Η ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης, των καινοτόμων ιδεών και η αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών, με στόχο την επίλυση σοβαρών κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, αποτελούν τον πυρήνα τόσο της υγιούς επιχειρηματικότητας όσο και των προγραμμάτων επιχειρηματικής εκπαίδευσης.
Στη χώρα μας, η αποδοχή του επιχειρηματικού τρόπου σκέψης -όχι απαραιτήτως ως κερδοσκοπικής διαδικασίας αλλά πρωτίστως ως διαδικασίας διαρκούς ανατροφοδότησης και δημιουργίας, με στόχο την παραγωγή και προώθηση καινοτόμων ιδεών και τη διαρκή αναπροσαρμογή τους στο κοινωνικό περιβάλλον- αποτελεί τομή για την εκπαίδευση. Αυτό προκύπτει από τα νέα προγράμματα σπουδών της εγκύκλιας εκπαίδευσης, που πρόσφατα ανακοίνωσε το Υπουργείο Παιδείας με στόχο να εξοπλίσει τα παιδιά μας με αναγκαίες δεξιότητες και γνώσεις για τον κόσμο μας, ανάγοντας το σχολείο σε ένα ζωντανό εργαστήριο μάθησης.
Οριζόντιες δεξιότητες και ικανότητες, όπως η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη, η συνεργασία, η ανάληψη πρωτοβουλίας, η επίλυση προβλημάτων, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα καλλιεργούνται εμφατικά στο νέο πρόγραμμα σπουδών μαζί με γραμματισμούς, όπως ο πληροφοριακός και ο περιβαλλοντικός, επιτρέποντας στον νέο του σήμερα και επαγγελματία του αύριο να σχεδιάσει την πορεία του στην αγορά εργασίας, μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες να μη δύναται να εργαστεί (unemployable), κυριότερα όμως παρέχοντας στον πολίτη της επόμενης εικοσαετίας τα γνωστικά και γνωσιακά εργαλεία για να αποφύγει απειλές για την κοινωνία και τη δημοκρατία, όπως η παραπληροφόρηση και οι κάθε είδους αρνητές της επιστημονικής αλήθειας.
Η πανδημία του COVID-19 μας ώθησε όλους να αντιληφθούμε την ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας μας, ενώ ταυτόχρονα μας οδήγησε στο να τεθούμε πρωτοπόροι σε ορισμένα πεδία αιχμής. Αυτή η πρωτόγνωρη αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών θέτει τις βάσεις για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των όποιων κατακτήσεων της κοινωνίας μας.
Εντάσσοντας την εκπαίδευση στην ψηφιακή εποχή αλλά και εισάγοντας το επιχειρηματικό πνεύμα στη διδασκαλία όλων των μαθημάτων επιτυγχάνεται η αλλαγή παρωχημένων νοοτροπιών, αλλά και η συνολική και συμπεριληπτική μας μετάβαση, ως κοινωνία, στην οικονομία της γνώσης και την κοινωνία της παραγωγικής αξίας. Μιλάμε, επομένως, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο για μια αλλαγή παραδείγματος, την οποία οι ιστορικοί του μέλλοντος θα μνημονεύουν.
Η οριζόντια διάχυση της καινοτόμου και επιχειρηματικής σκέψης στο σύνολο της κοινωνίας είναι μια από τις κυριότερες ανάγκες σε αυτό το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται. Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί το κύριο μέσο της Πολιτείας για την επίτευξη του παραπάνω στρατηγικού στόχου, καθώς μαθητές και μαθήτριες, αφήνοντας την πρώτη βαθμίδα Εκπαίδευσης, προετοιμάζονται για αυτό που θα συναντήσουν αργότερα στις σπουδές τους και στη ζωή.
Είναι η ώρα, επομένως, να υιοθετήσουμε νέα πρωτοπόρα μοντέλα, να απελευθερώσουμε τις παραγωγικές μας δυνάμεις και να εφοδιάσουμε το σύνολο της κοινωνίας με τις βασικές δεξιότητες, ώστε να εξελιχθεί καθένας στους τομείς που ειδικότερα τον ενδιαφέρουν. Η αναβάθμιση της εκπαιδευτικής εμπειρίας σε μια βιωματική και ευέλικτη διαδικασία περνά μέσα από τη βελτίωση του εκπαιδευτικού περιεχομένου, η οποία σε σημαντικό βαθμό επιτυγχάνεται από τα νέα -ομολογουμένως ρηξικέλευθα- προγράμματα σπουδών.
Πλέον, η Πολιτεία παρέχει αφενός στον εκπαιδευτικό τον απαιτούμενο βαθμό ελευθερίας, ώστε διαρκώς να αναπροσαρμόζεται στα νέα δεδομένα, σαν επιστήμονας της εκπαίδευσης και όχι σαν εκτελεστικό όργανο, και αφετέρου στον μαθητή τα αναγκαία ερεθίσματα ώστε να αποκτήσει ενδιαφέρον για την εκπαιδευτική διαδικασία. Στο νέο αυτό ζωντανό εκπαιδευτικό περιβάλλον, η επιχειρηματικότητα δεν ενσωματώνεται σαν εξωδιδακτική δραστηριότητα, αλλά εντάσσεται οργανικά ακολουθώντας το πνεύμα του πλαισίου σπουδών της βασικής εκπαίδευσης.
Σε αυτό το ανοικτό εκπαιδευτικό περιβάλλον, διαρκούς ανατροφοδότησης, ο επαγγελματίας εισέρχεται στην εκπαιδευτική κοινότητα ως μέντορας αλλά και ως δίαυλος της εργασιακής με τη σχολική κοινότητα. Ταυτόχρονα, οργανισμοί και επιχειρήσεις που επιθυμούν να συμβάλουν σε αυτό το πλαίσιο της αλλαγής, έχουν την ευκαιρία να γίνουν ενεργοί υποστηρικτές της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η περίοδος της πανδημίας ανέδειξε άλλωστε τη βούληση δεκάδων ελληνικών επιχειρήσεων να σταθούν αρωγοί στη πρωτοβουλία του JA Greece να υποστηρίξει τις ανάγκες της Δημόσιας Παιδείας μας, συγκεντρώνοντας εξοπλισμό τηλεκπαίδευσης για 750 σχολεία σε όλη την Ελλάδα και συμβάλλοντας στη συνολική προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Εν κατακλείδι, μέσα από αυτή τη μεταρρύθμιση του πλαισίου των προγραμμάτων σπουδών, είμαι βέβαιος πως θα αναδειχθούν περισσότερες και ευρύτερες συνέργειες μεταξύ της εκπαιδευτικής και της επιχειρηματικής κοινότητας, με τελικό ωφελούμενο το μαθητή και τον εκπαιδευτικό, οι οποίοι θα αποκτήσουν στέρεα και πολύπλευρα εφόδια για την πορεία τους στο ρευστό -και εν πολλοίς απρόβλεπτο- περιβάλλον της συντελούμενης επανάστασης της οικονομίας των δεδομένων.
* Ο Αργύρης Τζικόπουλος είναι Γενικός Διευθυντής του Junior Achievement Greece και Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Junior Achievement Europe