Στα πλεονεκτήματα του νέου κανονιστικού πλαισίου που διαμορφώνεται για τις δημόσιες συμβάσεις, αναφέρθηκε ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης κατά τη διάρκεια της σημερινής κοινής συνεδρίασης των Επιτροπών Εμπορίου και Δημόσιας Διοίκησης της Βουλής, όπου συζητούνται τα δύο σχετικά νομοσχέδια.
Ο υπουργός γνωστοποίησε ότι αποσύρει δύο άρθρα τα οποία είχαν προκαλέσει αντιδράσεις κατά τις πρώτες τοποθετήσεις βουλευτών, και τα οποία προέβλεπαν, εφόσον υπάρχει ανοικτός διαγωνισμός, να υπάρχει η δυνατότητα μέχρι το 20% αυτού του διαγωνισμού έως ότου ολοκληρωθεί, να πραγματοποιείται με απευθείας ή με πρόχειρους διαγωνισμούς.
«Αυτό έχει δημιουργήσει μια μεγάλη συζήτηση. Τελικά εάν βάλουμε κάτω τα δεδομένα, δεν έχει και τόσο σημαντικό αποτέλεσμα. Θα τα αποσύρω και τα δύο άρθρα και το 117 και το 118. Η ευελιξία θα παραμείνει έτσι κι αλλιώς, όπως προβλέπεται, από τα 20.000 ευρώ και τα 60.000 ευρώ» ανέφερε ο κ. Σταθάκης.
Γενικότερα στην τοποθέτησή του ο υπουργός ανέφερε ότι: «ο δημόσιος τομέας μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο παραγωγικής και οικονομικής ανάκαμψης της χώρας» και αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα του νομοθετήματος. Έτσι, υπογράμμισε ότι το σχέδιο νόμου απλουστεύει σημαντικά τα διοικητικά βάρη και το περίπλοκο διοικητικό σύστημα που προϋπήρχε: Πλέον - όπως είπε - χρησιμοποιούνται ευρέως τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας και πληροφορικής, υπάρχει ενιαία ηλεκτρονική πλατφόρμα, για το σύνολο των προμηθειών του Δημοσίου άνω των 60.000 ευρώ και υπενθύμισε ότι το ποσό αυτό των 60.000 ευρώ είναι εθνική επιλογή (διότι η ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ως κατώτατο όριο τα 135.000 ευρώ).
Επίσης, γνωστοποίησε ότι οι αναρτήσεις στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) το 2013 ανέρχονταν σε 250.000 ευρώ, το 2014 ήταν 500.000, το 2015 ήταν 800.000 και το πρώτο εξάμηνο του 2016 είναι 800.000. «Άρα, προβλέπουμε διπλασιασμό», σχολίασε ο υπουργός.
Στο πλαίσιο της ηλεκτρονικοποίησης, το πλεονέκτημα που προσφέρει το νέο σύστημα δημοσίων συμβάσεων κατά τον κ. Σταθάκη, είναι ότι τίθενται νέοι τρόποι ανάθεσής τους. Εισάγεται για πρώτη φορά το δυναμικό σύστημα αγορών, ως μια εξ ολοκλήρου ηλεκτρονική διαδικασία, μέσω της οποίας επιτρέπεται στις αναθέτουσες Αρχές να έχουν στη διάθεσή τους ένα ευρύ φάσμα προσφορών, και συνεπώς να εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή χρησιμοποίηση των δημόσιων πόρων. Θεσμοθετείται η διαδικασία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Αναπτύσσονται νέες ηλεκτρονικές τεχνικές αγορών, όπως είναι οι ηλεκτρονικοί κατάλογοι και υιοθετούνται νέοι τρόποι ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, που δεν υπήρχαν, μέσω του ανταγωνιστικού διαλόγου και της ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση.
Ακόμη, το ΚΗΜΔΗΣ, ενοποιεί σε μια πλατφόρμα, κάθε μορφής προμήθειες, αγαθά, υπηρεσίες και έργα, διασφαλίζοντας υψηλό βαθμό διαφάνειας και δημοσιότητα - και ταυτόχρονα δημιουργεί ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορούν να αναζητηθούν επιχειρηματικές ευκαιρίες, που προσφέρονται από το σύστημα προμηθειών του Δημοσίου.
Ένα ακόμη στοιχείο, είναι η εισαγωγή του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης, το οποίο μειώνει τον διοικητικό φόρτο, καθώς εισάγεται το ενιαίο σύστημα του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης και υποχρεωτική χρήση του Ι-ΚΕΡΤΙΣ, όπου βασικός στόχος είναι να απλοποιηθεί και να διευκολυνθεί η ηλεκτρονική ανταλλαγή πιστοποιητικών και άλλων αποδεικτικών εγγράφων.
Σημαντικός στόχος του νομοσχεδίου είναι επίσης και η διευκόλυνση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις δημόσιες επεμβάσεις. Για πρώτη φορά εισάγεται ότι, αν υπάρχει υπεργολαβία, αυτή θα πρέπει να αναφέρεται - το οποίο σημαίνει ότι αν κάποιος προτίθεται να πάρει το διαγωνισμό και να αναθέσει υπεργολαβία σε τρίτους, αυτό πρέπει να αναφέρεται ρητά. Αυτό ανοίγει τη δυνατότητα η αναθέτουσα αρχή να πηγαίνει απευθείας στους υπεργολάβους και να ενισχύσει με αυτόν τον τρόπο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Τίθεται όριο στην τροποποίησή των συμβάσεων κατά τη διάρκεια τους, το όριο αυτό είναι το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίας πλαίσιο.
Για πρώτη φορά ενσωματώνονται στο κανονιστικό πλαίσιο, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εργατικές απαιτήσεις της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Για πρώτη, επίσης, φορά εισάγεται σαφώς στο άρθρο 18 η ανάγκη οποιασδήποτε εταιρείας που συναλλάσσεται με το δημόσιο, να τηρεί πλήρως και κατά την εκτέλεση τη περιβαλλοντική κοινωνικοασφαλιστική και εργατική νομοθεσία.
Τίθεται σαφώς στο σχέδιο νόμου και η κοινωνική διάσταση, καθώς εισάγεται η δυνατότητα να προκηρύσσονται προμήθειες, διαγωνισμοί ή έργα, στα οποία υπάρχει ειδική πρόβλεψη να αφορούν αποκλειστικά εταιρείες κοινωνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να παραχωρούν κατ’ αποκλειστικότητα το δικαίωμα συμμετοχής, σε διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων. Πρώτον, σε προστατευμένα παραγωγικά εργαστήρια, δεύτερον, σε κοινωνικούς συνεταιρισμούς περιορισμένης ευθύνης, τρίτον σε κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις ένταξης και τέταρτον, σε κάθε άλλο οικονομικό φορέα που έχει ως κύριο σκοπό βάσει του καταστατικού του, την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη ατόμων με μειονεκτικά χαρακτηριστικά ή αναπηρία, ή οτιδήποτε άλλο, προκειμένου να ενισχυθούν οι άνθρωποι και να μπορούν να υπάγονται και να εκτίθενται απευθείας στη διαδικασία αυτή.
Η ενσωματωμένη Οδηγία 25, αναφέρεται στη σύναψη συμβάσεων έργων αγαθών και υπηρεσιών ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας αυτών, που αφορούν φυσικό αέριο, ηλεκτρισμό, νερό, μεταφορές λιμένες αερολιμένες, εξόρυξη πετρελαίου, ταχυδρομικές υπηρεσίες κλπ. Προβλέπεται η κατάργηση των ειδικών καθεστώτων των αναθετόντων φορέων και εφαρμόζεται ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο ανάθεση και εκτέλεσης συμβάσεων και γι αυτούς τους φορείς. Και επιμέρους ιδιαιτερότητες, θα αντιμετωπίζονται, εκ των πραγμάτων, ανάλογα με την αγορά όπου δραστηριοποιούνται και τον ανταγωνισμό.
Ακόμη προβλέπεται η υποδιαίρεση των συμβάσεων σε τμήματα: Οι τρεις κεντρικές αρχές που αναθέτουν (γενική γραμματεία Υποδομών του υπουργείου Υποδομών, η γενική γραμματεία Εμπορίου του υπουργείου Οικονομίας και η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας του υπουργείου Υγείας) θα ενοποιούν διαγωνισμούς για πιο συμφέρουσες λύσεις - όμως ταυτόχρονα οι λοιπές αναθέτουσες αρχές, ενθαρρύνονται να αναθέτουν μια σύμβαση υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, προκειμένου η αναθέτουσα αρχή να μπορεί να έχει μεγαλύτερη ευελιξία στην κατάτμηση και τον επιμερισμό αυτών των μεγάλων συμβάσεων για λόγους ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της μεγαλύτερης πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αν για οποιοδήποτε λόγο, επιλέγει την ενιαία, την «μεγάλη», σε διαγωνισμό, οφείλει να εξηγεί τους λόγους και τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από αυτό.
Για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενίσχυση της διαφάνειας, ενσωματώνεται όλη η νομολογία και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για το σχεδιασμό και την προετοιμασία της διαδικασίας, την κατάρτιση προκήρυξης του διαγωνισμού, την επιλογή των υποψηφίων και την ανάθεση της σύμβασης κλπ.
Επίσης, εισάγεται το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να επιτρέπει να απαιτεί την υποβολή εναλλακτικών προσφορών. Είναι μια πρακτική που μπορεί να ενθαρρύνει την καινοτομία και να ενισχύσει τον ανταγωνισμό. Άρα, έχει το δικαίωμα να απαιτήσει την υποβολή εναλλακτικών προσφορών, αν
για οποιοδήποτε λόγο θεωρήσει ότι οι υπάρχουσες προσφορές δεν ικανοποιούν τους στόχους της προκήρυξης.
