταθέτουν προτάσεις και αυτές απορρίπτονται χωρίς αιτία. Απλά γιατί αυτός είναι ο «σχεδιασμό» από τον οποίο καθώς φαίνεται αδυνατεί ή δεν θέλει να παρεκκλίνει το επιτελείο. Άλλες φορές πάλι, οι αντιπαραθέσεις σε επίπεδο τηλεοπτικού πεδίου αναδεικνύουν ιδιότυπες «επικοινωνιακές άμυνες» από τους κυβερνητικούς πανελίστες στα πλαίσια των κραυγών και της υποτιμητικής αντιμετώπισης των διαφωνούντων συνομιλητών τους. Ένα νέο επίπεδο αναπτυξιακής δημοκρατίας…
Τελικά ποιος είναι ο τρόπος να γίνουν γνωστά τα προβλήματα της οικονομίας και των τοπικών κοινωνιών; Ερώτημα που δεν θα πρέπει να υφίστατο μετά από χρόνια κρίσης. Όμως, αφού οι φορείς δεν εισακούγονται. Αφού οι υπουργοί αφουγκράζονται τα προβλήματα μόνον μετά από προγραμματισμένες επικοινωνιακού χαρακτήρα «προστατευμένες» επισκέψεις «ενημέρωσης». Αφού η νεανικότητα της ηλικίας πολλών υπουργών και υφυπουργών δρα μάλλον αρνητικά ως προς τις εμπειρίες που έχουν. Αφού δεν υπάρχει πραγματική διάθεση να εισακούγονται οι βουλευτές που «λειτουργούν» στις περιφέρειές τους. Αφού… Αφού…
Τελικά ποιος είναι ο τρόπος αντίδρασης; Πολιτικής αλλά και κοινωνικής. Χωρίς να κινδυνεύουν όσοι αντιδρούν να χαρακτηρισθούν ως ακραίοι και αντιδραστικοί. Χωρίς οι αντιδράσεις να διαβρώνουν το κεντρώο προφίλ που κάθε πολιτικός θέλει να εκπέμπει. Οι θεσμικές φωνές δεν εισακούγονται. Οι βουβή αντίδραση της κοινωνίας αντιμετωπίζεται ως ένα πρόβλημα που θα το λύσουν τα επιδόματα και μόνον. Τελικά τι έχει μείνει; Ένα συλλαλητήριο «κεντρώων»; Ή καλύτερα αυτό που όλοι γνωρίζουν καλύτερα. Την εύκολη παρέμβαση μέσα από το Facebook το Instagram και το Twitter; Κατά τον τρόπο αυτό τουλάχιστον διατηρείται η ψευδαίσθηση της παρέμβασης.
Όταν απαντάς σε ένα tweet ενός πρωθυπουργού ή βουλευτή νομίζει ο πολίτης μέσα από την ψευδαίσθηση της επικοινωνίας αυτής ότι συμμετέχει. Ότι η θέση του λαμβάνεται υπόψη. Όμως, η πραγματικότητα είναι πως ποτέ στην ιστορία δεν κρύφθηκε τόσο καλά η εξουσία πίσω από έναν καλοφτιαγμένο κατ΄επίφαση «εκδημοκρατισμό» των συμβάντων. Τα δίκτυα γράφουν ιστορία. Στα δίκτυα καταφεύγει ο πολίτης νομίζοντας πως αντιδρά. Όμορφος κόσμος αγγελικά πλασμένος!
Αυτά τα δίκτυα όμως, αποτελούν το εργαλείο «επικοινωνίας» ως έμμεσο κατασταλτικό της αντίδρασης κάθε κυβέρνησης. Αυτά είναι τα δίκτυα που θα διαβρώσουν την όποια προσπάθεια ουσιαστικής αντίδρασης των πολιτών. Αυτά τα δίκτυα θα αναδείξουν μόνον την στείρα αντιδραστικότητα των οριοθετημένων συλλαλητηρίων ως πραγματική και ζωντανή έκφραση αντίδρασης. Αυτές τις έμμεσα ανασταλτικές διεργασίες πρέπει να ξεπεράσει μία δομημένη πολιτική που θα προσπαθήσει να δώσει νέα «αύρα» ενεργοποίησης των πολιτών. Μία νέα αύρα πίστης στην ενεργητική πολιτική.
Στα πλαίσια αυτά της μη ενημέρωσης, απαρατήρητο πέρασε γενικά το συλλαλητήριο των κατοίκων στο Σουφλί στις 18 Οκτωβρίου, διαμαρτυρόμενοι για την ερημοποίηση του τόπου τους. Κραυγή αγωνίας για την αδυναμία γενικά της κυβέρνησης να συνειδητοποιήσει πως ο λανθασμένος περιφερειακός σχεδιασμός, οδηγεί την περιοχή του Εύρου στην υποανάπτυξη και ερήμωση με απρόβλεπτες συνέπειες για την επιβίωση του πληθυσμού των συνόρων. Η αγωνία ουσιαστική. Άσχετα από το γεγονός ότι ορισμένοι θεώρησαν ότι θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν την σημασία ενός τέτοιου συλλαλητηρίου υποστηρίζοντας πως αυτό έγινε μόνον για την δημιουργία πανεπιστημίου και μόνον. Τόσα ξέρουν τόσα λένε!!!
«Έχουμε μία πιο παραγωγική οικονομία που δεν αναπτύσσεται μόνο μέσω του τομέα του τουρισμού», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο υπουργός επικρατείας κος Σκέρτσος. Παρουσίασε δε το πρόβλημα του εμπορικού ελλείμματος ως «ένα πιεστικό, διαχρονικό πρόβλημα που όμως μειώνεται σταδιακά τα τελευταία χρόνια». Ως προς την ανυπαρξία ουσιαστικής περιφερειακής ανάπτυξης ουδεμία συζήτηση.
Άλλωστε όλα σωστά είναι καμωμένα και τα στατιστικά νούμερα που καταγράφονται στο «Διαύγεια» κατά τον κύριο Σκέρτσο,«αναδεικνύουν ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα σχέδιο ανάπτυξης που μάλιστα είναι σε τροχιά υλοποίησης». «Η κυβέρνησηέχει εξασφαλίσει το μεγαλύτερο πακέτο δημοσίων επενδύσεων μεταπολεμικά, ένα διπλάσιο σχέδιο Μάρσαλ», επισημαίνει ο κύριος Υπουργός.
Αποφεύγει όμως να αναδείξει το γεγονός ότι το σχέδιο μονοδιάστατης ανάπτυξης μέσω δημοσίως επενδύσεων είναι αυτό ακριβώς που ερημώνει τις φτωχές περιοχές. Είναι αυτό που ενισχύει την στρεβλότητα της ανάπτυξης και την αδυναμία ανάδειξης μελλοντικών πολιτικών άμυνας σε κρίσεις. Παρά το γεγονός ότι ο κύριος Σκέρτσος δηλώνει πως «γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει στρεβλό αθηνοκεντρικό μοντέλο ανάπτυξης».
Σαν να μην έφθανε αυτή η ανάλυση, ο υπουργός προχώρησε στην «φιλοσοφική» διαπίστωση πως «η δυναμική και βιώσιμη ανάπτυξη κάθε περιφέρειας δεν είναι απλώς ζήτημα δικαιοσύνης». Για να λέμε όμως και του «στραβού το δίκαιο», η τοποθέτηση έχει βάση αλήθειας. Στην θεωρία. Ως φιλοσοφικό στοχασμό. Στην πράξη, αμφιβάλω αν ο κύριος Σκέρτσος - που γνωρίζει από πρώτο χέρι (επαναλαμβάνω) τι σημαίνει αθηνοκεντρική ανάπτυξη - έχει επισκεφθεί τις υπό ερήμωση περιοχές στα σύνορα. Μπορεί όπως ισχυρίζεται «αυτή την φορά τα χρήματα πιάνουν τόπο γιατί άλλαξε η αντίληψη για το πως θα πετύχουμε την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη». Οφείλω υποδείξω όμως στον υπουργό, πως σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει…τόπος. Θα μπορούσα επιπρόσθετα, να αντιτείνω πληθώρα στατιστικών δεδομένων που ανατρέπουν την συλλογιστική του. Αυτή όμως δεν είναι η ουσία του άρθρου αυτού.
Είναι καιρός αυτή η επικοινωνία της ανάπτυξης με τσιτάτα και κλίσε που είναι βγαλμένα από παλαιού τύπου εγχειρίδια πολιτικής επικοινωνίας, να εκλείψουν προς χάριν της όποιας πιθανότητας υπάρχει τα επόμενα χρόνια να εξυγιανθεί η αναπτυξιακή δομή της οικονομίας. Θα δανεισθώ μία δήλωση της υποψήφιας προέδρου των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις, καθώς είναι αυτή που θα πρέπει να σηματοδοτεί την νέα στόχευση της πολιτικής: «Είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε αυτό που καλώ οικονομία της πραγματικής ευκαιρίας (opportunity economy). Μία οικονομία της ευκαιρίας που ο καθένας θα έχει την δυνατότητα να ανταγωνισθεί. Θα έχει την ευκαιρία να πετύχει. Είτε ζει στην περιφέρεια, αγροτική περιοχή, ή μεγάλη πόλη».