Η Σμύρνη θα γεννάει πάντα συναισθήματα και πάντα με φόντο την καταστροφή που έριξε στις φλόγες την ωραία της Ιωνίας, θα γράφονται και θα λέγονται ιστορίες μιας και εκείνη η καταστροφή φωτίζει διαχρονικά τα κουσούρια της φυλής και θέτει προβληματισμούς για τις θλιβερές ιστορικές τους επαναλήψεις. Αυτή την περίοδο στο θέατρο «Αγορά» η Θεατρική Ομάδα Εργαζομένων του Πανεπιστημίου Πατρών φέρνει στο φως εκείνη την εθνική τραγωδία προσπαθώντας να σηκώσει το σεντόνι για να δει ο θεατής πίσω από την περιπέτεια, το τι έφταιξε και πώς μπορεί αποφευχθεί μια ακόμη οδυνηρή επανάληψη. Κάθε άλλο παρά τυχαία είναι άλλωστε η επιτυχία της παράστασης που επέστρεψε με νέο κύκλο την Πέμπτη 21 Μαρτίου και θα παραμείνει έως την 1η Απριλίου δίνοντάς μας μια γεύση Ελλάδας των παθών σε σκηνοθεσία του Πατρινού ηθοποιού και σκηνοθέτη Βασίλη Κόκκαλη, ντυμένη με τη μουσική του Σάκη Παπαδημητρίου και τη φωνή της Άννυς Ονουφρίου.
Ο Βασίλης Κόκκαλης, μας βάζει στο πνεύμα μιας συλλογικής δουλειάς που ήρθε για να μας θέσει προβληματισμούς ως μια μικρή ανάπαυλα από το κλίμα της εποχής που ρέπει προς την κωμωδία. Γιατί το θέατρο πέρα από ψυχαγωγία είναι και παιδεία.
Τι έφταιξε για την καταστροφή
“Ουσιαστικά ξεκινάμε το έργο αυτό με μια αναφορά των γεγονότων που ξεκίνησαν από το 1914 όταν άρχισε να ανάβει η σπίθα η οποία μας οδήγησε σιγά σιγά στην ολοκληρωτική καταστροφή. Η παράσταση αυτή βασίστηκε κυρίως σε αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα» λέει ο σκηνοθέτης. «Tα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε για να φτιαχτεί καθώς δεν είχαμε να κάνουμε με ένα θεατρικό έργο, ήταν κείμενα τα οποία θεωρούμε μεγάλη κληρονομία όπως «Κοινός Λόγος» της Έλλης Παπαδημητρίου, τα «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου και η «Αιολική γη» του Ηλία Βενέζη. Φτιάξαμε μια παρτιτούρα πάνω στην οποία δεν θέλαμε να εξιστορήσουμε τα γεγονότα, αλλά μέσα από τα γεγονότα να προκαλέσουμε μια κριτική σκέψη στο κοινό. Η καταστροφής της Σμύρνης, ήταν ένα γεγονός που συνέβη. Αυτό το γεγονός που συνέβη όμως τότε, επαναλαμβάνεται συνεχώς από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Το θέμα είναι λοιπόν να προκαλέσουμε τον προβληματισμό πάνω στο γιατί συμβαίνει και τι μπορούμε εμείς ως απλοί άνθρωποι να κάνουμε μήπως και καταφέρουμε να αλλάξουμε το αύριο ουσιαστικά, να βρούμε το ποιος έφταιξε μέσα σε όλη αυτή την ιστορία. Κατ΄εμέ την καλύτερη απάντηση την δίνουν οι στίχοι του Γκάτσου από όπου και ο τίτλος της παράστασης: «Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα μου τα΄πες με το πρώτο σου το γάλα… και στις αρένες του κόσμου μάνα μου Ελλάς, το ίδιο ψέμα πάντα κουβαλάς».
«Όλοι το κουβαλάμε μέσα μας..»
«Μιλάμε για ένα ζωντανό γεγονός που όλοι το κουβαλάμε λίγο πολύ στο αίμα μας, έχουμε εικόνες, τουλάχιστον εμείς οι νεότεροι που δεν ζήσαμε ανθρώπους που έχουν ζήσει την καταστροφή για να μας εξιστορήσουν τα γεγονότα τα βλέπουμε μέσα από εικόνες και τα διαβάζουμε μέσα από κείμενα. Η ιδέα λοιπόν ήταν αυτές οι εικόνες να ζωντανέψουν. Είναι σαν ένα άλμπουμ, να φανταστείτε, που αρχίζει και ζωντανεύει μπροστά στα μάτια του θεατή ο οποίος δεν είναι αποστασιοποιημένος από το γεγονός συμμετέχει στην παράσταση, απαντάει, συνομιλεί τους ηθοποιούς, οπότε ξαφνικά ηθοποιοί, τραγουδιστές και κοινό γίνονται ένα, κάτι που είναι ένα πολύ σημαντικό ζητούμενο του θεάτρου».
Ζωντανά η μουσική
«Το σημαντικότερο κομμάτι της παράστασης αφορά τη ζωντανή μουσική. Έχουμε δύο εξαιρετικούς ανθρώπους [που ασχολούνται με τη μουσική. Ο ένας είναι ο Σάκης Παπαδημητρίου και η άλλη η Άννυ Ονουφρίου η οποία τραγουδάει τα τραγούδια της παράστασης ζωντανά. Ο Σάκης Παπαδημητρίου παίζει τέσσερα διαφορετικά όργανα επί σκηνής».
Θερμή η υποδοχή
«Η παράσταση έχει μια πάρα πολύ καλή αντιμετώπιση από το κοινό της πόλης μας και νομίζω ότι φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι το κοινό έχει την ανάγκη πάνω στο θέατρο να δει τέτοιες παραστάσεις. Τα τελευταία κυρίως χρόνια έχουμε αλλοιώσει τα «θέλω» μας πάνω στο θέατρο. Πιστεύουμε δηλαδή ότι πρέπει να πάμε να δούμε μια παράσταση για να γελάσουμε. Δεν είναι κακό αυτό αλλά πολλές φορές είναι καλό και να σκέφτεσαι. Και νομίζω ότι το θέατρο είναι ένα πολύ καλό μέσο για να έρθουμε σε επικοινωνία, σε επαφή, να πούμε κάτι»
Η μαγεία της συνεργασίας με ερασιτέχνες
«Μέσα στην παράσταση υπάρχουν και παιδιά που δεν έχουν ξαναπαίξει ποτέ, πέραν του κεντρικού πυρήνα της ομάδας που είναι από το 1986 και έχουν κάνει πολύ καλές δουλειές. Αυτό είναι μαγικό. Ξαφνικά μπαίνεις σε ένα καινούργιο πράγμα, στο θέατρο, και αρχίζεις και ανακαλύπτεις τον εαυτό σου μέσα από αυτό. Το βασικότερο πράγμα όμως για μένα είναι ότι είτε έχεις παίξει είτε δεν έχεις παίξει, να υπηρετείς ένα θέατρο συνόλου. Να μην υπάρχει κάποιος που θα λέγεται πρωταγωνιστής ή δευτεραγωνιστής ή κομπάρσος. Όλοι είμαστε ένα σύνολο, μια γροθιά ενωμένη που παλεύουμε για έναν κοινό σκοπό, να μεταφέρουμε στον θεατή το μήνυμά μας».
Το κοινό της παράστασης
Δεν υπάρχει ηλικιακό όριο. Μας παρακολουθούν ακόμη και τμήματα από σχολεία Έρχεται π.χ. ένας καθηγητής φιλόλογος να δει την παράσταση και μετά μας λέει «την επόμενη βδομάδα θα σας φέρω την τάξη μου».
Κάποια στιγμή ήρθε μια γιαγιά που ήταν περίπου 93 ετών και η οποία είχε καταγωγή από τη Σμύρνη. Ήταν πάρα πολύ συγκινητικό που την είδαμε… Το κουβαλούσε ξέρετε όλο αυτό το πράγμα με το μαντήλι στο κεφάλι, με την ομιλία της που κρατούσε κάποιες λέξεις της εποχής εκείνης…»
Ποιος είναι ο Βασίλης Κόκκαλης
Ο Βασίλης Κόκκαλης συνάντησε το θέατρο στα 13 το χρόνια στην ομάδα του σχολείου μου το οποίο λάμβανε μέρος στο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Μαθητικού Θεάτρου. Το 1995 πέρασε στη σχολή του θεάτρου Κουν. Παρέμεινε στο Θέατρο Τέχνης 8 χρόνια, ενώ συνεργάστηκε και με τον Δημήτρη Ποταμίτη στο θέατρο Έρευνας. Στην συνέχεια ήρθε στην Πάτρα και από το 2012 συνεργάζεται με το ΔΗΠΕΘΕ. Έχει σκηνοθετήσει αρκετά έργα στην πόλη εκτός ΔΗΠΕΘΕ ενώ τα τελευταία 5 χρόνια διατηρεί το καλλιτεχνικό εργαστήρι υποκριτικής στις Γραμμές Τέχνης και συμμετέχει από την αρχή στο «Άρμα Θέσπιδος»
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου