Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά: Ο ρόλος και η σημασία τους στην ελληνική οικονομία

Της Γιάννας Περγαντά*

Η φύση μέσω της διαδικασίας της εξέλιξης έχει αναπτύξει μία εντυπωσιακή βιοποικιλότητα.

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον:

300.000 διαφορετικά είδη φυτών

30 εκ. είδη εντόμων

1,5 εκ. Είδη μυκήτων

1,5 εκ. είδη φυκιών

1 εκ. είδη ζώων

Η Ελλάδα είναι η χώρα με την πιο πλούσια χλωρίδα στην Ευρώπη.

6.000 φυτά 1200 ενδημικά!

Ιδανικές κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες.

Συνθήκες οι οποίες αναπαράγονται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ολλανδία κλπ.) σε θερμοκήπια!

Δυνατότητα παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Τα αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση παγκοσμίως, η οποία οφείλεται:

Στην κατανόηση των σημαντικών ιδιοτήτων τους, που προέκυψε από την μεγάλη ανάπτυξη της αντίστοιχης έρευνας.

Στην αποτελεσματικότητα που επέδειξαν ορισμένα εκχυλίσματα και καθαρά μόρια φαρμακευτικών φυτών.

Στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

Εφαρμογές - Χρήσεις

Τα αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά αυτούσια ή τα αιθέρια έλαια ή τα εκχυλίσματά τους χρησιμοποιούνται:

στην φαρμακευτική βιομηχανία

στην αρωματοποιία

στην βιομηχανία καλλυντικών

σαν πρόσθετα στην βιομηχανία τροφίμων, με πολλαπλούς ρόλους (ενισχυτικά γεύσης, αρωματικοί παράγοντες, αντιοξειδωτικά)

στην βιομηχανία ποτών

σε νέα προϊόντα όπως αγροχημικά (εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα)

Οικονομικά στοιχεία

3.000 είδη αρωματικών - φαρμακευτικών φυτών έχουν καταγραφεί στο παγκόσμιο εμπόριο

2.000 είδη διακινούνται στην Ευρώπη

Το παγκόσμιο εμπόριο αρωματικών φυτών είναι 1.000.000 tn το χρόνο αξίας 4,2 δις $

Πωλήσεις φαρμακευτικών φυτών στη Φυτοθεραπευτική και στα συμπληρώματα διατροφής

20 δις $

7 δις $ Ευρώπη

5 δις $ Ασία

5 δις $ Η.Π.Α.

3 δις $ Υπόλοιπος Κόσμος

Πώληση φαρμάκων προερχόμενων από φαρμακευτικά φυτά

33 δις $

Εφαρμογές:

Άμεσες

Φυτοθεραπευτικά

Συμπληρώματα διατροφής

Καλλυντικά

Αγροχημικά

Έμμεσες

Ανακάλυψη νέων μορίων/νέων ιδιοτήτων

Φυσικά προιόντα στην θεραπευτική

Περίπου 60% των αντικαρκινικών και αντιφλεγμονωδών παραγόντων, που έχουν εισαχθεί στη κλινική εφαρμογή τις τελευταίες δύο δεκαετίες ή βρίσκονται σε τελική φάση κλινικών μελετών, έχουν έμμεσα ή άμεσα φυσική προέλευση. Παρακάτω αναφέρουμε κάποια από τα πλέον αναγνωρισμένα και μελετημένα εδώ και δεκαετίες.

Φύλλα ελιάς

Τα παρασκευάσματα των φύλλων της ελιάς είναι ισχυρά αντιϊκά φάρμακα. Ουσιαστικά καταπολεμούν τους ιούς όλων των τύπων, επειδή αδρανοποιούν ορισμένα ένζυμα απαραίτητα για την δραστικότητα των ιών. Η ιδιότητά τους αυτή παρουσιάζει ενδιαφέρον ύστερα από την διαπίστωση ότι η δημιουργία ενός αριθμού καρκίνων οφείλεται και σε ιούς. Τα δραστικά συστατικά των φύλλων της ελιάς είναι η ελαιοευρωπαΐνη, η υδροξυτυροσόλη και το ελενολικό οξύ. Τα δραστικά αυτά συστατικά είναι ένα καλό «φάρμακο», όχι μόνο επειδή είναι μικροβιοκτόνο αλλά επειδή είναι εύκολο στη χρήση του, αλλοιώνεται δύσκολα, δεν έχει παρενέργειες και δεν είναι καθόλου τοξικό.

Μαστίχα Χίου

Η μαστίχα είναι μία ρητίνη, που λαμβάνεται από τον κορμό και τα κλαδιά του Pistacia lentiscus (μαστιχόδεντρο). Έχει χρησιμοποιηθεί στην ελληνική παραδοσιακή ιατρική για διάφορες ασθένειες όπως γαστραλγία, δυσπεψία και το πεπτικό έλκος για περισσότερα από 2500 χρόνια. Επίσης, χρησιμοποιείται ευρέως στην οδοντιατρική. Υπάρχουν αναφορές για την επουλωτική της δραστηριότητα, ενώ πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει σημαντική δραστηριότητα της μαστίχας Χίου κατά του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού in vitro.

Crocus Sativus (Κρόκος)

Τα καροτενοειδή του και τα καθαρά παράγωγά του, με τις πολλές μελέτες που έχουν γίνει, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη χημειοθεραπεία του καρκίνου σε συνδυασμό με άλλες χημικές ουσίες, με στόχο την μείωση της τοξικότητάς τους.

Αλόη

Την αποκαλούν «φυτό της αθανασίας» και τη θεωρούν ελιξίριο μακροζωίας. Είναι από τα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς. Οι πολυάριθμες ιδιότητές της οφείλονται στα συστατικά της μεμονωμένα, αλλά και στη μεταξύ τους συνεργιακή δράση. Διακρίνεται κυρίως ως αναπλαστική, επουλωτική, αντιφλεγμονώδης, κατά του κνησμού, ενυδατική, αποτοξινωτική, αντιοξειδωτική, κυτταροπροστατευτική, υπακτική κ.ά.

 

*Η Γιάννα Περγαντά είναι Φαρμακοποιός. Τα στοιχεία του κειμένου είναι από την ημερίδα, με θέμα «Τα Αρωματικά και Φαρμακευτικά φυτά ως μοχλός Αέναης Ανάπτυξης της χώρας»