Η οικογένεια ως πρωταρχικό κύτταρο της κοινωνίας, έχει την δύναμη να διαμορφώσει πολλαπλές κοινωνικές έξεις και συνήθειες. Η δημογραφική και συλλογική της αποτύπωση, έχει εκτιμηθεί στατιστικά αλλά όχι επαρκώς κοινωνιολογικά. Τα πρωτοτόκια, η συγκατοίκηση με τους γονείς ενός παντρεμένου τέκνου όσο και η σπάνια συγκατοίκηση παντρεμένων αδελφών, είχαν πάντα την σημασία τους. Η φεουδαρχική αρχικά και η αγροτική κοινωνία αργότερα, υπαγόρευσαν τέτοιες μορφές στην δομή μιας οικογένειας.
Και κάπου εδώ έρχεται η πολιτική. Μέσα στην οποία ο θεσμός της οικογένειας λαμβάνει πρωταρχικό ρόλο. Σε πόσες περιπτώσεις άραγε μια επερχόμενη εκλογική μάχη, δεν έγινε η αφορμή να διχαστούν και να διαφωνήσουν έντονα αδέλφια μεταξύ τους; Ή ακόμα και να τα «ξαναβρούν» εξαιτίας μια απροσδόκητης πολιτικής συμπόρευσης που τους έκανε να παραμερίσουν οικονομικές και κληρονομικές διαφορές;
Από την ύστερη εποχή της τουρκοκρατίας(1715-1820) το φατριαστικό πνεύμα είναι εκείνο που γέννησε τα πελατειακά δίκτυα. Οι οικογένειες με μεγάλη κοινωνική και οικονομική επιρροή, λειτούργησαν ως μέσο διεξόδου απέναντι στην τουρκική τυραννία, που δημιουργούσε έντονο αίσθημα ανασφάλειας προς τους υπηκόους της αυτοκρατορίας και ειδικά εκείνους που δεν ήταν μουσουλμάνοι. Αργότερα, κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης το φατριαστικό και τοπικιστικό πνεύμα είναι αυτό που οδήγησε τους ξεσηκωμένους Έλληνες σε δυο πρωτοφανούς αγριότητας για την εποχή, εμφυλίους πολέμους. Ο στρατιωτικός και οικονομικός έλεγχος του Αγώνα είχε παίξει βέβαια τον ρόλο του… Και βέβαια οι οικογένειες ήταν από τις βασικές συνιστώσες της δημιουργίας των τριών πρώτων ελληνικών κομμάτων, του αγγλόφιλου, του γαλλόφιλου και του ρωσόφιλου.
H σχετικά κλειστή τους δομή στο πέρασμα των χρόνων τις έκαναν να αναπτύξουν καθεστωτικά χαρακτηριστικά. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπήρξαν και οικογένειες όπου τα μέλη τους δεν φανέρωσαν διαφορετικές πολιτικές συμπεριφορές και δράσεις. Πολλές φορές μάλιστα και διαμετρικά αντίθετες. Και αυτό όχι μόνο σε επίπεδο «κορυφής», αλλά και στην βάση προκαλώντας πολλές φορές ανεπανόρθωτες «πληγές» όπως προαναφέρθηκε.
Στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου, θα αναλάβουν και πάλι δράση. Για την διεκδίκηση αξιωμάτων στα τοπικά συμβούλια θα έχουν τον πρώτο λόγο, δίνοντας ένα διαφορετικό τόνο στις εκλογές του πρώτου και του δεύτερου γύρου, όπου αυτός διεξαχθεί. Στον πρώτο γύρο η εκλογική συμπεριφορά έχει προσωπικά χαρακτηριστικά ή στοχεύει υστερόβουλα στον έλεγχο της τοπικής κατάστασης. Στο δεύτερο γύρο η επιλογή είναι καθαρά πιο πολιτική με όχι τόσο κοντόφθαλμα πολιτικά κριτήρια. Κάτι που οι δημοτικές παρατάξεις καλούνται ως πάζλ να λύσουν πολύ σύντομα… Οι οργανωμένες μειοψηφίες ενώπιον εκλογικών διαδικασιών με μεγάλη αποχή μπορούν να κάνουν θαύματα!
Η αντοχή που επιδεικνύουν όταν πρόκειται να απωλέσουν τα κεκτημένα τους είναι αξιοσημείωτη. Και κανείς δεν πρέπει να το υποτιμήσει αυτό. Τίποτα όμως δεν κρατάει για πάντα.
*Ο Διονύσης Γ. Γράψας είναι ιστορικός και εργάζεται στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
