Με τον όρο λειτουργική δυσπεψία περιγράφεται μια ποικιλομορφία συμπτωμάτων, όπως αίσθημα πόνου ή ακαθόριστης δυσφορίας στο επιγάστριο, φουσκώματος, ρέψιμο, ναυτία, αίσθημα πληρώσεως και κορεσμού. Τα συμπτώματα μπορεί να υπάρχουν σε περίοδο νηστείας, αλλά συνήθως προκαλούνται ή επιδεινώνονται με τη λήψη γεύματος.
Για να μιλήσουμε για λειτουργική δυσπεψία, θα πρέπει να έχει αποκλειστεί νόσος εργαστηριακά και με γαστροσκόπηση. Είναι σχετικά συχνή νόσος, πάσχει το 30% των ενηλίκων. Αφορά συνήθως γυναίκες και νέους. Αποτελεί το 2% των επισκέψεων στην κλινική πράξη.
Αιτιολογία
Φαίνεται ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση, αφού παρατηρείται να πάσχουν άτομα της ιδίας οικογένειας.Η φλεγμονή φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο. Αυτή μπορεί να αφορά μικροβιακή ή ιογενή γαστρεντερίτιδα, μετά την παρέλευση της οποίας καταλείπεται ευαισθησία.
Μπορεί όμως να αφορά και μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Αυτό είναι ένα μικρόβιο που αποικίζει το στομάχι και ευθύνεται για γαστρίτιδα και έλκη. Η εκρίζωσή του φαίνεται να βελτιώνει κατά 25% τη συμπτωματολογία. Όμως, από πολλούς αμφισβητείται το γεγονός, αν μπορούμε να μιλούμε για λειτουργικό ενόχλημα επί ύπαρξης του.
Διαιτητικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην συμπτωματολογία. Ενοχοποιούνται τα λιπαρά, ο καφές, τα αεριούχα ποτά. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνούμε την τροφική αλλεργία. Σημαντικό ρόλο παίζει και η μάσηση των τροφών. Η τροφή πρέπει να πολτοποιείται στο στόμα και να πέφτει διασπασμένη μέσα στο στομάχι. Το στομάχι είναι κατασκευασμένο να ανακατεύει την τροφή. Όταν η τροφή είναι αμάσητη, δεν λειτουργεί ομαλά και εκδηλώνονται πόνος και ναυτία. Επίσης είναι σημαντικό να τρώμε με κλειστό το στόμα, ώστε να καταπίνουμε λίγο αέρα και να μην φουσκώνουμε.
Διάφορα φάρμακα, όπως αυτά που χορηγούνται για την οστεοπόρωση, μπορούν να προκαλέσουν δυσπεψία.
Κυρίαρχο ρόλο στη λειτουργική δυσπεψία παίζει το νευρικό σύστημα. Διαταραχές του νευρικού συστήματος οφειλόμενες σε νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσουν διαταραχή στην κινητικότητα και την αισθητικότητα του στομάχου. Φαίνεται ότι υπάρχει μια διαταραχή στην αισθητικότητα και κινητικότητα του στομάχου καθώς αντιλαμβάνεται πρώιμα μικρότερους όγκους, οπότε υπάρχει αίσθημα φουσκώματος, και συσπάται εντονότερα προκαλώντας πόνο. Εδώ έρχονται να επιδράσουν ψυχοκοινωνικές παράμετροι και το στρες. Άνθρωποι που βιώνουν οικονομικές και εργασιακές δυσκολίες, προβλήματα στις σχέσεις τους, μπορεί να εκδηλώσουν δυσπεψία.
Διάγνωση
Η διάγνωση τίθεται αφού αποκλειστούν όλες οι πιθανές παθήσεις. Πρέπει να προηγηθεί πλήρης εργαστηριακός έλεγχος, με αιματολογικές-οργανολογικές εξετάσεις, ακτινολογικός έλεγχος αναζήτηση του ελικοβακτηριδίου και απαραιτήτως μια γαστροσκόπηση.
Θεραπεία
Αρχικά συνιστάται εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου, αν αυτό υπάρχει. Η θεραπεία της δυσπεψίας είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός. Χρησιμοποιούνται διάφορα φάρμακα, όπως οι πραζόλες και η ρανιτιδίνη, με πτωχά αποτελέσματα. Επίσης μπορούν να χορηγηθούν φάρμακα που επιδρούν στην κινητικότητα (μετοκλοπραμίδη, δοπεριδόνη, τριμεβουτίνη). Τελευταία κερδίζουν έδαφος τα αντικαταθλιπτικά, λόγω της δράσης τους στο νευρικό πλέγμα του στομάχου και ίσως στην επίδραση που ασκούν στην ψυχική σφαίρα.
Η ψυχοθεραπεία και η υπνοθεραπεία μελετώνται
Τελευταία, στην Ιαπωνία, γίνονται μελέτες όσον αφορά διάφορες ουσίες που μπορούν να δράσουν ευεργετικά. Τέτοιες είναι το κύμινο, το πράσινο τσάι, το τσίλι, το χαμομήλι, η λουϊζα. Πολύ δυναμική παρουσία έχει και η «δική μας» μαστίχα Χίου.
Χρήσιμη είναι και η τροποποίηση των διαιτητικών μας συνηθειών. Καλό είναι να αφιερώνουμε χρόνο στο φαγητό μας, να μην βιαζόμαστε, να τρώμε αργά με κλειστό το στόμα, να μασάμε καλά την τροφή μας, να μην μιλάμε κατά τη διάρκεια του γεύματος. Οι τροφές μας να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένες, με λίγα λιπαρά. Να βρίσκουμε τρόπους να χαλαρώνουμε και να μετριάζουμε το στρες. Γενικώς, να αποφεύγουμε τις καταχρήσεις και να βιώνουμε μια πιο υγιεινή καθημερινότητα για το σώμα και το πνεύμα μας.
