Λόγια εικόνες, μουσικές ,στίχοι, τραγούδια και χορός που έχουν συνδεθεί με τον αντιδικτατορικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, «ζωντάνεψαν» το βράδυ της Κυριακής 14 Νοεμβρίου στον Πολυχώρο «Αίγλη» της Veso Mare, μέσα από την εκδήλωση που επιμελήθηκε το Χορευτικό Τμήμα του Πολιτιστικού Οργανισμού και η Λαϊκή του ορχήστρα.
Η εκδήλωση «πραγματεύτηκε» το Ιστορικό του Πολυτεχνείου και περιλάμβανε παρουσίαση οπτικοποιημένου υλικού, εικονογραφίες, μουσική, στίχους και τραγούδια της περιόδου που παρουσίασε η Λαϊκή Ορχήστρα του Χορευτικού, μέλη του οποίου μέσα από την κίνηση και το χορό, έδωσαν ένα ξεχωριστό στίγμα, ξυπνώντας μνήμες και φορτίζοντας συναισθηματικά την ατμόσφαιρα .
Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού στην ομιλία της με την οποία άνοιξε η εκδήλωση τόνισε τα εξής:
«48 χρόνια μετά τον ηρωικό ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου, συνολικά της αντιδικτατορικής πάλης αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο λαός και η νεολαία μπορούν να βάλουν τη σφραγίδα τους, με την αποφασιστική τους δράση μπορούν να καθορίσουν προς όφελός τους τις εξελίξεις.
Κανένας μηχανισμός δεν είναι παντοδύναμος, αιώνιος, όσο και αν εμφανίζεται έτσι ή ακόμα και αν όλη η προπαγάνδα του γυρνάει γύρω από αυτό, όπως έκανε και η χούντα για 7 χρόνια...
Η αλήθεια είναι ότι κάθε αντιδραστικός μηχανισμός, κάθε μορφή αντιλαϊκής εξουσίας είναι ευάλωτη... βιώνει τις βαθιές αντιφάσεις του. Δεν μπορεί να αναμετρηθεί με την υπεροχή της λαϊκής πλειοψηφίας που μπορεί να φέρει τα ‘’πάνω κάτω’’ όταν το αποφασίσει.
Με την κήρυξη της στρατιωτικής δικτατορίας το ’67 τα σχολικά συγκροτήματα της Αγίας Σοφίας και της Δροσιάς μετατράπηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης για όσους μετά πήραν το δρόμο της εξορίας τα στρατόπεδα της Γυάρου που επαναλειτούργησαν, και αυτά που ιδρύθηκαν στο Παρθένι και το Λακκί της Λέρου.
Αποτίουμε φόρο τιμής σε όλους όσους αγωνίστηκαν κατά της στρατιωτικής δικτατορίας, δοκιμάστηκαν στη φρίκη των βασανιστηρίων, της εξορίας, των φυλακίσεων, των διώξεων και των στρατοδικείων.
Ο αριθμός των θυμάτων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου σε νεκρούς, τραυματίες και κακοποιηθέντες δεν έχει μέχρι σήμερα απόλυτα εξακριβωθεί.
Τιμούμε σήμερα την μνήμη και την προσφορά τους. Θυμόμαστε αυτούς που έπεσαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ειδικά από την περιοχή μας:
Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, φοιτητής Παντείου από την Πάτρα
Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, φοιτητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, από τον Άνω Αλισσό Αχαΐας.
Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, ιδιωτικός υπάλληλος από τον Πύργο Ηλείας
Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, οικοδόμος από τα Καλάβρυτα
Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου ιδιωτικός υπάλληλος από την Εξωχώρα Ζακύνθου.
Κυρίες και κύριοι,
Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών υπάρχουν δεκάδες βιβλία που αναφέρονται στην εξέγερση του Νοέμβρη και αποτελούν σημαντική πηγή πληροφόρησης. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με ορισμένα αποσπάσματα από ένα από αυτά.
«(…) Η κατάληψη του πανεπιστημιακού παραρτήματος πραγματοποιήθηκε την ίδια κιόλας ημέρα της λήψης της σχετικής απόφασης από τη γενική φοιτητική συνέλευση και στη συνέχεια άρχισε να οργανώνεται η ζωή στις κατειλημμένες πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις με βάση τα νέα δεδομένα. Δημιουργήθηκαν συγκεκριμένα επιτροπές σίτισης, περιφρούρησης και προπαγάνδας και συγκροτήθηκαν ομάδες, που θα πήγαιναν στις συνοικίες για να μοιράσουν προκηρύξεις, ενώ στον τελευταίο όροφο εγκαταστάθηκε ένα συνεργείο πενήντα φοιτητών, που έφτιαχνε ολιγόλογα φειγ βολάν και πανώ. Ορισμένοι, εξάλλου, φοιτητές, που ασχολούνταν με ηλεκτρονικά, κατασκεύασαν τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό, τον οποίο στη συνέχεια τελειοποίησε κάποιος ραδιοερασιτέχνης, που έφερε στο κτίριο του παραρτήματος ολόκληρο συγκρότημα. Έτσι, στις έντεκα τη νύχτα της Πέμπτης 15/11 οι πατρινοί άκουσαν από τα ραδιόφωνα τους στους 1605 χιλιόκυκλους, ότι «τους μιλούσε το ελεύθερο πανεπιστήμιο της Πάτρας». (…..)»
«(….)Το μεσημέρι της Παρασκευής 16/11 οι έγκλειστοι φοιτητές συγκάλεσαν και πάλι συνέλευση και με βάση την απόφαση , πήραν σε αυτή, βγήκαν στους δρόμους , σμίξανε με τον συγκεντρωμένο λαό και ξεκινήσανε μαζί του μαχητική πορεία. Επρόκειτο για συγκλονιστική διαδήλωση, η οποία ξεκινώντας από το παράρτημα του Πανεπιστημίου, διέσχισε την Κορίνθου και την Γούναρη, έφτασε στα Ψηλαλώνια κατηφόρισε πάλι στην Κάτω Πόλη, ακολούθησε την Αγίου Ανδρέα, ανέβηκε την Κολοκοτρώνη και κατέληξε και πάλι στο παράρτημα. Τη διαδήλωση αυτή, που όμοιά της είχε πολλά χρόνια να γνωρίσει η Πάτρα, τη συγκροτούσαν γύρω στις οχτώ χιλιάδες άτομα, κυρίως νέοι , που προχωρούσαν αργά και φώναζαν αντιδικτατορικά συνθήματα! (…..)».
Δεν ξεχνάμε τα συνθήματα «Έξω οι ΗΠΑ - Έξω το ΝΑΤΟ», που ήταν γραμμένα στις κολόνες της αιματοβαμμένης πύλης του Πολυτεχνείου. Συνθήματα απόλυτα επίκαιρα και σήμερα, που οξύνονται επικίνδυνα οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στην περιοχή μας, με τις αστικές κυβερνήσεις να αναλαμβάνουν ρόλο σημαιοφόρου των συμφερόντων των ΗΠΑ, σπέρνοντας στη χώρα νέες αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις,.
Η κυβέρνηση με τις -μόνο κατ’ όνομα- “αμυντικές ”, στην πραγματικότητα άκρως επιθετικές συμφωνίες με ΗΠΑ και Γαλλία εμπλέκει το λαό μας στα επικίνδυνα παιχνίδια που παίζονται στην περιοχή.
Ουσιαστικά, με τη στήριξη των προηγούμενων κυβερνήσεων και όλων των κομμάτων του συστήματος, μετατρέπουν τη χώρα σε θύτη άλλων λαών, εγκυμονώντας νέες επεμβάσεις, νέες αλλαγές συνόρων, νέα κύματα προσφύγων.
Όπως τότε, έτσι και σήμερα, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι παράγοντες αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και εμπλοκής του λαού σε επικίνδυνες περιπέτειες. Δεν “προστατεύουν” τους λαούς, τους δολοφονούν!
Κυρίες και κύριοι,
Αστικές δυνάμεις και κόμματα που υπηρετούν τη μακροημέρευση του σημερινού άδικου εκμεταλλευτικού συστήματος, αποθεώνουν την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Προσπερνάνε με μεγάλη ευκολία και με σκοπιμότητα ότι η δικτατορία, καθ' όλη την επταετία '67-'74, υπηρέτησε «διά πυρός και σιδήρου» τα συμφέροντα της αστικής τάξης σε βάρος του λαού. Υλοποίησε τους σχεδιασμούς των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, με αποκορύφωμα το πραξικόπημα στην Κύπρο, που οδήγησε στην τουρκική εισβολή και κατοχή.
Η χούντα χτύπησε με μανία, με το ρόπαλο και με το χαφιέ, τα εργατικά, λαϊκά, δημοκρατικά δικαιώματα του λαού και της νεολαίας. Υπήρξε ένα διεφθαρμένο καθεστώς, που βασάνισε, εξόρισε, δολοφόνησε τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές, ως «σιδερένια φτέρνα» του κεφαλαίου.
Η χούντα ήταν μια ανοιχτή δικτατορία των κεφαλαιοκρατών, που συνέχισαν να έχουν την πραγματική εξουσία, την οικονομική κυριαρχία, στήριξε πολύμορφα την πλουτοκρατία, ενίσχυσε την κερδοφορία του κεφαλαίου ενώ εντάθηκε η εκμετάλλευση του λαού, τσακίστηκε το εργατικό κίνημα με τον βούρδουλα της καταστολής. Απ’ τα πρώτα μέτρα της δικτατορίας ήταν η διάλυση των εργατικών οργανώσεων, των συνδικάτων.
Η Χούντα από τη μία διεύρυνε τα προνόμια και τη στήριξη στα κέρδη των βιομηχάνων, των εφοπλιστών, των τραπεζιτών και από την άλλη χαντάκωσε το λαϊκό εισόδημα, έβαλε τους λαϊκούς αγώνες στον “γύψο”. Βασάνιζε, δολοφονούσε, φυλάκιζε, έστελνε εξορία τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές.
Κανένας εφησυχασμός απέναντι στους σύγχρονους υμνητές της Χούντας, όσους χύνουν το δηλητήριο του ρατσισμού και του φασισμού. Ο φασισμός δεν πεθαίνει μόνος, αν ο ίδιος ο λαός δεν τον τσακίσει με την πάλη του, αν δε στερέψει η πηγή που τον γεννά!
Ο λαός μας αντιπαλεύει το φασισμό δεκαετίες τώρα. Και από αυτόν τον αγώνα έχουν βγει κάποια συμπεράσματα. Δε γίνεται να αντιπαλέψεις την ακροδεξιά και το φασισμό όταν υλοποιείς αντιλαϊκές πολιτικές που γονατίζουν το λαό. Με επίσημη πολιτική τα hot-spot για το προσφυγικό. Με την πολιτική που απαγορεύει την απεργία. Που τρέφει το φασισμό και του δίνει έδαφος να αναπτυχθεί. Με τις Νατοϊκές βάσεις, χωρίς κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας.
Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία, Εξω οι ΗΠΑ, Έξω το ΝΑΤΟ.
Τα συνθήματα και οι διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος δεν βρήκαν τη δικαίωσή τους με τη μετάβαση απ' τη στρατιωτική δικτατορία στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, τον Ιούλη του 1974. Η περίοδος της μεταπολίτευσης, της λεγόμενης «καλύτερης δημοκρατίας στην Ελλάδα», δεν έδωσε ουσιαστική και οριστική λύση στα εργατικά - λαϊκά προβλήματα, παρά τις κατακτήσεις των εργαζομένων τις προηγούμενες δεκαετίες.
Σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας, σήμερα, συνθλίβονται τα δικαιώματά του λαού μας σε υγεία, μόρφωση και δουλειά, βιώνουμε την ένταση της καταστολής, την ποινικοποίηση των αγώνων, την προσπάθεια παρεμπόδισης των διαδηλώσεων και απεργιών μέσα από νομοθετικά τερατουργήματα, το απάνθρωπο κυνήγι μεταναστών και προσφύγων, την κλιμάκωση του αντικομμουνισμού με την ανιστόρητη «θεωρία των δυο άκρων», την εξίσωση δηλαδή της αγωνιστικής δράσης με το μαχαίρι των ναζί, που λιπαίνει ξανά το έδαφος για την ανάπτυξη του φασισμού.
Στον δρόμο του Νοέμβρη, με τον λαό μπροστά!
Οι πετυχημένοι αγώνες στην “Cosco” και την “e-food”, οι κινητοποιήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών ενάντια στις συγχωνεύσεις και την αξιολόγηση, που εντείνει τους ταξικούς φραγμούς, οι αγώνες των πληγέντων από τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες και τους σεισμούς, οι μαζικές συσκέψεις και αγωνιστικές πρωτοβουλίες συνδικάτων και φοιτητικών συλλόγων, η μαζική απάντηση στην επανεμφάνιση των φασιστών εγκληματιών στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και αλλού είναι ορισμένα μόνο από τα παραδείγματα που αναδεικνύουν διεργασίες λαϊκής κινητοποίησης και αλληλεγγύης, που δείχνουν ότι μπορεί να φουντώσει το κύμα της διεκδίκησης των σύγχρονων αναγκών του λαού μας!
Κυρίες και Κύριοι,
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η αντιφασιστική πάλη του λαού μας, τους διδάσκει πίστη στη δύναμή τους.
Κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος! Και τότε κάποιοι έλεγαν «η Χούντα είναι πανίσχυρη», η ιστορία όμως τους διέψευσε. Ο λαός, με τους αγώνες και τις θυσίες του, απέδειξε ότι η δύναμη είναι στην οργάνωση, στη συμπόρευση των νέων με το εργατικό κίνημα.
Αυτήν τη δύναμη μπορούν και πρέπει σήμερα να δοκιμάσει ο λαός μας για να απαλλαγεί από τα μνημόνια διαρκείας, τη φτώχεια, την ανεργία.
Κυρίες και Κύριοι,
Το αίμα που χύθηκε, τα πολύτιμα συμπεράσματα που προσφέρει, έχουν τοποθετήσει το Νοέμβρη στην καρδιά και το μυαλό όλων όσοι συνεχίζουν και σήμερα να «συντηρούν φωλιές νερού μέσα στις φλόγες» όπως γράφει ο ποιητής μας Μ. Αναγνωστάκης και μελοποίησε ο δικός Θάνος Μικρούτσικος».
Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές του συγκεκριμένου αφιερώματος, τον υπεύθυνο του χορευτικού Χρήστο Γιαννόπουλο, τη μαέστρο της λαϊκής ορχήστρας κυρία Δήμητρα Αψώματου, ενώ κάλεσε να δώσουν όλοι το παρόν στην κινητοποίηση του Εργατικού Κέντρου Πάτρας και των φορέων της πόλης , που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου στις 5.00 το απόγευμα έξω από το Εργατικό Κέντρο στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν, ο Δήμαρχος της Πάτρας Κώστας Πελετίδης, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Παναγιώτης Μελάς, η αντιδήμαρχος Υγείας και Πρόνοιας Βίβιαν Σαμούρη, ο Δημοσθένης Σαμούρης, αδελφός του πατρινού φοιτητή Γιώργου Σαμούρη που έπεσε νεκρός στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, η αντιδήμαρχος Δημοτικών Ενοτήτων Μεσσάτιδας, Παραλίας και Βραχνείκων Αναστασία Τογιοπούλου, η πρόεδρος της Κοινωφελούς του Πατρινού Καρναβαλιού Ήρα Κουρή, ο πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Πέτρος Βάης και ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου της Πάτρας Δημήτρης Μαρμούτας.
