Μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Kuopio, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, ανέδειξε τη θετική επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στη μείωση των πτώσεων μεταξύ ηλικιωμένων γυναικών, ειδικά σε εκείνες που λαμβάνουν πολλαπλά φάρμακα.
Η έρευνα κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η πολυφαρμακία – η λήψη τεσσάρων ή περισσότερων φαρμάκων σε τακτική βάση – συνδέεται με χαμηλότερες επιδόσεις σε τεστ αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης. Αυτή η συσχέτιση αναδεικνύει την ανάγκη για παρεμβάσεις που ενισχύουν τη φυσική δραστηριότητα μεταξύ των ατόμων που βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι για την πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένους, η προώθηση της σωματικής δραστηριότητας πρέπει να εστιάζεται κυρίως σε άτομα που κάνουν χρήση πολλαπλών φαρμάκων», σημείωσε η Anna-Erika Tamminen, ερευνήτρια στη Μονάδα Μυοσκελετικής Έρευνας του Kuopio και το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας.
Ποιες γυναίκες ωφελήθηκαν περισσότερο – Παίζει ρόλο η φυσική κατάσταση;
Ο διευθυντής της μελέτης, Toni Rikkonen, υπογράμμισε ότι η αποτελεσματικότητα της άσκησης εξαρτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από το αρχικό επίπεδο φυσικής κατάστασης των συμμετεχουσών. «Όσες είχαν χαμηλότερη φυσική κατάσταση στην αρχή της μελέτης, ωφελήθηκαν περισσότερο από την παρέμβαση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η έρευνα βασίστηκε σε δευτερογενή ανάλυση δεδομένων από την Kuopio Fall Prevention Study, μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη που περιέλαβε 914 γυναίκες, με διάμεση ηλικία τα 76,5 έτη κατά την έναρξή της. Οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: μια ομάδα παρέμβασης που εφάρμοζε πρόγραμμα άσκησης και μια ομάδα ελέγχου. Η φυσική κατάσταση όλων αξιολογήθηκε κατά την έναρξη της μελέτης, καθώς και 1 και 2 χρόνια αργότερα. Παράλληλα, η λήψη φαρμάκων καταγράφηκε μέσω ερωτηματολογίου και οι συμμετέχουσες κατηγοριοποιήθηκαν σε 6 ομάδες ανάλογα με τον αριθμό των φαρμάκων που λάμβαναν. Οι πτώσεις καταγράφηκαν για διάστημα περίπου 2 ετών μέσω δεκαπενθήμερων μηνυμάτων SMS.
Το πρόγραμμα παρέμβασης περιλάμβανε καθοδηγούμενες συνεδρίες άσκησης 2 φορές την εβδομάδα για τους πρώτους 6 μήνες. Μια ημέρα οι ασκήσεις περιλάμβαναν tai chi και την άλλη κυκλική προπόνηση. Στους επόμενους 6 μήνες, οι συμμετέχουσες είχαν δωρεάν πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις της πόλης, ώστε να συνεχίσουν τη φυσική δραστηριότητα.
Ποια ομάδα σημείωσε τον χαμηλότερο κίνδυνο πτώσεων, τελικά;
Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης καταγράφηκαν 1.380 πτώσεις, εκ των οποίων οι 739 οδήγησαν σε τραυματισμό ή πόνο, ενώ 63 σε κατάγματα. Ο χαμηλότερος κίνδυνος πτώσης παρατηρήθηκε μεταξύ των γυναικών που λάμβαναν πολλαπλά φάρμακα και συμμετείχαν στο πρόγραμμα άσκησης. Ο κίνδυνος πτώσης τους ήταν μειωμένος κατά 29% σε σύγκριση με εκείνες της ομάδας ελέγχου που δεν έπαιρναν φάρμακα ή λάμβαναν ελάχιστα.
Παρότι προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει την πολυφαρμακία με αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, στην παρούσα έρευνα δεν παρατηρήθηκε επίδραση στον συνολικό αριθμό των πτώσεων στην ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, δεν εντοπίστηκε άμεση σχέση μεταξύ του αριθμού των φαρμάκων και της πιθανότητας καταγμάτων. Τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε άτομα που λάμβαναν από 0 έως 1 φάρμακο, τόσο στην ομάδα ελέγχου όσο και στην ομάδα παρέμβασης, ενώ οι χειρότερες επιδόσεις αφορούσαν όσες λάμβαναν πολλά φάρμακα καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης.
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της σωματικής δραστηριότητας στη διατήρηση της κινητικότητας και στη μείωση των πτώσεων στις ηλικιωμένες γυναίκες, ιδιαίτερα σε όσες αντιμετωπίζουν αυξημένη φαρμακευτική επιβάρυνση. Οι ειδικοί προτείνουν την ενσωμάτωση προγραμμάτων άσκησης στις στρατηγικές πρόληψης, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής αυτής της πληθυσμιακής ομάδας.