του Θεόδωρο Χρ. Βασιλόπουλου, Αντιπεριφερειάρχη Εξυπηρέτησης του Πολίτη και Ψηφιακής Διακυβέρνησης
Η Δημοκρατία σε όλες τις εκφάνσεις της, από την Αρχαία Αθήνα έως τη σύγχρονη εποχή, είναι το πιο συμμετοχικό πολίτευμα που γνώρισε η ανθρωπότητα. Η Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας γιορτάζεται κάθε χρόνο, εδώ και 10 χρόνια, από τον Ο.Η.Ε. στις 15 Σεπτεμβρίου. Σκοπός της ημέρας είναι να αναδείξει τις αξίες που αντιπροσωπεύει η δημοκρατία, να αναθεωρήσει την κατάσταση στον κόσμο και να υποστηρίξει και να προωθήσει τη δημοκρατία και τις αρχές της. Την ημέρα αυτή, άτομα και οργανώσεις κάθε είδους συνεργάζονται και διοργανώνουν εκδηλώσεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι στενά συνδεδεμένα. Στη δημοκρατία οι άνθρωποι έχουν δικαιώματα, ειδικά να ψηφίζουν και να εκλέγουν την κυβέρνησή τους, αντί να ελέγχονται από μια κυβέρνηση επί της οποίας δεν έχουν δικαίωμα διαφωνίας ή διαμαρτυρίας. Η έλλειψη δημοκρατίας μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη δικαιωμάτων ή φωνής και αυτό έχει αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην Ευρώπη παρατηρείται η απομάκρυνση των πολιτών από τους θεσμούς της Δημοκρατίας, η αποχή στις εκλογές και η αδιαφορία για τη διαχείριση των κοινών πόρων.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού είναι θεμελιώδης θεσμός της Δημοκρατίας. Πρέπει να ευαισθητοποιείται ο κόσμος και να συμμετέχει στη διαμόρφωση της πολιτικής στη γειτονιά του, στον Δήμο του και στην Περιφέρειά του. Η συμμετοχική δημοκρατία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ορθή τοπική διακυβέρνηση, ενισχύοντας τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα των τοπικών αρχών. Μέσω της ενεργούς συμμετοχής, οι πολίτες γίνονται συμμέτοχοι στη λήψη αποφάσεων, προάγοντας την κοινωνική συνοχή και την εμπιστοσύνη στην τοπική διακυβέρνηση.
Να μην ξεχνάμε: το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουλίου 1974 και Ιουνίου 1975 (μεταπολίτευση) υπήρξε σταθμός για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Γιατί το τυραννικό, δικτατορικό καθεστώς κατέρρευσε εξαιτίας της εθνικής τραγωδίας που το ίδιο προκάλεσε στην Κύπρο. Η Ελλάδα βρέθηκε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: α) αντιμετώπιζε αλλεπάλληλες εξωτερικές κρίσεις (στην Κύπρο και το Αιγαίο) αλλά και εσωτερικές, την πρόκληση των νοσταλγών της δικτατορίας β) καλούνταν να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στον κόσμο σε δύσκολες συνθήκες γ) είχε δεχτεί ισχυρό πλήγμα από τη διεθνή πετρελαϊκή κρίση, δ) προβαλλόταν στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου, ως προβληματική χώρα. Τόσα μέτωπα ανοιχτά, τόσα πράγματα που θα μπορούσαν να εξελιχθούν άσχημα. Στις δύσκολες αυτές περιστάσεις η Ελλάδα κατάφερε να βρει το δρόμο προς την ομαλότητα, να επιλύσει τα περισσότερα από τα προβλήματά της, να εδραιώσει μια σύγχρονη δημοκρατία, αλλά και να αναπροσαρμόσει τη διεθνή της θέση, τόσο στον κόσμο, ειδικότερα, στα Βαλκάνια και τέλος, να θέσει τις βάσεις για την ένταξή της στην ΕΟΚ. Η ελληνική κοινωνία απέδειξε έμπρακτα, με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο και αντιμετωπίζοντας εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις, ότι αποτελούσε ήδη μέλος του ανεπτυγμένου, δημοκρατικού κόσμου.
Οι δράσεις των Ηνωμένων Εθνών για τη δημοκρατία και τη διακυβέρνηση περιλαμβάνουν: 1)Την παροχή βοήθειας σε κοινοβούλια και οργανισμούς τοπικούς αυτοδιοίκησης, προκειμένου να ενισχύσουν τον έλεγχο προς την κεντρική εξουσία . 2) Την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της πρόσβασης στη δικαιοσύνη. 3) Τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης και της πρόσβασης στην πληροφόρηση, μέσα από την ενίσχυση της νομοθεσίας και του ρόλου των μέσων μαζικής ενημέρωσης. 4) Την εκλογική αρωγή και μακροπρόθεσμη στήριξη στους φορείς διεξαγωγής εκλογών. 5) Την προαγωγή της πολιτικής χειραφέτησης των γυναικών.
Πριν από έξι χρόνια, οι ηγέτες του κόσμου υποσχέθηκαν, στο πλαίσιο της «Διακήρυξης της Χιλιετίας», να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την προώθηση της Δημοκρατίας, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Εκτιμώ πως δεν το πέτυχαν, ούτε προσπάθησαν ιδιαίτερα…
Σήμερα που η δυσπιστία και η παραπληροφόρηση αυξάνονται, που η πόλωση υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, είναι η ώρα να σημάνει συναγερμός. Τώρα είναι η στιγμή να επαναβεβαιώσουμε ότι η δημοκρατία, η ανάπτυξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα αλληλοεξαρτώνται και αλληλοενισχύονται. Τώρα είναι η ώρα να υπερασπιστούμε τις δημοκρατικές αρχές της ισότητας, του μη αποκλεισμού και της αλληλεγγύης. Να σταθούμε στο πλευρό όσων αγωνίζονται για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου και την προώθηση της πλήρους συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων. Οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται αντιμέτωποι με τη λογοκρισία, την κράτηση, τη σωματική βία, ακόμη και με δολοφονίες συχνά με ατιμωρησία.
Την Ημέρα της Δημοκρατίας, ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να διασφαλίσουμε την ελευθερία και να προστατεύσουμε τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων, παντού.