Στην ατζέντα των προβληματισμών και συζητήσεων, κυριαρχούν τα αδιέξοδα που δημιουργήθηκαν στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
Η κορύφωση της υγειονομικής κρίσης με τον αντίκτυπό της αλλά και οι επιπτώσεις σοκ του πολέμου της Ουκρανίας δημιουργούν ένα εφιαλτικό παζλ και καθιστούν τους πολίτες ομήρους στη μαγεία της αγοράς και της αισχροκέρδειας. Αδιέξοδα, που θέτουν το ελληνικό πολιτικό σύστημα σε θέση απολογητική.
Θα τολμούσαμε να πούμε ότι αυτή η γραμμική πορεία των συνεχόμενων κρίσεων μας ενέταξε σε μια αβέβαιη εποχή όπου κεκτημένα δεκαετιών σχετικοποιήθηκαν και το γκρίζο καθίσταται κυρίαρχο.
Ζούμε μια εποχή χωρίς όνομα. Μάλλον καλύτερα, στη μετά-εποχή.
Η βεβαιότητα ότι κάθε γενιά προσέφερε στην επόμενη, την προσδοκία ενός καλύτερου μέλλοντος σε σχέση με το δικό της, δεν υφίσταται πλέον.
Όσο και εάν οι προσπάθειες εντείνονται από την «τηλεοπτική δημοκρατία» για προσωποποίηση της εξουσίας, με εστίαση σε ονοματεπώνυμο και πιθανή απενοχοποίηση των εφαρμοζόμενων πολιτικών, τόσο επιτακτική γίνεται η διάκριση και ερμηνεία της πολιτικής, ως ευθυνόμενης για τις ήδη βιούμενες συνέπειες.
Η παραπάνω παραδοχή μάς βρίσκει μπροστά σε μια πρόκληση επιλογής.
Να παρακολουθούμε τις, εις βάρος μας, εξελίξεις ή να θέσουμε την αμφισβήτησή μας, επιδρώντας καταλυτικά με την ενεργοποίησή μας, για μια άλλη πολιτική που θα δημιουργήσει διεξόδους.
Είναι παραδεκτό από ουδέτερους αναλυτές ότι το σοκ της πανδημίας με την αποσπασματική διαχείρισή του και η φρενήρης αύξηση των τιμών των δημοσίων (π.χ ΔΕΗ) και ιδιωτικών αγαθών, αποδομεί ταχύτατα και χρεωκοπεί την προβληματική πλέον σχέση της κυβερνητικής πολιτικής με την κοινωνία.
Τα αδιέξοδα πολλαπλασιάζονται. Ο διαχωρισμός σε προνομιούχους και μη προνομιούχους επανέρχεται δριμύτερος.
Η μεγιστοποίηση των κερδών, των ολίγων και εκλεκτών, είναι πολύ πιο σημαντική από την επιβίωση της κοινωνίας.
Το εναπομείναν κοινωνικοοικονομικό απόθεμα λιγοστεύει, σε αναφορά της μεσαίας τάξης και των ευάλωτων ομάδων.
Προκύπτει αβίαστα και αναγνωρίζεται από την πλειονότητα μια αδήριτη ανάγκη αλλαγής της πολιτικής.
Ίσως για αυτό και η δημοσκοπική άνοδος του ΠΑΣΟΚ με τη νέα ηγεσία τείνει να πάρει μορφή δημοψηφισματικής αναμέτρησης, αν αποδεχτούμε τα τελευταία ευρήματα των ερευνών.
Είναι όμως αυτό, μια φαινομενική απόρροια και εικονική παράσταση εξελισσόμενης δυναμικής ή αναγεννιέται μια παράταξη που συνέβαλλε στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας και τον εκδημοκρατισμό της;
Όσο και αν είχε ξεχαστεί, όσο και αν χρεώθηκε την ανάληψη ευθύνης για τη διατήρηση της χώρας στην ευρωπαϊκή τροχιά, όσο και αν υπερτονίστηκαν τα όποια λάθη, τόσο πιο σαφή γίνεται η νέα οριοθέτηση του πολιτικού χώρου σε αυτή τη δύσκολη περίοδο για την κοινωνία και τη χώρα.
Τι νέο κομίζει όμως το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ στην ιστορική συγκυρία του χρόνου και των γεγονότων που ζούμε;
Πώς τεκμηριώνεται μια άλλη πολιτική της αστικής δημοκρατίας εν μέσω δομικών αδυναμιών και αμφισβητήσεων του ευρωπαϊκού κεκτημένου, που αναδείχθηκαν με την πανδημία και την ενεργειακή κρίση;
Είναι δυνατή η άρθρωση πολιτικού λόγου με επιχειρήματα που θα απαντά με σαφήνεια και αξιόπιστα στα σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα, αλλά και θα οριοθετεί ευδιάκριτα τον προσανατολισμό που έχει ανάγκη η χώρα;
Μπορεί να επιστρέψει η ελπίδα στον πολίτη που νιώθει μια ιδιότυπη αιχμαλωσία λόγω των εφαρμοζόμενων πολιτικών της κυβέρνησης;
Υπάρχει τρίτος δρόμος για εκσυγχρονιστικές προοδευτικές πολιτικές, ανάμεσα στον αναποτελεσματικό κρατικισμό της συμβατικής αριστερής πολιτικής και στον αδυσώπητο νεοφιλελευθερισμό ;
Το ΠΑΣΟΚ καλείται άμεσα να δώσει απαντήσεις που δε θα επιδέχονται αμφισβήτησης και αντιφατικών ερμηνειών.
Καλείται άμεσα να υπερβεί τις βεβαιωμένες ανεπάρκειες της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, προτάσσοντας έναν καινούργιο τρόπο, ένα νέο αφήγημα, για να αντιπαρατεθεί ουσιαστικά με τις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.
Καλείται να μετατρέψει το μετέωρο βήμα της δημοσκοπικής ευφορίας σε θεμέλιο βηματισμό προοπτικής, για ένα νέο συμβόλαιο με την κοινωνία.
Σοβαρότητα, αξιοπιστία πολιτικού λόγου, επεξεργασμένες προτάσεις κατά τομέα πολιτικής και ζωής, υπεύθυνο προσανατολισμό και ξεκάθαρες πολιτικές επιλογές, εν ολίγοις, έναν νέο πατριωτισμό.
Αυτές είναι οι αφετηριακές προϋποθέσεις του.
Αυτά είναι τα κύρια ζητούμενα από τους πολίτες για να διακρίνουν τον τρίτο δρόμο και να εμπιστευτούν πάλι το σοσιαλδημοκρατικό ΠΑΣΟΚ.
Αυτή είναι και η πρόκληση της νέας ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.
Κλείνοντας,
Μην ξεχνάμε τη σκέψη του Anthony Giddens ότι: «η πολιτική ζωή χωρίς ιδανικά δεν έχει αξία, αλλά και τα ιδανικά είναι κούφια αν δε συνδέονται με τις πραγματικές δυνατότητες».
Ο χρόνος ωριμάζει τις συνθήκες. Οι επόμενες μέρες θα δείξουν. Ίδωμεν…
*Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, Δημοτικός Σύμβουλος Ανδραβίδας -Κυλλήνης
