Πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που ο Θάνος Μικρούτσικος εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Και κατά την ρήση που συνοδεύει την υστεροφημία του, «κυνηγάει το αδύνατο» σε μια άλλη διάσταση που μόνο εκείνος οραματιζόταν όταν ήταν και στην ζωή.
Γιατί ο Θάνος ως δημόσιο πρόσωπο ήταν πλήρης οραμάτων: Για το πως ήθελε τον κόσμο, το πως φανταζόταν την μουσική ή ακόμα και το πως η μουσική αντικατόπτριζε την εικόνα του για τον κόσμο .
Σε δημόσιες τοποθετήσεις του συνήθιζε να λέει πως την δεκαετία του ’70 έκανε μουσική για να αλλάξει τον κόσμο ενώ την δεκαετία του ’80 για να αλλάξει τον εαυτό του. Η μοίρα τα έφερε την δεκαετία του ’90 ως υπουργός πια να αναθεωρήσει την σχέση του με τον εαυτό του και την εξουσία. Προλαβαίνοντας ωστόσο, σε μια θητεία 2μιση ετών να πάρει σοβαρές νομοθετικές πρωτοβουλίες για τους μουσικούς με τους οποίους συμπορεύτηκε μια ζωή.
Κακά τα ψέματα όμως η αιχμή του δόρατος της παρουσίας του ήταν η μουσική και όχι οι κατά καιρούς πολιτικές τοποθετήσεις του. Και σε κάθε στροφή της ιστορίας ο Θάνος, εμφανιζόταν ιδιαίτερα «φορτισμένος» δίνοντας τον καλύτερο του εαυτό στην δισκογραφία. Ειδικότερα, η Μεταπολίτευση «ευθύνεται» για την ένταση που έδωσε ο Θάνος σε έργα όπως τα «Τροπάρια για φονιάδες» ή η «Φουεντε Οβεχουνα». Η «αλλαγή» του 1981 στην ουσία «γέννησε» το θρυλικό «Εμπάργκο» και το επικό «Η αγάπη είναι ζάλη», ενώ η «απόδραση» του Θάνου από το υπουργείο Πολιτισμού το 1996, χάρισε στην ανθρωπότητα και τους Έλληνες το έργο «Στου αιώνα την παράγκα» που βρίσκεται στις δισκοθήκες κάθε σπιτιού.
Κι όμως μοιάζει περίεργο, αλλά η παρουσία του Θάνου δεν θα μπορούσε να αποτιμηθεί ιστορικά μόνο μέσα από τις στροφές των δίσκων. Ή μόνο μέσα από τα λόγια του Αλκαίου και του Τριπολίτη που σιγοτραγουδάνε όλα τα ηλικιακά επίπεδα της συλλογικής μνήμης ακόμα και σήμερα σε θέατρα, γήπεδα και μέγαρα μουσικής. Ο Θάνος αξιολογείται και για την αντίληψη του για την επιδραστικοτητα της μουσικής, ως φορέα κοινωνικης αλλαγής και εξέλιξης. Το Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας, το Μουσικό Αναλόγιο του Μεγάρου Μουσικής αλλά και το ημιτελές αλλά θεόρατο έργο του στην διοργάνωση της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης «Πάτρα 2006» πιστοποιούν πως ο Θάνος λειτουργούσε με πάθος, πίστη και όραμα . Ασχέτως αν οι εκάστοτε συνθήκες του επέτρεψαν να το υλοποιεί .
Λειτουργών με αυτόν τον τρόπο και έχοντας απαντήσει μέσα του τα ζητήματα ματαιότητας(«παίζω αγώνες πυγμαχίας με τον χρόνο κερδίζοντας στα σημεία , τι σημασία έχει αν θα χάσω στο τέλος») έλεγε, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στις πολιτιστικές υποθέσεις του τόπου του. Και η παρουσία του δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε ιδεολογικά στεγανά. Ανήκει σε όλους.
*Ο Διονύσης Γράψας είναι ιστορικός