Δύσκολο αναμένεται να είναι το φθινόπωρο για τα νοικοκυριά καθώς προ των πυλών βρίσκονται οι ανατιμήσεις σε καύσιμα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές και το κυριότερο ίσως σε σειρά βασικών προϊόντων διατροφής, όπως είναι το ψωμί, το λάδι, τα ζυμαρικά, τα τυριά, τα κρέατα, τα λαχανικά και τα φρούτα, η ζάχαρη και φυσικά ο καφές. Σε κάποια από τα παραπάνω προϊόντα ήδη έχουν εμφανισθεί σημαντικές αυξήσεις τιμών από τα μέσα του καλοκαιριού, ωστόσο η κατάσταση πλέον βαίνει προς επιδείνωση.
Ήδη έως τώρα στην Ελλάδα, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) έχουν καταγραφεί ανατιμήσεις, σε σύγκριση με το περσινό καλοκαίρι, στα άλλα βρώσιμα έλαια (σπορέλαια) κατά 16,32%, σε αρνί και κατσίκι 13,21%, στα νωπά λαχανικά κατά 8%, στα νωπά ψάρια κατά 6,58%, στα νωπά φρούτα κατά 5,19%, στα φρέσκα θαλασσινά κατά 4,39%, στα τυριά κατά 3,54%, στη μαργαρίνη και σε άλλα φυτικά λίπη κατά 3%, στο ελαιόλαδο κατά 2,61%, σε πίτσες και πίτες κατά 2,08%, στα ζυμαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγμένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%. Σημαντικές αυξήσεις αναμένονται στο αιγοπρόβειο γάλα και κυρίως στη φέτα και το γιαούρτι, καθώς οι τιμές παραγωγού έχουν αυξηθεί κατά 20% περίπου.
Και μόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρμετρα η τιμή των καυσίμων αυτό σημαίνει αυτομάτως ανατιμήσεις σε σειρά προϊόντων καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος μεταφοράς. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο του 2021 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020 καταγράφηκε αύξηση στην τιμή του φυσικού αερίου κατά 72,32%, στο πετρέλαιο κίνησης κατά 20,25% και στη βενζίνη κατά 16,8%.
Ο μεγάλος πονοκέφαλος για τα νοικοκυριά, αλλά και τις επιχειρήσεις είναι το ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς λόγω ειδικών συνθηκών στην Ευρώπη, οι αυξήσεις για τον καταναλωτή μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 50%. Το τελευταίο δε σημαίνει επιπλέον επιβάρυνση των λοιπών προϊόντων, καθώς ανεβαίνει το κόστος λειτουργίας τόσο για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, όσο και για τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις, όπως είναι για παράδειγμα τα σούπερ μάρκετ.
Η αύξηση βασικών πρώτων υλών, η υπέρμετρη αύξηση των ναύλων κυρίως σε ό,τι αφορά τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα και ευρύτερα την Ασία, καθώς και η επικράτηση δυσμενών καιρικών συνθηκών σε διάφορες χώρες που αποτελούν τους κυριότερους προμηθευτές παγκοσμίως για συγκεκριμένα προϊόντα, όπως είναι για παράδειγμα η Βραζιλία σε ό,τι αφορά τον καφέ δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.
Μάλιστα, όχι μόνο δεν υπάρχει αποκλιμάκωση των τιμών, όπως κάποιοι προέβλεπαν την άνοιξη ότι θα συμβεί το φθινόπωρο, αλλά συνεχιζόμενη άνοδο. Οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς αποφεύγουν πλέον να προβούν σε οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πότε θα επέλθει η επιθυμητή «διόρθωση», ενώ οι πιο αισιόδοξοι αναμένουν εξομάλυνση των αγορών την άνοιξη του 2022. Στην πλειονότητά τους πάντως οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι οι τιμές, ακόμη και αν μειωθούν, θα παγιωθούν σε υψηλά επίπεδα.
Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) διαμορφώθηκε τον Αύγουστο στις 127,4 μονάδες, ενισχυμένος κατά 3,1% από τον Ιούλιο του 2021 και κατά 32,9% από τον Αύγουστο του 2020. Μάλιστα, αύξηση καταγράφεται σε όλους τους επιμέρους δείκτες τιμών (δημητριακά, γαλακτοκομικά, ζάχαρη, κρέατα, φυτικά λίπη), κάτι που σημαίνει ντόμινο ανατιμήσεων σε όλη τη βιομηχανία τροφίμων.
Σε ό,τι αφορά το σιτάρι, από τα πλέον κρίσιμα προϊόντα στη βιομηχανία τροφίμων, τα παγκόσμια αποθέματα βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 5ετίας, γεγονός που οδηγεί σε ενίσχυση της τιμής, δεδομένου μάλιστα της μειωμένης παραγωγής, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, σε Ρωσία, ΗΠΑ και Καναδά.
Οι επερχόμενες ανατιμήσεις στα τελικά προϊόντα προκύπτουν και από έναν ακόμη δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία, ο οποίος σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ έχει αυξηθεί κατά 13% (Ιούλιος 2021 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020).
Σε επιμέρους κλάδους η αύξηση είναι ακόμη μεγαλύτερη, όπως είναι για παράδειγμα αυτός των πετρελαιοειδών, όπου οι τιμές παραγωγού έχουν ενισχυθεί κατά 51,4%. Σημαντικές αυξήσει έχουμε στον κλάδο κατασκευής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (16,2% σε ετήσια βάση), κατασκευής μεταλλικών προϊόντων (10,3%), στη βιομηχανία ξύλου (8%), στη βιομηχανία πλαστικών 3,6%.
Πάνω συσκευές και αυτοκίνητα
Οι σημαντικές ελλείψεις σε βασικά εξαρτήματα, όπως είναι οι ημιαγωγοί, και το υπέρογκο κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων προκαλούν ελλείψεις, αλλά και ανατιμήσεις σε ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς και στα αυτοκίνητα. Οι μεν παρασκευαστές αξιοποιούν τους λιγοστούς ημιαγωγούς κυρίως για την παραγωγή ακριβών μοντέλων ηλεκτρονικών υπολογιστών και κινητών τηλεφώνων, ενώ την ίδια ώρα οι αυτοκινητοβιομηχανίες «τραβούν χειρόφρενο» στην παραγωγή. Οι τιμές των αυτοκινήτων ήδη στην Ελλάδα καταγράφουν αύξηση πάνω από 5% με τις εταιρείες εισαγωγής να προχωρούν σε περικοπές κυρίως σε ό,τι αφορά την παροχή πρόσθετων εκπτώσεων και «δώρων», ενώ οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις μπορεί να φτάσουν ακόμη και τους 6 μήνες.
Έλλειψη αναμένεται στην αγορά στις φθηνές μεγάλες ηλεκτρικές συσκευές, όπως είναι για παράδειγμα κάποια φθηνά ψυγεία που εισάγονται από Κίνα, καθώς η μεταφορά τους θεωρείται ασύμφορη.
O παγκόσμιος δείκτης κοντέινερς Drewry αυξήθηκε εκ νέου την εβδομάδα που πέρασε και διαμορφώθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου σε 9.987 δολάρια για το κοντέινερ 40 ποδών. Πρόκειται για αύξηση 1,7% σε διάστημα μίας εβδομάδας και επίπεδο 344% πάνω σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
