του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
Ο Λάρι Έλισον, ιδρυτής της αμερικανικής εταιρείας λογισμικού Oracle, εκθρόνισε πρόσφατα τον Τζεφ Μπέζος ως τον δεύτερο πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο. Και το ονειρό του; Ένας παγκόσμιος ψηφιακός Big Brother!
Ναι! Ο ιδρυτής της Oracle θέλει κάμερες παντού. Ονειρεύεται την πλήρη επιτήρηση του Όργουελ με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Ο Έλισον αποκάλυψε το όραμά του σε μια συνάντηση με οικονομικούς αναλυτές στις 12 Σεπτεμβρίου : Η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη συνεχή παρακολούθηση. Κάμερες ασφαλείας παντού, σε κάθε άνθρωπο όπου γης. Κάμερες ακόμη και σε κάθε αστυνομικό για να αποτρέπονται πράξεις αυθαιρεσίας. «Η αστυνομία και οι πολίτες θα έβαζαν τότε τα δυνατά τους για το καλό, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη θα παρακολουθεί και θα καταγράφει συνεχώς όλα όσα συμβαίνουν», ισχυρίστηκε ο Έλισον.
Η Oracle ανέπτυζε ήδη κάμερες σώματος για αστυνομικούς που κοστίζουν μόλις 70 δολάρια . «Είναι απλώς δύο φακοί που συνδέονται με το γιλέκο σου, το οποίο συνδέεται με το smartphone που φοράς και θα ανεβάζουν συνεχώς τις εγγραφές. «Η κάμερα θα είναι πάντα ανοιχτή », λέει ο Έλισον. Ακόμα και όταν πας στην τουαλέτα, όλα θα καταγράφονται. «Αλλά κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτήν την καταγραφή χωρίς δικαστική απόφαση, επομένως θα υπάρχει το απόρρητο», ισχυρίστηκε, για να «πείσει» το δύσπιστο, φυσικά, ακροατήριο.
«Η αστυνομία- σύμφωνα με τον Ελισον-θα είναι στα καλύτερά της γιατί συνεχώς θα καταγράφονται και θα παρακολουθούνται από το «κέντρο», όλα όσα συμβαίνουν».
Μαζική επιτήρηση
Καλά το καταλάβατε: Ο κόσμος βρίσκεται πλέον στο κατώφλι μιας νέας εποχής μαζικής επιτήρησης που θα ενεργοποιείται από την τεχνητή νοημοσύνη. Και ο Λάρι Έλισον θέλει να παρέχει την τεχνολογία για αυτό. «Ο κόσμος θα είναι ένα καλύτερο μέρος αν χρησιμοποιήσουμε αυτές τις δυνατότητες και αυτή τη σπουδαία τεχνολογία », είπε ο Αμερικανός πολυδισεκατομμυριούχος.
Η διατήρηση της ιδιωτικής ζωής δεν είναι φυσικά απαραίτητα, ένα από τα δυνατά σημεία της Oracle. Η εταιρεία έχει ήδη αντιμετωπίσει κατηγορίες για μαζική παρακολούθηση.
Πριν από δύο χρόνια κατατέθηκε ομαδική αγωγή εναντίον της. Ο ισχυρισμός: Η Oracle παρακολουθούσε διαδικτυακές και εκτός σύνδεσης δραστηριότητες ατόμων χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Η Oracle διευθέτησε την αγωγή τον περασμένο μήνα πληρώνοντας 115 εκατομμύρια δολάρια. Ως μέρος του διακανονισμού, η εταιρεία συμφώνησε να αλλάξει τις πρακτικές συλλογής και χρήσης δεδομένων της.
Ο Big Brother στέλνει τους χαιρετισμούς του .Το κλασικό «1984» του Τζορτζ Όργουελ ήταν αναμφίβολα η έμπνευση για τον Έλισον.
Τα αυτοματοποιημένα συστήματα για τα οποία μιλάει ήταν κάποτε όνειρα επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, έχουν ήδη δοκιμαστεί στο μετρό του Λονδίνου και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού.
Μπορεί όμως ένας πλήρως εποπτευόμενος δημόσιος χώρος να εκπληρώσει τη λειτουργία του για τη δημοκρατία; Αυτό είναι μάλλον αμφίβολο.
Δημοκρατία και ανωνυμία
Η δημοκρατία λειτουργεί μόνο εάν υπάρχει μια ελάχιστη ανωνυμία. Γιατί αλλιώς τείνουν να ακολουθούν την πλειοψηφία στις σκέψεις και τις πράξεις τους. Αυτό είναι ένα πρόβλημα για μια ζωντανή δημοκρατία. Εάν όλοι οι πολίτες ενταχθούν στο mainstream χωρίς κριτική, δεν θα προκύψει δημοκρατικός λόγος. Γιατί ο δημοκρατικός λόγος λειτουργεί μόνο εάν μπορεί να διατυπωθεί και να συζητηθεί μέσα σε μια μεγάλη ποικιλία απόψεων και μειοψηφικών φυσικά.
Μόνο τότε θα υπάρχει πιθανότητα να βρεθούν καλές λύσεις. Σε μια δημοκρατία, οι άνθρωποι πρέπει να αντιστέκονται στην πίεση της ομάδας και στην πραγματικότητα να έρχονται σε αντίθεση με την άποψη της πλειοψηφίας. Να έρχονται σε αντίθεση με το κυρίαρχο ρεύμα – και έτσι να εμπλουτίζουν και να προάγουν τον δημοκρατικό λόγο.
Με λίγα λόγια: πρέπει να τολμούν να κάνουν κάτι. Οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης το ηθικό θάρρος για να ασκούν πάντα αυτά τα βασικά δικαιώματα – ακόμη και όταν είναι άβολο ή δύσκολο.
Τα δικαιώματα της δημοκρατικής συμμετοχής που κατοχυρώνονται από το σύνταγμα είναι σίγουρα θεμελιώδους σημασίας. Δεν αρκεί όμως αυτό.
Αλλιώς θα ανοίξει πλήρως ο δρόμος για τον «ψηφιακό ολοκληρωτισμό».
Υπάρχει ανάγκη για μια συζήτηση στην κοινωνία σχετικά με το πιο θεμελιώδες και σημαντικό ζήτημα και στην πολιτική: Πώς τελικά θελουμε να ζησουμε;
Όλες αυτές οι δυστοπίες ίσως να μην έχουν περάσει από το μυαλό σε όποιον δεν είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Οι Ελισον αυτού του κόσμου γνωρίζουν καλά όμως τι ακριβώς θέλουν…