του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
Οι σημαντικότεροι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου συρρέουν σήμερα στο θέρετρο του Τζάκσον Χόλ, στην πολιτεία του Ουαϊόμινγκ για την ετήσια ,τριήμερη συνάντηση που διοργανώνει η Fed.
Όλοι περιμένουν βέβαια με ανυπομονησία την αυριανή ομιλία του προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ για να δουν τι μηνύματα θα στείλει στον οικονομικό κόσμο.
Οι προσδοκίες είναι υψηλές. Ο Πάουελ θα αποκαλύψει πιθανότατα την άποψή του για τις μειώσεις των επιτοκίων, ενόψει της κρίσιμης συνόδου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, στις 18 Σεπτεμβρίου.
Επενδυτές και αναλυτές διερωτώνται πλέον αν η πρώτη μείωση θα είναι 25 ή 50 μονάδες βάσης.
Ο πληθωρισμός έχει πλέον επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά ταυτόχρονα, οι προοπτικές για την αμερικανική οικονομία επιδεινώθηκαν. Οι προειδοποιήσεις για πιθανή ύφεση ή για προσγείωση-ήπια ή ανώμαλη- κάνουν τον γύρο του κόσμου.
Το πρόβλημα της Fed βέβαια δεν αφορά μόνο την επερχόμενη μείωση των επιτοκίων.
Ο πραγματικός «ελέφαντας» στο δωμάτιο είναι Ντόναλντ Τραμπ. Αν εκλεγεί πρόεδρος στις 5 Νοεμβρίου, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος έχει καταστήσει σαφές πως θέλει να έχει μεγαλύτερη επιρροή στη Fed και να περιορίσει την ανεξαρτησία της.
«Νομίζω ότι στην περίπτωσή μου έχω βγάλει πολλά χρήματα, έχω πετύχει πολύ και νομίζω ότι έχω καλύτερα ένστικτα από ό,τι σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι που είναι στην Federal Reserve ή ο πρόεδρό της», είπε ο Τραμπ πριν λίγες μέρες σε δημοσιογράφους στην κατοικία του στη Φλόριντα.
Η επιθυμία του Τραμπ θυμίζει τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος έχει αντικαταστήσει μέχρι στιγμής πέντε επικεφαλής της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, επειδή δεν συμφωνούσαν με τις ανορθόδοξες οικονομικές του πολιτικές.
Φυσικά, αυτό δεν θα είναι τόσο εύκολο να το κάνει και ο Τραμπ. Αν θέλει να έχει άμεσο λόγο στις αποφάσεις της Fed για τα επιτόκια ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, θα πρέπει να αλλάξει τον νόμο του 1913 για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα. Κάτι που απαιτεί τη στήριξη και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου. Ωστόσο, η ίδια η σκέψη του Τραμπ αποτελεί παραβίαση ενός ταμπού. Για τις τράπεζες, η ανεξαρτησία τους είναι ένα πολύτιμο πλεονέκτημα που τους αρέσει να το επικαλούνται όταν οι πολιτικοί θέλουν να επηρεάσουν τη νομισματική πολιτική.
Αλλά ακόμα κι αν ο Τραμπ δεν μπορεί να αναλάβει τον άμεσο έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, θα έχει ως Πρόεδρος τη δυνατότητα να διώξει τον Πάουελ, όταν λήξει η θητεία του, τον Μάιο του 2026.
Μπορεί ο ίδιος ο Τραμπ να διόρισε τον Πάουελ επικεφαλής της Fed τον Νοέμβριο του 2017 «ως σοφό διαχειριστή», αλλά έκτοτε ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής τράπεζας τράβηξε το δικό του δρόμο. Αυξάνοντας, για παράδειγμα τα βασικά επιτόκια. Κάτι με το οποίο διαφώνησε ο Τραμπ αφού θέλει χαμηλά επιτόκια για να κρατήσει το δολάριο φθηνό, ώστε οι αμερικανικές εταιρείες να γίνουν πιο ανταγωνιστικές στο παγκόσμιο εμπόριο και να μειωθεί το έλλειμμα του εξωτερικού εμπορίου.
Ο Τραμπ φοβάται όμως ότι αν η Fed μειώσει τα επιτόκια πριν τις εκλογές, αυτό θα μπορούσε να τονώσει την οικονομία και θα αυξήσει τις πιθανότητες εκλογής της Κάμαλα Χάρις.